07 Mayıs 2024 Salı
News
Ortakları bir ailenin bireylerinden oluşan şirkettir. Daha çok kollektif ve komandit ortaklıklar gibi kişi ortaklıkları bu görünümdedir. Fakat anonim ve limited gibi sermaye ortaklıklarının da aile ortaklığı olarak kurulmaları mümkündür.
Aile anonim ortaklıkları, halka açık, çok pay sahipli ortaklıkların karşısında yer alır ve yürürlükteki hukukumuzda 28.7.1981 tarih ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 2. maddesi (Değişik 1. Fıkra: 3794 – 29.4.1992), halka açık olmayan aile anonim ortaklıklarının hisse senedi ihracı ve kayıtlı sermaye sistemini kabul edebilmelerini (SPK m. 3/d bendi) yasaklamıştır. Pay sahipleri ile yöneticiler de genellikle aynı kişilerden oluşur ve örneğin, yönetim kurulu üyelerinin ibra edilmeleri gibi yasanın öngördüğü bazı sorumluluklar fiilen uygulanmayabilir. Aynı şekilde oydan yoksunluk hakkındaki kuralların da aile anonim ortaklıklarında uygulanması güçlük yaratabilir.
Aile anonim ortaklıklarında pay sahiplerinin aynı ailenin bireyleri arasında kalması istenildiğinden, paylar da bağlı nama yazılı olur ve pay sahiplerine, payların üçüncü kişilere devredilmek istenilmesi durumunda ana sözleşme ile payları öncelikle satın alabilme hakkı tanınır. Kural olarak, anonim ortaklık kavramına yabancı olan bağlılık yükümü de, kapalı nitelikteki aile anonim ortaklık pay sahipleri açısından daha kolaylıkla savunulabilir.
Aile şirketlerinin başlıca kurulma nedeni, sorumluluğun belirli bir malvarlığı ile sınırlandırılmak istenilmesidir.
Gerçekten de, örneğin, bir tacir tek kişi işletmesi açacak ve sınırsız kişisel sorumluluğa tâbi olacak yerde, bir anonim ortaklık kurarak ve ailesinin bireylerine de (yasada öngörülen asgari pay sahibi sayısı kadar) pay taahhüt ettirerek, tüzel kişiliğin ve sınırlı sorumluluğun sağladığı imkânlardan yararlanmak isteyebilir. Uygulamada aile anonim ortaklıklarının her yıl büyük miktarda kâr dağıtmak yerine, kârlarını yedek akçelere ayırdıkları ve sadece yönetici olarak ortaklıktan huzur hakkı sağladıkları gözlenmektedir.
