0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

İBRAHİM FAİK BAYAV

Araf Suresi’nin 11’nci ve devamı ayetlerinde ‘adem’, ‘iblis’, ‘melek’ ve ‘cennet’ terimlerini ihtiva eden bir olay anlatılıyor. Anlatılan olaydan, ilk insanın yaratıldığı, nerede olduğu bilinmeyen cennete konduğu ve iblis iğvasıyla oradan kovulduğu şeklinde anlaşılıyor. Tevrat’ın YARATILIŞ babında da öyle yazıyor. Araf Suresi’nin 11’nci ayetininin kelimelerini irdelediğimizde, olayın değişik anlam içerdiğini fark edebiliriz.

Birinci kelime: ”Ve lekad halaknaküm. Sümme savvernaküm”. Yani, sizi yarattık. Sonra tasvir ettik.

Soru şu: ”Sizi yarattık…” ifadesinde ‘siz’ dedikleri kimler?

Önceki ayette, ”Sizi yeryüzünde yerleştirdik; orada size geçimlikler verdik” şeklinde uyarı var. ‘Sizi’ ifadesiyle belirtilenler, Medine’de bu ayete muhatap edilenlerdir. Bunlar bir ailedir veya yeni bir aşirettir veya yeni bir ümmettir. Kelimelere bakalım:

Halaknaküm: خَلَقْناكُمْ Halakna fiili ‘Halkan’ خَلْقًا  fiil mastarından oluşturulur. Masdar, orantılı ve ölçülü yapım olayı için kullanılır. Meydana getirilecek bir nesne için, ya bir nesne kullanılacak o nesne şekillendirilecektir… Ya da bir kaç şey birleştirilecek bir eser meydana getirilecektir. ‘Halaknaküm’ ifadesi bu ayette sosyal yapı oluşumunu anlatıyor. Anlaşıldığına göre, ‘siz’ diye hitap edilen toplumun bireylerden, bir sınıf oluşturulmuştur.

Savverna: صَوَّرْنا  Bu fiil ‘tasvir’ تَصْويرًا fiil masdarından oluşturulur. Masdar, meydana getirilen bir şeyin şekillendirildiğini anlatmak için kullanılır. ‘Savverna’ ifadesi, meydana getirilmiş insan grubuna sosyal yaşam şekli verildiğini belirtiyor. Genel anlamda -muhatap edilenlerde- anlama, öğrenme ve bilme yeteneği ‘savvere’ fiiliyle gerçekleşmiştir.

İkinci kelime: ”Sümme kulna li’l-melaiketi üscüdü li adem”. Yani, melek topluluğuna ademe secde edin, dedik.

‘Adem’, tüm meallerde ve tefsirlerde, ilk insan ya da insanların atası olarak gösteriliyor. Çünkü Tevrat’ın YARATILIŞ babında öyle yazıyor… Müfessirler ve mealciler aynen kopyalamışlar.

‘Adem’ آدَم ‘edeme’ fiilinden türetilen öznedir. ‘Edeme’ fiilinin masdarı ‘Edmen’, اَدْمًا toplum bireylerinin aralarının düzenlenmesi için kullanılır. Yani sosyal hareket yaptırır. ‘Adem, düzene sokulmuş, örnek edilmiş anlamını taşır. Fertlerden oluşan bir örnek grup… veya bir örnek aile… ya da örnek edilen bir grubu veya aileyi temsil eden bir fert, ADEM olarak vasıflanır. Artık, o fert, o grup veya aile veya toplum, İLK YARATILANdır.

Sonra, melaikeye ”ademe secde edin” emri verilmiş…

Soru şu: ‘Melaike’ nedir?

Tefsirlerden edinilen genel kanaat, melaikenin görünmez nurani varlıklar olduğudur. Öyledir. Lakin bu terimin mecaz anlamda kullanılabildiği unutulmuş. Ayetteki ‘melaike’ ifadesi, Medine’de muhatap alınan insan grubunun veya gruplarının bilmediği.. ya da bilip de görmediği insanları veya insan gruplarını tanımlar. Onlara, Medine’de meydana getirilmiş sosyal yapı örnek olarak gösterilmiştir. Ve o tip yapı için ”secde edin” denilmiştir. Yani; ONAYLAYIN…

Hatırlanıyor mu?.. O zamandan bu güne yüz yıllar geçmesine rağmen, Türkiye’de Müslümanlar, Hz. Muhammed’e tabi insanların yaşadığı zaman dilimine ASR-I SAADET diyorlar.

Üçüncü Kelime: ”Fe secedü illa iblis. Lem yekün min es-sacidin”. Yani, -iblis hariç- meleklerin hepsi secde ettiler. İblis secde edenlerden olmadı.

‘SECDE ETMEK’, acziyet göstermektir. Karşılaştıkları değer karşısında boyun bükmek ve eğilmektir. Değerliye değerini belirtmektir. İblis secde etmemiş. Yani, kendi yapısını değerli bildiğinden, Hz. Muhammed öğretisiyle oluşturulan o ilk toplumun değerini kabul etmemiş.

Soru şu: İblis kim?.. Nasıl bir şey?..

”Secde edin” emri melaikeye verilmişti. Yani, Medine’deki insanların henüz görmediği, o bölgenin dışındaki insanlara…

İblis, topluma hayrı dokunmayan, işe yaramayan, manevi değerlerden anlamayan kişiye verilen sıfattır. Fiziki ve maddi güce sahip olabilir. Böyle kişi, bir sebeple değer kazanmışsa, kazandığı değerle öğünür; başkalarının benzer değere yükselmesini istemez. Bu sebeple, ayette bahsedilen iblis, İnsanlar arasında, edindiği güç ile kendini saygın tutmaya çalışan biridir. Bahsedilen iblis, Medine’de meydana getirilen örnek toplumu beğenmedi ve kabul etmedi. Yani, Asrı saadet toplumuna secde etmedi. Sonrasında İblis, o toplumu değersizleştirmek için elinden geleni yapacaktır.