08 Mayıs 2024 Çarşamba
News
Taraflardan hiçbirine, ticari mümessil, ticari vekil, satış memuru, müstahdem ya da acenta gibi bir sıfatla daimi suretle bağlı olmaksızın, ücret karşılığında, ticari işlere ilişkin sözleşmelerin yapılmasına taraflar arasında aracılık etmeyi meslek edinen kimsedir. (TK m. 100)
Bir kimse ticari olmayan bir işe ya da arızî olarak ticari bir işe aracılık etmişse ticaret işleri tellâlı olmaz. Bu durumda BK 404-409 arasında düzenlenmiş olan “tel lâllık” hükümlerine tabi olur. Ticaret işleri tellâlının hak ve borçları şunlardır:
1) Ücret alma hakkı: Tellâl ücret almıyorsa vekil sayılır. Tellâl, sözleşme kurulunca ya da şartla bağlı ise bunun gerçekleşmesi üzerine bordroyu verince ücrete hak kazanır. Ücret isteme hakkı sözleşmenin kurulduğu günden itibaren bir yıl geçince zamanaşımına uğrar. (TK m. 106) Taraflar tellâlın alacağı ücreti kararlaştırmamışsa, örf ve âdette müteamel olan ücret ödenir. (TK m. 107) Tellâlın ücretinin kimin tarafından ödeneceği sözleşmede belirtilmemişse, bu hususta da örf ve âdete başvurulur. (TK m. 108)
2) Masraflarını isteme hakkı: Tellâlın yapacağı masrafların ödeneceği kararlaştırılmışsa, iş bitirilmezse bile bu masrafların karşılığını isteyebilir. (TK m. 109)
3) Bordro verme yükümü: Aksinin kararlaştırıldığı ya da emtianın nevine göre verilmemesi müteamel olan haller dışında, tellâl taraflara bir bordro verir. (TK m. 101)
4) Numuneyi saklama borcu: Numune üzerine yapılan işlerde, diğer taraf itiraz etmeksizin malı kabul edinceye kadar ya da iş başka bir şekilde sona erinceye kadar tellâl kendisine verilen numuneyi saklamak zorundadır. Ancak tarafların bundan vazgeçmiş olması ya da teamülün bu yönde olması halinde, numuneyi saklama borcu yoktur. (TK m. 104)
5) Tellâl bedeli tahsile ya da satılan şeyi teslim almaya yetkili değildir. (TK m. 105)
6) Yevmiye defteri tutma yükümü:Tellâl kendi aracılığıyla yapılan işleri günü gününe yevmiye defterine yazar. (TK m. 111)
Müvekkil tarafından verilen işin henhangi bir şekilde sona ermesi, müvekkil ya da tellâlın ölümü ya da fiil ehliyetini kaybetmesi, sürenin dolması, müvekkil ya da tellâlın iflası ve nihayet azil ya da istifa tellâllık sözleşmesini sona erdirir.
