15 Nisan 2024 Pazartesi
News
İBRAHİM FAİK BAYAV
İnşikak Suresi’nin ilk beş ayeti şöyle:
”İze’s-semâü inşakkat”; ”Ve ezinet lirabbihâ ve hukkat”; ”Ve izâ‘l-arzu müddet”; ”Ve elkat mâ fîhâ ve tehallet”; ”Ve ezinet lirabbihâ ve hukkat”.
Mealciler ve tefsirciler, bu beş ayeti, idrak edilemeyecek derecede bir olay bellediklerinden, ‘kıyamet olayı’ şeklinde yorumlamışlar. Yüzyıllar boyunca da bu ayetler kıyamet anlamında zihinlere kazınmış.
Şimdi kelimeleri tahlil edelim, İnşikak Suresi’nin ilk altı ayetinde ve 19’ncu ayetinde zamanımıza ait nelerin işaret edildiğini anlamaya çalışalım.
”İze’s-semâü inşakkat” ifadesi gök ikiye bölündüğü zaman, demek. Bölme işlemini yapacak biri veya bir şey olacak ki, bölünme meydana gelsin.
Gök, gazlardan oluşan şeffaf yapıdır. Şakk yani bölünme katı maddeler için mümkündür.
İnşikak, sonradan kapanabilmesi mümkün olan yarılmadır. Mesela suyun gidişini kolaylaştırmak için yerin kazılması… ziraat için tarlanın sürülmesi…
Günümüzde mecaz anlamda göğün inşikakı, hava ulaşımında uçaklar için rota belirlenmesidir. Milletlerarası konjönktürde her ülkenin hava sahası diğer ülke uçaklarına açılır (inşikak) gerektiğinde kapatılır.
”Ve ezinet lirabbihâ ve hukkat” ifadesi, göğün, rabbi için söz dinlediğini ve verilen emrin, işin veya görevin yerine getirildiğini belirtiyor. Yani hava meydanına kurulan yüksek kuleden uçaklara kalkış izni verildiğinde, gök bu emri kavrar ve dağıtır. Kalkacak uçaklar için ‘şakk’ durumuna geçer. Uçakların kalkışıyla ve hızla gidişiyle gökte inşikak fiili gerçekleşmiş olur.
Ayet içindeki ‘lirabbihâ’ kelimesi ‘Allah için” anlamında zihinlere yerleşmiştir. Günümüzde bu anlamda ısrar, ayetin verdiği işareti bulunmaz yapar.
Rabb sözcüğü sıfat isimdir; malik olan demektir. Malik olanın mülkünü idare eden kişi anlamında da olur. Projeyi geliştiren anlamında da olur. ‘lirabbihâ’ kelimesinden, havayolu şirketinin kurucusu, sahibi veya onun ceosu hatıra gelmelidir.
”Ve izâ‘l-arzu müddet” ifadesi, yeryüzü sathının düzleneceği bir zamanın geleceğini belirtiyor.
Nasıl olur bu olay? Ve niçin olur?
Engebeli arazilerde tarımın genişletilmesi için olabilir…
Hızlı ulaşımı gerçekleştirmek için olabilir.
Tümsek yerler traşlanır; çukur yerler doldurulur.
Şehir içinde oluşturulan yerüstü metroları hatıra geliyor mu? Ya da, sahilde deniz doldurularak genişletilen alanlar?..
”Ve elkat mâ fîhâ ve tehallet” ayetindeki ‘tehallet’ fiil sözcüğü dozer makineleriyle delmeyi, traşlamayı, toplamayı işaret ederken, ‘elkat’ fiil sözcüğü bırakmayı, atmayı, dökmeyi ve doldurmayı işaret eder.
Beşinci ayette tekrar edilen ”Ve ezinet lirabbihâ ve hukkat” ifadesi, hafriyat şirketlerinin maliklerini ve ceolarını hatıra getirir.
İnşikak suresi’nin 6’ncı ayetinde ”Yâ eyyühe’l-insan!.. İnneke kâdihun” ifadesiyle insanın çaba üzerinde olmasından övgüyle bahsediliyor. Övgüyle bahsedilen çaba, insanın gittikçe yükselmesine de sebep olacaktır.
Peki nasıl?..
”Le terkebünne tabakan an tabak” (İnşikak: 19) ifadesinde belirtildiği gibi olacaktır.
Bu ifade yüzyıllar öncesinde Hz. Muhammed’in diliye duyurulduğunda, Kur’an’a muhalefet eden Mekkeliler inanmamışlar. (İnşikak: 20) Bugün çürümüş bedenleri yeniden oluşsa, canlansalar, Kabe çevresinde ‘tabakan an tabak’ kelimesine makes olan gökdelenleri görürler, ağızları açık kalmış şekilde bakarlar.
”Tabakan an tabak” kelimesi gökdelendeki kattan kata anlamında olurken, ”Le terkebünne” gelecek zaman fiili, kattan katta çıkmak için oluşturulan asansöre binileceğinin işareti oluyor.
