09 Mayıs 2024 Perşembe
News
Kuzey Afrika Cephesi İtalya’nın 10 Haziran 1940’da Almanya safında savaşa girmesiyle savaş Kuzey Afrika’ya da sıçramış oldu. Zaten Libya, Eritre ve Somali İtalyan kontrolündeydi.
İtalya’nın Kuzey Afrika’da operasyon alanı olarak belirlediği bölge, Nil Nehri ve Tunus arasında kalan Batı Çölüydü. 1939 yılı ortalarında itibaren Mısır’daki İngiliz Orta Doğu Kuvvetleri, Libya’daki İtalyan kuvvetlerini yoklama taarruzlarıyla taciz etmekteydi. General Creagh komutasındaki 7. Zırhlı Tümenin askerleri bu çatışmalarla “çöl fareleri” olarak anılacaktır.
Libya’daki İtalyan kuvvetleri mareşal Graziani komutasında 7 tümenlik ve 300 tanklık bir kuvvetle 13 Eylül 1940’da İngilizlere saldırmışlar, Mısır topraklarında az biraz ilerledikten sonra, ciddi bir direnişle karşılaşmamalarına karşın Sidi Barrani’de duraklayıp savunma sistemleri oluşturmaya koyuldular. Aralık ayında henüz Nil Irmağına ulaşamadan Wavell’in komutasındaki birlikler tarafından durduruldular. Çarpışmalar sonunda İtalyanlar Bingazi’nin ötesine püskürtüldü.
7 Aralık 1940 gecesi, General O’Connor komutasındaki bir İngiliz birliği İtalyan mevzilerine saldırdılar. Sidi Barrani’nin İngiliz kuvvetlerinin eline geçmesiyle İtalyan birlikleri dağılmışlardır.
3 Ocak 1941’de yeniden taarruza geçen O’Connor, 22 Ocak da Tobruk limanına ulaştı ve ileri harekatını sürdürdü. 7 Şubat 1941 de Bingazi’ye ulaşmıştır. İtalyan birliklerinin Kuzey Afrika’da pozisyonlarını korumaları iyiden iyiye güçleşmişken, İngiliz hükümetinin dikkatinin Balkanlar’a yönelmesi nedeniyle Kuzey Afrika’daki harekat durmuştur.
12 Şubat 1941’de General Erwin Rommel Kuzey Afrika’da yeni oluşturulan Alman Kuzey Afrika Kolordusu’nun komutanı olarak Trablusgarp’a ulaşmıştır. Rommel, 31 Mart 1941 günü El Ageyla’daki İngiliz birliklerine sürpriz bir baskın düzenleyerek kenti ele geçirir. 2 Nisan 1941 de, Almanya’nın Balkan Cephesini açmasından iki gün sonra Bingazi yönünde ilerlemesine devam eden Rommel, İngiliz 2. Zırhlı Tümenini kuşatma altına alıp teslim olmak zorunda bırakmıştır.
Rommel’in birlikleri Batı Çölü’nde 600 km. kadar ilerlemişler, fakat Tobruk limanı İngilizlerin elinde kalmıştır. Nisan 1941 ayı içinde Rommel iki kez Tobruk’a yüklenirse de sonuç alamaz.
15 Mayıs 1941 sabahı İngiliz birlikleri Alman hatlarına “Brevity Harekatı” kodadıyla bilinen bir taarruzda bulunurlar. Halfaya Geçidini ele geçirmelerine karşın Almanların karşı taarruzları sonucu Brevity Harekatı başarısız olmuştur.
14 Haziran 1941 gecesi İngiliz birlikleri ikinci bir taarruza giriştiler. “Savaş Baltası Operasyonu” kodadlı bu harekatda İngiliz birlikleri, Halfaya Geçidine ve Rommel’in merkezdeki garnizonuna saldırırlar. Halfaya Geçidi, her iki tarafın askerleri arasında “Cehennem Geçidi” olarak adlandırılacaktır bundan böyle. Her iki taarruz da İngilizler açısından başarısız olur. Harekatın üçüncü günü başlarken Rommel, tüm birliklerini, İngilizlerin geri çekilme hattını tutmak amacıyla Halfaya geçidinin yanından ileri sürecektir. Bu tırpan hareketi durdurulamayınca İngilizler geri çekilmek zorunda kalırlar.
Tobruk’taki köprübaşına ulaşma yönünde İngilizlerin üçüncü girişimi, “Crusader Harekatı” olarak kayıtlara geçmiştir. 18 Kasım 1941 de başlatılan harekat bu kez başarılı olur. 4 Aralık 1941’de Rommel, Tobruk önlerinden de çekilmek zorunda kalmıştır. Rommel, daha önce savunma hatları oluşturduğu Gazala Hattına çekilmiştir ama, 13 Aralık 1941’deki İngiliz saldırısı karşısında geri çekilmek zorunda kalır, İngilizlerin 200 tankına karşılık elinde kullanılır durumda 30 tankı vardır.
27 Aralık 1941 tarihinde Rommel, birkaç gün önce ulaşan 30 tanklık takviye kuvvetini kullanarak İngiliz hatlarını yeniden Gazala Hattı’na kadar ileri itmiştir.
21 Ocak 1942’de Rommel yeniden taarruza geçmiştir. İngiliz birliklerini Bingazi’ye kadar geri atacaktır bu harekat.
