İsmiyle merak uyandıran, şifa dolu olduğu söylenen bitkileri tanımaya bu hafta da aşotuyla devam ediyoruz. Bugüne dek aşotu nedir, hiç duymadıysanız ya da görmediyseniz, kendisini maydanoza benzer yaprakları sebebiyle ayırt edememiş olabilir ya da onu daha çok bilinen ismiyle, yani kişniş olarak tanıyor olabilirsiniz.
Ülkemizde özellikle Erzurum ve çevresinde sıklıkla tüketilen, salamuradan çorbaya farklı tariflerde kullanılabilen bir bitki kendisi. Üstelik sadece yaprakları değil tohumları da çekilip toz haline getirilerek bir baharat şeklinde değerlendirilebiliyor, bu bitki aslında düşündüğümüzden bile çok sebeple mutfaklarımızda yerini almayı hak ediyor.
Hadi o zaman aşotu nedir, nasıl tüketilir, aşotunun faydaları nelerdir bir bir öğrenelim.
Aşotu nedir?
Aşotu, maydanozgiller familyasının şifa dolu üyelerinden biri. Halk arasında aşotu olarak bilen çok olsa da daha yaygın olarak bilinen ismiyle kişniş kendisi. Başında da söylediğimiz gibi yaprakları maydanoza benzediği için sık sık maydanozla karıştırılıyor ancak maydanozdan çok daha farklı bir aromaya sahip olması sayesinde kullanıldığı her tarifte farkını konuşturuyor. Üstelik bu bitkinin sadece yaprakları değil, kökü, gövdesi, meyveleri, kısacası tamamı farklı şekillerde değerlendirilebiliyor.
Aşotunun faydaları nelerdir?
- Aşotu, yemyeşil yapraklarından da anlayabileceğimiz gibi güçlü antioksidan özellikler gösteren bir bitki olarak dikkatleri çekiyor. Bu özelliği sayesinde vücudu zararlı/yabancı maddelere karşı koruyor.
- Bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı oluyor, hastalıklara karşı vücut direncinin artmasını sağlıyor.
- İçeriğinde bulunan linoleik asit isimli madde sayesinde kolesterolün dengelenmesine destek oluyor. Özellikle kötü kolesterol üzerinde olumlu etkileri olduğu biliniyor.
- Kan dolaşımının sağlıkla devam etmesine destek olarak kalp ve damar hastalıklarına yakalanma riskini azaltıyor.
- Aşotu, kan şekerinin düzenlenmesine de yardımcı oluyor.
- Sindirim sisteminin de sağlıkla çalışmasını sağlayan aşotu, bu özelliği sayesinde özellikle hazımsızlık sorunu yaşayanlara destek oluyor.
- Sindirim sistemi üzerindeki olumlu etkileri sayesinde kilo vermek isteyenler için de doğal bir destekçi olarak görülüyor.
- Aromatik yaprakları çiğnendiğinde ağız kokusuna çözüm oluyor.
- Antioksidan etkileri sinir sistemi üzerinde de olumlu etkiler oluşturduğundan aşotu, stres ve strese bağlı uykusuzluk gibi problemlerin çözümünde de önemli bir rol oynuyor.
Aşotu nasıl tüketilir?
Aşotunu nasıl kullanabileceğinize gelince, taze yapraklarını salatalarda, soslarda kullanabilir, Erzurum mutfağının nefis lezzeti aşotu çorbasını hazırlayabilirsiniz. Yoğurt çorbası olarak da anılan bu nefis çorbayı sadece buğdayla hazırlayabileceğiniz gibi kıyma, tuz ve karabiberle yapacağınız minik minik köfteleri de içine ilave ederek daha besleyici bir çorbaya imza atabilirsiniz. Bayram sofraları ve özel günler başta olmak üzere Erzurum’da sıklıkla yapılan bu çorbanın tadına en az bir kez bakmanızı şiddetle tavsiye ederiz.
Bunun yanında aşotunun kökleri ve gövdesini çorbolarda ve sebze yemeklerinde kullanabilir, et yemeklerine de aroma katması için ilave edebilirsiniz. Daha uzun süre kullanmak içinse aşotundan salamura hazırlayabilir ve tüm yıl boyunca güvenle kullanabilirsiniz.
Aktarlardan dört mevsim kolayca temin edebileceğiniz aşotu tohumlarını ise çekip toz haline getirerek aromatik bir baharat olarak değerlendirebilir, damak tadınıza uygun olarak dilediğiniz hemen her yemeğe ilave edebilirsiniz. Bunlara ek olarak aşotundan hazırlanan esansiyel yağları da harici olarak değerlendirebilirsiniz, bizden söylemesi.
Önemli bir not: Maydanoz ve benzeri bitkilere karşı alerjik reaksiyonlar gösteriyorsanız, mide asidi sorunu yaşıyorsanız, karaciğer rahatsızlıkları başta olmak üzere kronik, ciddi bir rahatsızlığınız varsa, düzenli olarak kullandığınız ilaçlar ya da özel bir perhiz söz konusuysa aşotunu denememelisiniz. Daha önce hiç aşotu tüketmediyseniz doktorunuza danışmadan tüketmeye başlamamalısınız. Sözün kısası ne kadar doğal olursa olsun aşotu da dahil olmak üzere ilk kez tüketeceğiniz her bitkiye karşı temkinli olmalı, doktorunuza danışmadan hareket etmemeli ve sağlığınızı farkına varmadan riske atmamalısınız, aman diyelim.