27 Nisan 2024 Cumartesi
News
Sümbül, soğanlı bahar bitkilerinden olup birçok çeşitleri var. Yetiştirilmesi basittir. Aynı saksıda yıllarca yaşayabilir. Kış aylarında yeşermeye başlar. Yılda sadece bir defa ilkbahar başında çiçek açar. Güzel kokulu olmasından ötürü her yerde sevilir..
Soğanlı süs bitkileri arasında belki en kolay yetiştirileni ve en dayanıklısı Sümbül‘dür. Soğanların dikilme zamanı, yaz ve kış bakımları, çoğaltılması vb bilgileri aşağıda okuyabilirsiniz.
Sümbül soğanları yaz sıcakları dinince sonbahar serinleri başlayınca aktifleşir. Yani sonbaharda satın alıp dikeceksiniz. Buna rağmen elinize ne zaman soğan geçerse bekletmeden dikin. Çünkü kuru soğanı korumak zor. Ne zaman dikince nasıl sulamak gerektiğine dair bilgileri aşağıda paylaşacağım.
Sümbül soğanlarını kendi boyunun iki misli derine gömmelisiniz. Aralarında en az 10cm mesafe olmalı. Biraz humuslu, suyu iyi süzdüren herhangi bir arazinin toprağı sümbüller için özel poşet topraklardan daha besleyicidir. Soğanlar doğal topraklarda daha iyi güçlenir.
Sonbaharda veya kışın soğanları dikince sulayın. Sonraki sulamaları toprak nemliliğini yarıdan fazla yitirdikçe yapın. Daima dışarda en soğuk yerde tutmalısınız. Şubat sonundan itibaren yine dışarda ama daha iyi güneşli bir yere alın.
Çiçek açtıkları zaman sulama sıklığını hafifçe arttırın. Gübre şerbeti ya da genel amaçlı bitki besini verin. Sümbül yaprakları tam şimdi ne kadar uzun süreli sağlıklı kalabilirlerse gelecek yıl o kadar iyi çiçek açarlar. Çok iyi güneş alabilmeliler. Eğer hava fazla sıcak oluyorsa öğle vaktinde direkt güneş almamalarına dikkat edin. Böylece yapraklar daha uzun süreli sağlıklı kalabilir, soğanlar daya iyi yapılanır. Seyreltilmiş gübre şerbeti veya hafif dozajda bitki besini 15 günde bir tekrarlanmalı. Yapraklarda hafifçe sararma başlayınca beslemeyi bırakın. Sararma arttığı zaman sulamayı da kesin.
Sümbüller daha yaz gelmeden yapraklarını kurutmuş olurlar. Toprağından sökmeyin. Yapraklar kuruduktan itibaren saksıları yine açık havada, tam gölgeli bir yere alın. Sonbahar serinleri başlayıncaya kadar sadece toprak adamakıllı kurudukça sulamalısınız.
Önce sümbüllerinize iyi bir toprak hazırlayın. En iyisi humuslu gerçek topraktır. Gübre istemez ama toprağa 2/5 oranında eski koyun gübresi karıştırsanız çok iyi olur. Sonra sümbülleri sökün. Kendiliğinden ayrılmamış yavrular varsa onları ayırmaya çalışmayın çünkü ana bitkinin kökleri onları çok daha iyi besleyecek, yaza kadar normalinden çok daha hızlı büyütecektir. Yeni topraklarına uygun mesafelerle dikin. İsterseniz kendiliğinden ayrılmış yavruları ayrı bir saksıya dikebilirsiniz.
Vaktinden önce çiçek açtırılmış sümbül satışları aralık ayından itibaren başlıyor. Bunlar süs içindir. Çiçekleri solunca çöpe atılacak şekilde yetiştiriyorlar. Saksıları çok küçük, toprak yerine ise perlit gibi basit şeyler kullanılmıştır. Almanızı tavsiye etmem. Hayatlarını kurtarmak zor olur. Sümbül bir ev bitkisi değildir. Kışın evde derhal bozulurlar.
Kolay yolu soğanlarda oluşan yavruları büyütmekle. Bu da sümbül çeşitlerine göre değişiyor. Bazıları her yıl belki 30 tane minik soğan oluşturur. Bazıları ise soğanın kök kaidesinin kenarlarında az sayıda yavru oluşturur. Hatta eğer ilkbaharda yapraklar kuruyunca söküp saklarsanız ya da sökmeseniz bile sonbahara kadar kupkuru toprakta tutarsanız o mini yacrular kurur gider. Onun için sümbülleri yazın topraktan sökmeyin, toprak her adamakıllı kuruduğunda sulayın. Minik yavrular ana soğandan ayrılmazsa ve toprak besleyici ise ana soğan tekrar yapraklandığında yavruları çok hızlı büyütür.
Tohumla çoğaltma amacınız yoksa çiçekler solar solmaz kesmelisiniz ki bütün güç soğanın gelecek yıl için daha iyi yapılanmasına ve yavru oluşturmaya yönelsin.
Sümbül tohumlarını çimlendirmek kolay fakat büyümeleri çok yavaş olur. Çiçeklenecek kadar büyümeleri mükemmel bakım şartıyla 3 veya 4 yılı bulur. İyi bakılmazlarsa 6 – 7 yılda zor büyürler.
Ağustos ortasını geçince tohumları 1cm derine gömüp sulayın. Mümkünse kuzey rüzgarlarını alan serin, gölgeli bir yerde tutun. Serinlik sayesinde tohumlar çimlenir -yoksa havaların daha da serinlemesini beklerler. Tohumlar çimlendikten sonra daha güneşli bir yere alın. Yetişkin sümbüller gibi yine daima dışarda tutacaksınız. Ağır don olayları yaşanan bir yerde iseniz soğanları ektiğiniz kasayı kış boyunca çok serin ve güneş alabilen özel bir yerde tutmalısınız. İlk kışı atlattıktan sonra sonraki kışlarda tehlike kalmaz. Her yıl ilkbaharda gübre şerbeti verin, yaz boyunca toprak tamamıyla kurudukça sulayın, her sonbaharda söküp yeni besleyici toprağa dikin.
-Torf gerçek torf ise sümbül için hiç iyi değil. Kompost toprak daha iyidir. Ama en iyisi sıradan bir bahçe toprağıdır.
-Soğandaki yavrular biraz büyüyünce kendiliklerinden ayrılırlar. Ayrılmadıkları için ana soğanın kökleri onları çok iyi besler
-Şimdiki çiçeklerin büyüklüğü geçen yılki yaprakların durumuna bağlıdır. Şimdiki yaprakların özelliği gelecek yılki çiçeklerin niteliğini belirler.
-Sümbülünüzü daima açık havada dışarda güneşli bir yerde yetiştirin. Yapraklar kış ve bahar boyunca ne kadar uzun süreli yeşil kalırlarsa soğan o derecede güç toplar ve sonraki yıl çiçekleri çok güzel olur. İlkbaharda yapraklar sıcak etkisiyle kuruyunca soğanları sökmeyin. Yine açık havada gölgeli bir yerde tutun. Toprak her kupkuru olduğunda sulayın. Böylece soğanlar hiç bozulmaz, güç kaybetmez. Sonbaharda sökün yeni gübreli toprağa yeniden dikin.
-Sümbüllerin sapları filizlenirken hep yamuk büyüyorsa. Soğanın iki misli derine gömmeniz en uygunuzdur
-Soğanları söküp kuru yerde saklamak bu türlere uygun değil.
-Sümbül çiçekleri zaman geçtikçe solmaya başlar eğer beklerseniz içinde tohum oluşturan çiçeklerden yavru alabilirsiniz yetişkin bir sümbüle dönmesi zaman alır ortalama 4-5 sene geçer.
-Kış aylarında bitki aşırı soğuktan korunarak susuz bırakılmamasına dikkat edilmelidir.
-Yaz aylarında ise bitkinin suya olan ihtiyacını tamamen gidermek için haftada en az iki kere sulanmalıdır.
