0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Irkın Davranış Üzerine Etkisi
Genetik yapı farklılıkları nedeniyle şekillenen fiziksel yapı farklılıkları, davranışta da bir takım farklılıklara neden olmuştur. Örneğin sarkık kulaklı hayvanların duyma yetenekleri azalmış, bunun yerine koklama yetenekleri daha fazla gelişmiştir. Av köpeklerine bakarsak, hemen hemen hepsinin sarkık kulaklı ve müthiş bir koku alma kapasitesine sahip olduğunu görürüz.

Davranış ve özellikleri incelenirken, ırk farklılıkları muhakkak dikkate alınmalıdır. Köpek yetiştiriciliğinde, melezleme sayesinde arzu edilen özelliklerin elde edilmesinde neredeyse sınır yoktur diyebiliriz. Amaçlı yapılan suni seleksiyonla, belirli ırklarda belirli davranış biçimlerinin ortaya çıkması sağlanabilmektedir. Bu durum köpeğin taşıdığı gen çeşidinin fazla olmasına bağlıdır.

Köpeklerdeki bu yetenekten dolayı, yetiştiricilikte çok çeşitli özellikler elde edilir. Bunlar, yetiştiricinin istediği özelliklerdir ama bazen patolojik açıdan olduğu gibi, şekil açısından da sakıncalı olabilir. Örneğin, çene kemiklerinde büyüme anomalisi olan Boxer ve Pekinese gibi köpekler, birçok hayvansever tarafından seçilen ve arzu edilen köpeklerdir. Dolayısıyla bu köpek tiplerini – yetişti*ricinin istek ve arzulan doğrultusunda ortaya çıktığı için – normal veya anormal olarak nitelendirmek mümkün değildir.

Irklar üzerinde, arzu edilen özelliğin ortaya çıkartılması yönün*de genetik çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar sayesinde ırka özgü davranış kalıpları ortaya çıkmıştır ve sonuç olarak, köpeğin psikolojisi, bu kalıplara göre değerlendirilmelidir.

Çeşitli Irklardaki Davranış Özellikleri
Amerika’da en çok yetiştirilen ve beslenen 56 ırk üzerinde yapılan bir araştırmanın sonuçları aşağıda sunulmuştur (B.L. Hart, 1985). Ülkemizde bu ırkların neredeyse hepsi bulunmakta ve gittikçe de sayılan artmaktadır. Bu nedenle profilin ülkemiz köpeklerinde de değerlendirilebileceğini söyleyebilirim.

Grup 1: Genellikle yüksek aktivite (enerjik ve hareketli), dü*şük eğitilebilirlik ve orta derece agresyon sergilerler. Birkaç is*tisna dışında, bu gruptaki köpekler orta ile küçük boylular ara*sındadır: Lhasa Apso, Pomeranian, Cocker Spaniel, Boston Terrier, Pekinese, Beagle, Yorkshire Terrier, Weimaraner, Irish Setter, Pug ve Maltase.

Grup 2: Genellikle çok düşük aktivite, düşük eğitilebilirlik ve çok az agresyon sergilerler. Bu gruptaki köpekler genellikle güçlü yapılıdır ve büyüklükleri ortanın üstündedir: İngiliz Bulldog, Bloodhound, Norwegian Elkhound, Bassethound ve Bob Tail.

Grup 3: Genellikle düşük aktivite, düşük eğitilebilirlik ve yüksek agresyon sergilerler. Bu grupta nispeten iri ve güçlü kö*pekler yer alır: Samoyed, Alaskan Malamute, Siberian Husky, St. Bernard, Afgan Hound, Boxer, Chow Chow, Danua ve Dalmaçyalı.

Grup 4: Genellikle yüksek aktivite, çok yüksek eğitilebilirlik ve orta derecede agresyon sergilerler. Yapıları zayıfla orta ara*sındadır: Shetland Shepdog, Shih Tzu, Minyatür Poodle, Bichon Frise, Standart Poodle (kaniş), İngiliz Sprİnger Spaniel ve Welsh Corgi.

Grup 5: Genellikle düşük aktivite, yüksek eğitilebilirlik ve düşük agresyon sergilerler. Yapıları istisnalar dışında iri sayıla*bilir: Labrador Retriever, Vizsla, Brittany Spaniel, German Shorthair, Newfoundland, Chesapeake Bay Retriever, Keeshond, Collie, Golden Retriever, Australian Shepherd.

Grup 6: Genellikle çok düşük aktivite, çok yüksek eğitilebilirlik ve çok yüksek bir agresyon sergilerler. Yapılan iridir: Akita Inu, German Shepherd, Rotweiler ve Doberman Pinscher.

Grup 7: Genellikle yüksek aktivite, orta eğitilebilirlik ve çok yüksek agresyon sergilerler. Çoğunlukla ufak yapılıdırlar: Ca-irn Terrier, West Highland White Terrier, Chihuahua, Fox Terrier, Scottish Terrier, Dackel, Minyatür Schnauzer, Silky Terrier ve Airedale Terrier.

Cinsiyetin Davranış Üzerine Etkisi
Cinsiyete bağlı davranış özelliklerinin temelinde hormonal faali*yetler yatmaktadır. Ancak belirli bir süre sonra davranışları iyice öğrenen hayvan, hormon salgılanması azalsa bile bu davranışlarını kaybetmemektedir.

Erkeklerde dişilere kıyasla daha fazla olan özellikler:
1- Oyun güdüleri
2- Tahrip hırsı
3- Bölgesel savunma agresyonu
4- Aktivite
5- Yabancı köpeklere karşı agresyon
6- Sahibiyle liderlik mücadelesi

Dişilerde erkeklere kıyasla daha fazla olan özellikler:
1- Eğitilebilme
2- Kişileri koruma
3- Kurtarma ve yaralılara yardım

İki cinsiyet için aynı düzeyde olan özellikler;
1- Havlamak
2- Bekçilik (bazen dişilerde daha fazla olabilir)
3- Uyarılabilirlik

Cüssenin Davranış Üzerine Etkisi
Kocaman cüsseye sahip bir Danua ile ufacık bir Minyatür Pinscher’ın yaşam tarzı ve ihtiyaçları farklıdır. Ufak cüsseli bütün evcil köpeklerin, karınlarını doyurması daha kolay olmaktadır.

Büyük cüsseli köpekler, genellikle enerjik olmalarının da et*kisiyle gıda elde etmek için daha fazla çaba harcamak zorundadır. Bu nedenle, büyük köpeklerin eğitiminde ödül daha çok işe yarar. Tersine bazı ufak cüsseli köpekler çok aç bırakılmazlarsa gıdayı ödül olarak kabul etmezler. Bu nedenle iri köpeklerin ödüle dayalı eğitimleri daha kolay olmaktadır.