Enam Suresi Ayet 3: ”Allah, Göklerde ve Yerdedir” Ne Demek?

ABONE OL

News

Ocak 3, 2025 08:35

BEĞENDİM

ABONE OL

News

İBRAHİM FAİK BAYAV

Enam Suresi Ayet 3: ”Allah, Göklerde ve Yerdedir” Ne Demek?

Yapan, yaratan meydana getiren zat, gücünün genişliğini Enam Suresi’nin 1 ve 2’nci ayetlerinde duyurdu. 3’ncü ayette gücünün işleyiş şeklini duyuruyor: Biz de duyup öğreneceğiz.

Enam Suresi ayet 3. Birinci kelime:

”Ve hüve allah, fi’s-semavati ve fi’l-arzi”. Yani, O Allah, yarattığı, meydana getirdiği göklerdedir ve yerdedir.

Bu ifadenin anlamı, bahsedilen iki alanda, yapma, yaratma, işletme, düzeltme, bozma, kaldırma, yok etme yetkisi, sadece ona aittir, demektir. Kullarına icra ve imar yetkisi, onun takdir ettiği oranda ve bildirdiği şekilde olacaktır. Aksi durum, düzenin bozulmasına imkan verir.

Hz. Muhammed’in bulunduğu zamanda, o insanlar ”Allah yeryüzündedir” ifadesini, her halde anlamışlardır. Peki ”Allah göklerdedir” ifadesini anlamışlar mıdır?

Günümüzde, ”ya Rabbi” diye duaya başlayanlar, avuçlarını niçin yukarı açıp gözlerini niçin yükseğe dikiyorlar acaba?

‘Semavat’ adı, o zamanda, yerden yukarıya doğru yükselen alanlara verilen ad imiş.

‘Semavat’ sözünü, bu zamanın insanları olan biz, ‘yedi kat gökler’ şeklinde anlıyoruz ve anlatıyoruz. Büyük devletlerin atmosferi parselleme yarışında olduklarına bakılırsa, ‘Allah fi’s-semavati’ ifadesini, günümüzde tecelli ediyor şeklinde anlayabiliriz.

Enam Suresi ayet 3. İkinci kelime:

”Yalemu sirreküm, ve cehreküm. Ve yalemu ma teksibün”. Yani?.. Mealciler bu ifadeyi ”gizlinizi, açığınızı ve elde ettiğinizi bilir” şeklinde Türkçeye çavirmişler. Bu ifadedeki mesajı kavrayabilmek için, biri ‘fiil’, üçü ‘isim’ olan dört kelimeyi irdeleyelim:

‘Ma teksibün’: ما تَكْسِبونَ Bu kelime, bir faaliyet sonucu elde edilen şeyleri tanımlar. Bedeni faaliyet ürün, mal, para kazanmaya sebep olur. Mesela tarlaya ekim yapılmıştır, ürün elde edilmiştir.

Zihni faaliyet ise, kişiyi ilim ve bilim üzerinde inkişaf ettirir. Mesela kitaplar okunmuştur, bilgi edinilmiştir. Bilgi, hayra da kullanılabildiği gibi ‘şer’ oluşturmak için de kullanılabilir.

‘Cehre’: جَهْرَ Bu sözcük, görünen ve ne olduğu bilinen şeydir. Birinin bir şeyini kim görmüş ise onun şeklini tipini o bilir. ‘Cehreküm’, herkesin az veya çok sahip olduğu ürünlerdir, paralardır, varlıklardır.

‘Sirre’: سِرَّ Bu sözcük, o anda bilinmeyen… bilinse de görünmeyen şeyi belirtir. ‘Sirreküm’, fertlerin, diğer fertlerce bilmediği, bilse de görmediği şeylerdir. Peki, insanlar, varlıklarını başkalarının görmesini ve bilmesini neden istemezler?.. neden gizlerler?

‘Yalemu’: يَعْلَمُ Bilir ve biliyor anlamındaki bu fiil, ilim gerektirir. İlim hakikatin kendidir. Hakikate ulaşma, görme, duyma ve sezme sayesinde olur. Bu ayet ifadesindeki ‘yalemu’ fiili yaratılanlara verilmiş tüm duyuların üstünde duyuya sahip gücü gösterir.

Ayetin konusu, ‘insan’ varlıklar içindir. Fertlerin faaliyet alanı değişik olsa da elde edecekleri kazanç, mal ve para olarak birbirine benzer. Fakat sonrasında elde edilen kazanca göre sosyal mükellefiyet başlar.

Mükellefiyet kanunlaşmış kural ile belirtilir.

İnsanlar, yapıları itibariyle mükellef oldukları alandan sıyrılmak isterler. Elde ettiklerinin çoğunu bu sebeple saklarlar. Mükellefiyetten sıyrılma ile toplumda bozulma olacağını idrak edemezler. O zaman uyarıcıların (resullerin) uyarısına maruz kalırlar. Ve kural koyan hakim güç, kurala aykırı davranışların toplumu kötü sonuca götüreceğini ‘resul’ ile toplum fertlerine bildirir.

Günümüzdeki merkezi otoriteler, fertlerin faaliyetlerinden haberdar oldukları gibi, elde ettikleri kazançlarını da banka tapu ve noter işlemleri sebebiyle biliyorlar. Değerli madenlerin nereden ne kadar çıktığını nerelere taşındığını takip ediyorlar. Nükutun kimlerde olabileceğini, nerelerde saklandığını da, ilmen fark ediyorlar.

Her şey, otoritenin, günü geldiğinde baskın yaptığı ana kadar gizli kalabiliyor.

İbrahim Faik Bayav