08 Mayıs 2024 Çarşamba
News
HARİTACILIK İLE İLGİLİ KURUMLAR
HARİTA GENEL KOMUTANLIĞI
Diğer bir çok ülkelerde başlangıçta olduğu gibi ülkenin harita işlerini yapan bu kurum askeri bir kuruluştur Ülkenin harita yapımına 19 yüzyıl sonlarında başlamış, bu işlem için yıllarca büyük bir çaba ve özveri ile çalışarak ülkenin haritacılık düzeyini uygar ülkelerin seviyesine getirmiştir
1909 yılında Mehmet Şevki (Ölçer) (1866-1927) ve arkadaşları tarafından İstanbul’da kurulan “Harita Komisyonu” daha sonra genelkurmayın harita şubesi olmuş, Kurtuluş Savaşında 60 subay ve 170 sandık eşya ile Ankara’ya göçmüşlerdir 121) 2 Mayıs 1925 tarihinde 657 sayılı yasa ile Milli Savunma Bakanlığına bağlı Harita Genel Müdürlüğü kurulmuştur Bu yasada görevleri belirtilmiştir
Bu kurumda savunma ile ilgili çeşitli ölçekte haritalar yapılmaktadır Tüm bu haritaların doğru ve sağlıklı olması için Türkiye’de ülke temel nirengi, nivelman ve gravite ağları kurularak ölçü ve hesapları yapılmış, gerekli mareograf istasyonları kurulmuş, deniz haritaları da üretilmiştir Manyetik gözlemler için bir gözlemevi kurulmuştur Doppler ölçüleri ile sıfırıncı derece ağ ölçüleri ve GPS ölçüleri yapılmaktadır Her ne kadar kurumun çalışmaları bu çalışmanın diğer başlıkları altında detaylı olarak verilmişse de burada kısa ve başlıklarla yapılan işlemler özetlenmiştir:
Jeodezik ve astronomik çalışmalar: Ülke ulusal nirengi ağı kurularak ve astronomik noktalarda gözlemler yapılarak I derece nirengi ağının ölçü ve hesabı bitirilmiş, sıklaştırma ile II, III ve IV derece noktaların ölçüleri yapılarak hesaplanmıştırMareograf istasyonları kurularak I ve II derece ülke nivelman ağı ölçülmüş jeopotansiyel kotlarla dengelenmiştir Bu iş için gerekli olan gravite ölçüleri için öncelikle I derece gravite ağı kurularak Avrupa ağına bağlanmıştır II derece gravite ölçüleri ve nivelman geçkilerinde belli aralıklarla gravite ölçüleri yapılmıştır Manyetik gözlemevi kurularak manyetik gözlemler yapılmaktadır
Kartografik çalışmalar: Ülkenin 1:25 000 ölçekli 5557 pafta bitirilmiş ve 1:5000 ölçekli haritalarda çalışmalar hızla devam etmektedir 1:25 000 ölçekli haritalardan üretilen 1:100 000, 1:500 000 ve 1:1 000 000 ölçekli haritalar bitirilmiştir 1:50 000 ölçekli haritalar yakın bir zamanda bitirilecektir
Fotogrametrik çalışmalar: Harita üretimine 1927 yılında yersel fotogrametri ile başlayarak 1937 yılından itibaren hava fotogrametrisi uygulanmıştır Analog aletlerin yanısıra analitik aletler ile desteklenen bu çalışmalarda fotogrametrik nirengi ve ortofoto tekniği uygulanmıştır
2 Ocak 1961 tarihinde 657 sayılı yasaya ek olarak çıkarılan 203 sayılı yasa ile ile kurulan Bakanlıklararası Harita İşlerini Koordinasyon ve Planlama Kurulunca çeşitli bakanlıkların kalkınma ile ilgili harita, plan ve hava fotoğrafları ihtiyacı karşılanmaktadır
1969 da Genel Müdürlük bünyesinde elektronik işlem merkezi kurulmuştur 2 Mayıs 1970 de Harita Genel Müdürü Şükrü OLCAY Paşanın zamanında Harita Genel Müdürlüğü içinde bir harita müzesi açılmış ve bu müze daha sonraları Cevat ÜLKEKUL’un komutanlığı sırasında genişletilerek büyütülmüştür
2291983 de 2895 sayılı yasa ile kurumun adı “Harita Genel Komutanlığı” olarak değiştirilmiştir
1984 de başlatılan jeodezi projesi ile jeodezik ağların iyileştirilmesi, jeodezik verilerin bilgisayar ortamına aktarılarak veri tabanı oluşturulması, ülke temel nivelman ve gravite ağlarının iyileştirilmesi gibi çalışmaları yapılmaktadır
1994 yılında yapılan saptamada bu kurumda 133 harita ymüh ve mühendisi, 271 tekniker, 190 teknisyen olup 48 nivo, 86 teodolit, 16 elektronik uzunluk ölçer, total station, 3 Doppler, 8 GPS alıcısı, 30 adet sayısallaştırıcı, 4 masa manuel sayısallaştırıcı, 5 analitik (C 120 Ortofoto, 2 adet C 140, birer tane P2 ve P3 Planicomp) ve 15 i sayısal çıkışlı olan 30 analog kıymetlendirme aleti 4 otomatik çizim sistemi, 1 sayısal otomatik raster tarayıcı (50×40 inç), bilgisayar olarak DATA GENERAL MW 4000, WAX 4200, Microwax, WAX 6000-410 aletlerine sahiptir Çağın gereksinmeleri ile bu aletlere yenileri eklenmektedir
Bu kurumda 1925 den günümüze kadar görev alan komutanlar aşağıda gösterilmiştir:
Korg Mehmet ŞEVKİ (ÖLÇER) (1925-1926); Tuğg Kazım KIVILCIM (1926-1928); Tuğg İHakkı ERDENER (1928-1932); Korg Sedat DOĞRUER (1933-1940); Tümg İHakkı ERDENER (1940-1945); Korg Ömer Kadri KORAY (1945-1950); Korg İhsan Şeref DURA (1950-1960); Tümg Celal ERİKAN (1960-1960); Tuğg Eşref AKINCI (1960-1962); Tuğg Halim KURAL (1962-1964); Korg Şefik ERENSÜ (1964-1968); Korg Kemalettin EKEN (1968-1969); Korg Şükrü OLCAY (1969-1971); Korg Zeki ERBAY (1971-1972); Korg Fahir ATABEK (1972-1974); Korg Mahmut ÜLKER (1974-1976); Korg Rüştü NAİBOĞLU (1976-1977); Korg Turhan SÖKMEN(1977-1980 ); Korg MCemalettin ALTINOK (1980-1981); Korg Tevfik KURAL (1981-1982); Korg Sabri DELİÇ (1982-1984); Korg İrfan YAY (1984- 1987); Müh Tümg Cevat ÜLKEKUL (1984-1990); Tümg İlhan AKOĞUZ (1990-1992); Korg Salih ACAREL (1992-1993); Tümg Attila ÖZKAN (1993-1995)
42 TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Ülke topraklarının ölçülerek kadastral topografik haritalarının düzenlenmesi ve iyeliklerin saptanması sonucunda devletin sorumluluğu altında düzenli tapu sicillerin tutulması gerçek ve tüzel kişilerin taşınmaz mallarla ilgili her türlü istemlerin süratle karşılanarak kalkınma planlarına uygun alt yapının kurulması amacını gütmektedir FIG (Uluslararası Haritacılar Birliği) in tanımına göre Kadastro “Kadastro örgütü tarafından yürütülen kütüklerden ve büyük ölçekli haritalardan oluşan, idari birimlere göre bölümlenmiş, bütün taşınmaz malları (parselleri) hukukun, kamu yönetiminin, ekonominin, istatistiğin ve bilimin gerek duyduğu biçimde gösteren ve tanımlayan bir kamu hizmetidir
Batı Almanya’da (Frankfurt) bir meslek kuruluşu olan “İnstitut für Angewandte Geodaesie” kadastronun ödevlerini şu şekilde tanımlamaktadır “Taşınmazmallar kadastrosu parsellerin, parseller üzerindeki hakların tanımlanması ve taşınmazmal değerlendirilmesi için gerekli olan verilerin kolleksiyonudur O öncelikle arazi vergisinin takdiri için bir altlık olduğu gibi tapu kütüklerinde taşınmazmal eşiti hakların (ayni hakların) ve arazi kullanış biçimlerinin tanımlanması için gerekli veriler ve resmi arazi sınırlandırma sonuçlarının kadastroya aktarılması, kadastro belgelerinde gösterilmesi gerekir Genellikle bunlar dışında, arazi örtüsü toprakaltı yapıları, yapıların kat sayıları, yararlanma biçimleri ve yükseklik verilerini kapsayan, planlama amaçları için ve toprak kullanma önlemleri için gerekli olan verilerin kadastroca saptanması amaçlanır”122) Fransa Napolyon Kadastrosu denilen işlemleri 1808-1850 de ve Almanya 1826-1833 de yapmış, İsviçre ise bu çalışmalara 1800 de başlamıştır Osmanlı devletinde ilk kadastro çalışmalarının Orhan Gazi’nin kardeşi Alaattin’in vezirliği sırasında yapıldığı sanılmaktadır Bursa kadısı olan Çandarlı Kara Halil Hayrettin ile görüşülüp anlaştıktan sonra yasalar çıkarılmış, halk ve devlet işleri idare ve askerlik işleri düzenlenmeye başlanmıştır Tarım arazilerinin sayımı yapılarak buna göre vergi alınmıştır Osmanlı devletinde yapılan arazi yazımı sonucu düzenlenen ve günümüze kadar ulaşan ilk kayıtlar 1535 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından başlatılan ve 100 yıl süren bir çalışma sonucu düzenlenen 2320 cilt defterdir
1263 (1847) yılında Defter Eminliği adıyla temeli atılan bu kuruluş 1277 (1861) de “Defteri Hakani Nezareti” ismini almış ve zamanla değişerek bu günkü duruma gelmiştir 1847 yılında Tapu teşkilatının kurulması ile senetsiz ve kayıtsız tapu işlemlerine son vermek ve memleketin bütün taşınmaz mallarının tapuya kayıtlarının yapılması amacı ile çalışmalar başarılı olamamıştır123) 1871 yıılında Defteri Hakanı nazırı olan Kani Paşanın başlattığı 1872 yoklaması ile sancaklarda defteri hakani memurları, kazalarda tapu katipleri, bölgeleri dahilinde bulunan köyleri muhtar ve bilirkişilerle birer birer gezerek arazilerin yazılımını sağlamakla görevlendirilmişlerdir Bu uygulama ile her sancak ve kaza defteri hakani memuru yılda 3 ay gezerek deftere kaydedilmemiş ve senetsiz tasarruf edilen emlak ve arazileri saptamak, bunların mevkii, mahalle ve köy itibarı ile defterlerini düzenlemek ve defterlerin birer örneğini defterhaneye göndermekle yükümlü tutulmuşlardır Ancak sınır anlaşmazlıkları bu yöntemle çözülememiş, plana bağlı mülkiyet ve taşınmaz malların gelir ve kıymetinin tesbitine esas bir kadastro için Defteri Hakanı nazırı Mahmut Esad (1857-1917) zamanında123 a) 1912 tarihli “Emvali gayrımenkullerin tahdit ve takriri” (Taşınmaz malların sınırlanması ve kaydı=kadastro) bir yasa çıkarılmıştır Bu yasa ile Osmanlı Devleti sınırları içerisindeki bütün taşınmaz malların bilinen özel durumları ile plana bağlı olarak mülkiyetlerinin tesbiti gelir ve kıymetlerinin tayin edilmesi amaçlanmıştır Konya ilinin Çumra ilçesinde bu çalışmalara başlanmış, Birinci Dünya Savaşı nedeni ile bu çalışmalara ara verilmiştir
Cumhuriyet döneminde ilk kadastral çalışmalar 1924 de 474 sayılı yasa ile başlamış, bu yasa ile Artvin, Kars illeri ile Ardahan, Kulp ilçeleri ve Hopa’nın Kemalpaşa nahiyesinde bulunan taşınmaz mal mülkiyetinin saptanması, gelir ve değerlerinin belirlenmesi ve geometrik konumunun ölçülmesi amaçlanmıştır Bu çalışmalar bir Tahrir Heyeti tarafından yürütülmüştür
1925 yılında çıkarılan 658 sayılı yasa ile Tapu ve Kadastro Genel müdürlüğü bünyesinde bir kadastro teşkilatı kurularak genel bir kadastro yazılımı öngörülmüştür Bu yasaya göre taşınmaz malların, mülkiyet ve sınırlarının belirlenmesi, konum ve ekonomik durumlarına göre sınıflarının tesbit edilmesi amaçlanmıştır Bu yasa uyarınca İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa ve Konya gibi büyük illerde kadastro çalışmaları yapılmıştır123 b)
Türk medeni yasasının öngördüğü sicilleri tutmak amacı ile 1934 yılında 2613 sayılı kadastro ve tapu tahriri yasası ve 1935 yılında yönetmeliği çıkarılmış ve bu yasa şehirlere öncelik verilerek 16 yıl uygulanmıştır Bu süre içinde Türk medeni yasasının öngördüğü nitelikte tapu sicilinin oluşturulamadığının görülmesi, ayrıca İkinci Dünya Savaşı sonrası ülke kalkınmasında tarıma öncelik verilmesi, köylerde hızlı bir arazi yazımı yapabilmek amaç ve düşüncesi ile 1950 yılında 5602 sayılı Tapulama Yasası yürürlüğe konulmuştur İki ayrı yasa ile yapılan kadastronun belediye sınırları içerisinde olanlara Şehir Kadastrosu, dışındakilere ise Arazi Kadastrosu adı verilmiştir
1955 de kadastro ölçmelerinde fotogrametrik yöntem uygulamağa başlamıştır Kadastro çalışmalarında 2613 ve 766 sayılı iki ayrı yasa uygulanmanın sakıncaları için 1987 de 3402 sayılı kadastro yasası çıkarılmıştır Böylece farklı uygulamalara son verilmiştir Ancak 6831 sayılı yasa ile Orman kadastro yasası paralel bir çalışma yapmaktadır Kadastro hizmetleri, 1950 den 1984 e kadar belediye sınırları içerisinde 2613 sayılı kanuna göre kadastro müdürlükleri, Belediye sınırları dışında ise 5602 ve 766 sayılı yasalara göre Bölge Tapu müdürlükleri tarafından yürütülmüştür 124) 1984 yılında 3045 sayılı yasa ile yeni bir düzenleme getirilerek kadastro örgütü; merkezde kadastro dairesi başkanlığı, taşra birimleri olarak ise kadastro müdürlükleri ve kadastro şeflikleri olarak birleştirilmiştir Buna bağlı olarak 2613 sayılı Tapu Tahriri yasası ile 766 sayılı Tapulama yasası tek bir metin haline getirilerek 3402 sayılı Kadastro yasası 1987 tarihinde yürürlüğe girmiştir Haritası yapılacak alan olarak 225 000 km2, köy kadastrosu yapılacak alan 280 000 km2, şehir kadastrosu yapılacak ve yenilenecek parsel sayısı 3 100 000 adet olarak belirlenmiştir Bu güne kadar ülkenin kadastrosu şehirlerde 1983 de % 54 ve 1993 de % 91 i ve köylerde 1983 de % 49 ve 1993 de % 61 i bitmiş olup geriye kalan kısmın ivedilikle tamamlanması amaçlanmıştır
1962 yılında havai nirengi şubesi kurularak 1963 de hava triyangülasyon yöntemi ile Konya-Ilgın bölgesinde nokta sıklaştırma yapıldı 125) 1965 de TKGFM de IBM 1620-1 sistemi ile EBİM (Elektronik Bilgi İşlem Müdürlüğü) kuruldu Bu makina ile ağ dengelemesi (max 12 koşul) 1 saat 45 dakikada, kolon dönüşümü 4 dakikada, kolon dengelemesi 10 dakika, koordinatlardan alan hesabı 6 dakikada, karışık kestirme 1 dakikada, 1:5000 ölçekli pafta köşe değerleri 36 saatte yapılabiliyordu Bu sisteme ait model 1622 kart okuyucu ve delicisi dakikada 500 kart okuyor veya 250 kart deliyordu Bilgi işlem ilk defa Türkiye’de Ziraat Bankası tarafından (Ünit Record System) kullanılmış olup 1968 de tüm Türkiyede 88 elektronik bilgi işlem makinaları vardı Son olarak TKGM de IBM 9375 merkez hesaplama ünitesi yanında 120 adet PC mevcuttur Halen 15 bölge müdürlüğü, 992 tapu sicil müdürlüğü, 312 kadastro müdürlüğü, 166 kadastro şefliğinde çalışan toplam 18750 kadrolu personeli bulunmaktadır 1986 da otomasyon işlemine başlanmıştır
1990 da ülkenin tamamını kapsayan ülke temel ağı sisteminde yeteri sıklıkta 3 derece bir yüzey ağı oluşturmak projesi başlatılmıştır Bu tarihte bu kurumda 445 DrMüh, YMüh ve mühendis, 300 tekniker ve 3721 teknisyen olup alet olarak 202 nivo, 373 teodolit, 1356 takeometre, 27 elektronik uzunluk ölçer, 300 elektronik takeometre (total station), 11 otomatik çizim sistemi, 5 sayısallaştırıcı, 2 uçak, 4 resim çekme kamerası, 20 adet 1 sınıf analog kıymetlendirme aleti, 1 analitik değerlendirme aleti, 3 otomatik çizim masası mevcuttur
26 Mayıs 1994 yılında 1847 yılında kurulduğu kabul edilen Kadastronun 148 kuruluş yılı kutlandı
7 Haziran 1994 de çıkarılan yeni tapu sicil tüzüğü ile bilgisayar ortamında kayıt tutma olanağı doğmuştur 126)
İLLER BANKASI
Kentlerin kısa bir süre içinde bayındır hale getirilebilmesi için 1933 yılında 2301 sayılı yasa ile 15 milyon sermayeli Belediyeler Bankası kurulmuş, 1944 yılından sonra faaliyet sahası genişletilerek vilayet, özel idare, köy idarelerinin de görev alanına sokulması ile ismi 1945 yılında 4759 sayılı yasa ile “İller Bankası”na dönüştürülmüştür Şehir ve kasabaların imar planları ile içme suyu, kanalizasyon, elektrik ve enerji şebekelerinin projelerine temel olan durum haritalarının yapımına 1936 yılında başlanmıştır İller Bankası kuruluncaya kadar bu hizmet İçişleri Bakanlığına bağlı Belediye Fen Heyeti tarafından yürütülmüştür 1945 yılına kadar 46 şehir ve kasabanın durum haritası yersel yöntemle yapılmıştır Görevleri olarak: Şehir, kasaba ve köylerin kuruluş ve imarı yolundaki plan ve programların gerçekleştirilmesini desteklemek amacı ile bu idarelere kredi sağlamak, ortak idarelerin istemleri halinde harita, plan, proje, keşif ve etüdleri yapmak veya yaptırmak sayılabilir 18 Bölge müdürlüğü olarak teşkilatlanmıştır
Kurum genel müdürlüğünde 1949 yılında İller Bankasında oluşturulan müdürlüklerinden birisi de Harita işleri müdürlüğü olmuştur Gerçek anlamda büyük ölçekli topografik harita yapımına 1959 yılında başlanmıştır 1957 yılında yönetmelikte yapılan bir değişiklikle İller Bankası Genel müdürlüğünce, özel sektör eliyle gerçekleştirilen halihazır haritalarda cephe ölçüsü esasından vazgeçilerek tüm köşe ve detayların ölçülmelerini kapsayan bu günkü sisteme geçilmiştir Bu kapsamdaki haritalar 1959 yılından itibaren banka emanet komisyonlarının kurulması ile haritaların emanet olarak yapımına başlanmıştır Günümüzde kentsel alanlarda planlama, proje, alt yapı vb gereksinmeler için altlık olarak kullanılan 1:1000 ölçekli halihazır (topografik) haritaların tamamına yakını özel sektöre ihale suretiyle yaptırılmaktadır 1985 yılında yürürlüğe giren 3194 sayılı imar kanunuyla tüm belediyelere 1:1000 ölçekli halihazır harita yapma ve yaptırma yetkisi verilmiştir
Özel sektör eliyle yaptırılan bu haritaların yapımının büyük oranda tamamlanmasına karşılık % 80 inin güncel hale getirilmesi önemli bir sorun olarak gündemde bulunmaktadır İller Bankasında bu konularla ilgilenen ve çok sayıda harita mühendislerinin çalıştığı bir harita dairesi başkanlığı vardır Burada 6000 pafta üzerinde bir arşiv mevcuttur 1990 da yapılan bir saptamada bu kurumda 128 harita Ymüh ve mühendisi, 84 tekniker, 69 teknisyen mevcudu ile 30 nivo, 30 teodolit, 31 elektronik uzunluk ölçer ve 7 bilgisayar vardır
İller Bankasınca her yıl kontrolü yapılan harita yüklenicilerine ilişkin ölçme aletlerinin durumu ise şöyledir (1988) :175 elektronik uzunluk ölçer, 184 teodolit, 194 takeometre, 114 nivodur Bu rakamlar günümüzde bir hayli değişikliğe uğramıştır
44 DİĞER KURUMLAR
Karayolları Genel Müdürlüğü
11021950 tarihinde 5539 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri hakkında yasa çıkarılmış ve 30051973 tarih ve 1737 sayılı yasa ile bir kısım maddeleri değiştirilerek günün koşullarına uygun hale getirilmiştir Haritacılık yönünden yol geçkileri ile bunların kamulaştırma haritalarını üreten bir kuruluş olup 1:1000 ve 1:2000 ölçeklerinde ülke temel nirengi ve nivelman ağına dayalı haritalar üretmektedir Kuruluş yıllarında etüd proje hizmetleri merkezde plan proje daire başkanlığı yönetiminde bölgelerdeki etüd, proje şefliklerince yürütülmektedir Bu hizmetin görülmesinde ilk yıllarda çoğunlukla inşaat mühendislerinden yararlanılmış, daha sonraki yıllarda bu hizmetin görülmesine harita mühendisleri de katılmışlardır 1961 de bu amaç için fotogrametri uygulanmağa başlanmıştır Önceleri alınan Zeiss C 8 ve Wild A 5 kıymetlendirme aletleri Harita Genel Komutanlığına verilerek Karayollarının gereksinim duyduğu haritalar, jeodezik işlemlerin Karayollarınca yapılması koşulu ile Harita Genel Komutanlığınca yapılması anlaşmasına gidilmiştir 1977-78 li yıllarda Kamulaştırma ve Fotogrametri Fen Heyeti Müdürlükleri kurulmuştur127) Bu kurumda 1990 yılında yapılan saptamada 83 harita Ymüh ve mühendisi, 2 teknisyen olup alet yönünden 1200 nivo, 800 teodolit, 21 elektronik uzaklık ölçer 37 elektronik takeometre (total station), 151 bilgisayar vardır
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü
DSİ Genel Müdürlüğü, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı katma bütçeli bir kamu kuruluşu olup ana görevi yurt kalkınmasına büyük katkıları olacak enerji üretim tesislerini yapmak ve sulamaya elverişli tarım alanlarını tesbit edip bunları sulayarak daha verimli hale getirmektirTaşkın seller ve sulara karşı koruyucu tesisler yapmak, bataklıkları kurutmak ve bu hizmetler için gerekli plan ve haritaları yapmak ve yaptırmaktır 6200 sayılı yasa ile 1953 yılında kurulmuştur DSİ nin yaptığı envanter çalışmalarına göre 270 000 kilometrekare tarıma elverişli alan bulunduğu ve bu miktarın 190 000 kilometrekaresinin sulanabilir olduğu ve bu alanın haritasının yapılması gerektiği saptanmıştır Kurumun kendi ihtiyaçlarına yönelik topografik, hidrografik haritalar ile işletme ve kamulaştırma haritalarını yapmakta ya da yaptırmaktadır128) Bu kurumda 1990 yılı saptamalarında 142 harita YMüh veya mühendisi, 11 tekniker, 750 teknisyen olup alet olarak 720 nivo, 188 teodolit, 361 takeometre, 37 elektronik uzunluk ölçer, elektronik takeometre (20 total station), 33 bilgisayar, 5 otomatik çizim sistemi mevcuttur
Orman Genel Müdürlüğü
Orman amenajman, orman yolları, orman ağaçlandırma, orman sınırlarını saptar 1975 envanterine göre Türkiyede 20 170 196 hektar (Türkiye arazisinin % 26 sı ) ormanlık olup burada da kadastro ve harita problemi vardır Devlet ormanlarının sınırlanması işine 3116 sayılı Orman yasasındaki hükümlere dayanarak ilk defa 1937 yılında İstanbul ve Ankara’da kurulan iki tahdit komisyonu ile başlanmıştır 1940 yılında bir iş yönetmeliği düzenlenerek sınırlama ve tescil işinin düzenli olarak yürütülmesi sağlanmıştır Daha sonraları çıkan yasalarla değişiklikler yapılmıştır129) 1938-1949 yılları arasında 3582366 hektar orman alanı sınırlandırılmıştır 1950-62 yılları arasında iki komisyon çalışması ile bu rakam 257 550 hektar ve 1963-64 de 42 113 hektar sınırlanabilmiştir
Hava fotogrametrisinin orman kadastrosuna uygulanması 1965 yılında başlamıştır Bu amaç için 7 fotogrametrik komisyon kurulmuş, daha sonra komisyon sayısı artırılarak 1972 de 20 ye yükseltilmiştir Böylelikle 1963-1977 arasında 5 306 582 hektar ile toplam 9 milyon hektarın üzerinde bir alan sınırlandırılmıştır Bu uygulamalarda arazi ekipleri orman sınırlarını yaklaşık 1:20 000 ölçekli hava fotoğraflarına geçirmekte, bu sınırlar daha sonra 1:25 000 ölçekli haritalardan foto-mekanik yöntemle büyütülmtüş 1:10 000 ölçekli topografik paftalara yaklaşık değerlendirme aletleri ile aktarılmaktadır130) 1974 de 7/8570 ve 7/8639 sayılı tüzük ve yönetmelikler konuyu ayrıntılı olarak ele almıştır Bu kurumda orman alanlarının kadastrosunu yapmakla görevli ilgili OKDMB dairesi hava fotoğraflarından fotomekanik yolla 1:10 000 ölçekli orman kadastro haritaları üretmekte ve 1:5 000 ölçekli ST (standart topografik) haritalar bütünlenmektedir Fotoğrafların değerlendirilmesi 13 adet Santoni firmasının kartografik stereomikrometre (SMG-4) aletleri ile yapılmaktadır Bu kurumda ise 149 adet teodolit ve 56 adet elektronik uzunluk ölçer mevcuttur
Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Köy bazında ulaşım ve teknik altyapı hizmetlerinin gerçekleştirilmesi amacı ile üretilen 1:5000 ölçekli haritalar yapılmaktadır 1990 yılı saptamasına göre kurumda 51 adet harita YMüh ve mühendisi ve 188 teknisyen çalışmakta olup 475 nivo, 258 teodolit, 8 elektronik uzunluk ölçer, 10 elektronik takeometre (total station) ve 8 bilgisayar vardır
Türkiye Kömür İşletmeleri Genel Müdürlüğü
Türkiyenin yakıt ve enerji kaynağı olan maden kömürlerinin araştırılması, işletilmesi için her türlü teknik çalışmaları yapar Türkiyede toprağa bağlı yeraltı maden kaynaklarının doğru tahmini ve yeraltı maden galerilerinin belirlenmesi için 1:5000 ve 1:1000 ölçeklerinde ülke nirengi ağına bağlı haritalar üretilmektedir 1990 yılındaki saptamada kurumda 35 adet mühendis, tekniker ve teknisyen olup 47 nivo, 32 teodolit ve 29 elektronik uzaklık ölçer aleti vardır
Kandilli Rasathanesi
1911 de Fatin GÖKMEN (1877-1955) tarafından kuruldu Başlangıçta adı Rasathane-i Amire olup sadece meteoroloji gözlemleri yapıyordu Daha sonra adı Maarif Vekaleti Heyet ve fiziki Arzi İstanbul Rasathanesi(Milli Eğitim Bakanlığı İstanbul Astronomi ve Yerfiziği Gözlemevi) oldu 1936 da Kandilli rasathanesi adını aldı 1947 den sonra zaman ayarının verildiği bir bölüm bu işlemini 1974 de bıraktı 1982 de Boğaziçi Üniversitesine bağlandı Günümüzde BÜ ne bağlı Kandilli rasathanesi deprem araştırma enstitüsü ile Kandilli rasathanesi gök ve yerbilimleri araştırma ve uygulama merkezi halinde çalışmaktadır Bu kurumda 1988 yılından itibaren jeodezi anabilim dalında yüksek lisans ve doktora çalışmaları yapılmaktadır
45 KURULUŞLAR, BİRLİK, CEMİYET, ODA vb FAALİYETLER
1947 de Türkiye IUGG=Internationale Union of Geodesy and Geophysics (Uluslararası Jeodezi ve Jeofizik Birliği) ne üye oldu
8 Ocak 1955 de Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası kuruldu ve 1954 de 6235 sayılı yasa ile kurulan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğine (TMMOB) üye oldu 24051993 tarih ve 240 sayılı oda yönetim kurulu kararı ile delegasyon sistemine geçilerek Ankara, Adana, Diyarbakır, Samsun ve Trabzon’da bölge temsilcilikleri ve Antalya, Bursa, İstanbul, İzmir ve Konya’da da şubeler oluşturuldu Ankara, İstanbul ve İzmir’deki oda kuruluşları aylık bir bülten çıkarmaktadırlar
1961 de 203 sayılı yasa ile Bakanlıklararası Harita İşlerini Koordinasyon ve Planlama Kurulu kuruldu
1968 de TUJJB (Türkiye Ulusal Jeodezi ve Jeofizik Birliği) kuruldu 1969 da Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 1878 de kurulmuş olan FIG (Federation Internatıonal des Geometres = Uluslararası Haritacılar Birliği) e üye oldu131)
1968 de TUJJB (Türkiye Ulusal Jeodezi ve Jeofizik Birliği) kuruldu 1969 da Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 1878 de kurulmuş olan FIG (Federation Internatıonal des Geometres = Uluslararası Haritacılar Birliği) e üye oldu131)
Meslek Dergileri
1933 de yayın hayatına atılan ve Harita Genel Komutanlığınca çıkarılan “Harita Dergisi” adlı dergi yılda dört ve 1950 den itibaren yılda iki sayı çıkarmaktadır 1951 yılına kadar ismi Haritacılar Mecmuası olan bu dergi 42 sayısından itibaren Harta Dergisi olarak ismini değiştirdi ve yılda iki sayı çıkarmağa başladı 1953 den itibaren ismi Harita Dergisi oldu 68 yıllık yayın hayatı olan bu dergi 1999 yılı sonuna kadar 122 sayısını çıkardı
1961 yılında Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü İstanbul Teşkilatı Memurları yardımlaşma derneği adına Sultanahmet Grup Müdürlüğünde “Tapu ve Kadastro Mecmuası” adında 3 ayda bir yayınlanmak üzere yayın hayatına atılmış, 15 sayı çıkararak 1975 de kapanmıştır
1965 de Harita ve Kadastro Mühendisleri odası yayın organı olan “Harita ve Kadastro Mühendisliği” isimli dergi yayın hayatına atıldı Yılda 2 sayı çıkaran bu dergi 1999 yılı sonuna kadar 76 sayısını çıkardı
1969-1977 yılları arasında KTÜ Trabzon’da Jeodezi Bülteni adında bir meslek dergisi yayınlanmıştır Ancak 8 sayı dan sonra kapanmıştır
1976 da Ankarada kurulan Harita ve Kadastro Teknikerleri Derneğince Nisan 1990 da yayın hayatına atılan Harita ve Kadastro Dergisi nin devam edip etmediği bilinmemektedir
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce 1988 de çıkartılan Tapu veKadastro Dergisi, içinde bulunduğumuz 11 Yılında 24 sayı yayınlamıştır
1990 yılında Tapu ve Kadastro Müfettişleri Derneğince yayınlanan Mülkiyet dergisi yılda 4 sayı yayınlamakta olup 1999 yılında 32 Sayısına ulaşmıştır
1964 de yayın hayatına atılan ve Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünce yayınlanan Tapu-Kadastro Personel Sendikası Dergisi aylık olarak 70 sayının üzerinde dergi çıkartarak daha sonra sıkı yönetimce kapatılmıştır
Bunların dışında Üniversitelerin çıkardıkları dergilerde mesleğimizle ilgili yayınlar yapılmaktadır Ancak bu dergiler mesleğimizin dışındaki bilim dallarına da hitap ettiğinden sadece mesleğimizle ilgili makalelerin dışında başka konular da yer almaktadır
