News
News
Familya Asteraceae
Botanik Adı Gazania rigens
Türkçe Adı Dana Gözü
Anavatanı Güney Afrika
MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ
Habitusu 15-20 cm boylarında bir bitkidir. Çok yıllık bir bitkidir.
Kök Saçak köklüdür.
Gövde Dallı gövdeye sahiptir.
Sürgün Gövdeden tek çiçek sapı çıkar , çiçek sapı üzerinde tek bir adet çiçek oluşur.
Yaprak Yapraklarının altı grimsi-yeşil’dir.
Tomurcuk Mayıs ayının başında tomurcuklanmaya başlar tomurcuklar kısa sürede açar .
Çiçek Çiçekleri turuncu sarı,beyaz,pembe ve ebruli renktedir.Bu çiçekler gölgede kapanıp, güneşte açılır. Akdeniz ve Ege bölgesi gibi bölgelerimizde tüm yıl boyunca çiçek açar. Çiçekleri kokusuzdur.
Tohum Tohumlarının 200 tanesi 1 gram gelir.14-21 günde çimlenirler.Uygun koşullarda 2 yıl dayanırlar.
EKOLOJİK İSTEKLERİ
Sıcaklık Sıcaktan hoşlanır.
Nem Çok fazla nem ihtiyacı yoktur.
Işık Güneşli yerleri severler.
Toprak Güneşli yerlerde iyi drene edilmiş,kumlu,geçirgen,iyi gübrelenmiş, kireçli toprakları severler.
ÜRETİM TEKNİĞİ
Tohum ve ayırma ile çoğaltılır.Tohumlar ilk baharda hazırlanan Viol veya Üretim kasalarına ekilir.
BAKIM ÖNLEMLERİ
Bitki güneşi sevdiğinden güneş alan yerlere dikilmelidir.Bol çiçek açması için kuru çiçekler temizlenerek sıvı gübre verilmelidir. 1.haftadan sonra 50gr gübre/100ltsu/hafta 2.hafta ve sonrası 100grgübre/100lt su/hafta düzenli olarak gübrelenmeli ve toprak nemli kalacak şekilde sulanmalıdır.
İlkbahar ortasından sonbahar sonuna kadar çiçeklenebilirler. Bazı yerlerde koyun gözü ismiyle bilinir. Park ve bahçelerin süslenmesinde kullanılan kısa boylu çiçekli bitkilerden.
Genel özellikleri
Gazanya Asteraceae (papatyagiller) familyasının Cichorioideae gurubundan olduğu için karahindiba ile benzerlik gösterir. Bilimsel adı Gazania’dır. Tek tür değil, cins. 20′den fazla türü var. Anavatanı Güney Afrika. Süs bitkisi olarak yetiştirildikleri bazı yerlerde tohumlarının çevreye yayılmasıyla o bölgelerin doğal bitki örtüsü içinde yayılmışlar. Avustralya, Yeni Zalanda, Akdeniz çevresi ve Kaliforniya’da.
Dalsızdır. Kazık kök tepesinden yapraklanır. Kışın ağır don olayları olmazsa bütün yıl yapraklı kalır.
Kullanım alanı
Kuraklığa dirençli yer örtücü ve bahçe süs bitkisi olarak.. genellikle güneşli park ve bahçelerde mevsimlik bitki gibi yaz dönemi süslemelerinde kullanılır. Saksılarda aşırı güneşli balkonlarda yetiştirilmeye de uygun.
Çiçek açması
İlkbahar havalar bir hayli ısındıktan sonra başlayarak kışa kadar devamlı çiçek açar. Gazanyanın papatyaya benzer büyük, renk renk çiçekleri sabah açılır akşam kapanır. Akşam kapanınca soldu sanmayın sadece gündüzleri açık olur. Çiçekleri solar solmaz gereksiz çiçek sapı uzantılarıyla beraber keserseniz daha kısa aralıklarla tekrar tekrar çiçek açar.
Tohum almak için sağlıklı bir çiçeğini ayırabilirsiniz. Rüzgârda uçan bol bol tohumlar verir. Tohumlar uçup gitmeden önce toplamalısınız.
Başlıca önemli türleri
Yirmiden fazla türü var. Süs bitkisi olarak en çok kullanılan aşağıda saydığım türlerin (büyük çoğunluğu Gazania rigens’in) sayılamayacak kadar kültivarları, hibritleri türetilmiş.
Gazania rigens (eski adı G. splendens)
En gösterişli gazanya türü. Dünyada en makbulü de bu (ve bu türün yüzlerce kültivarları). Fakat İstanbulda diğer mini türlerin yetiştirildiğini satıldığını görüyorum. Gazania rigens’in boyu 30cm’yi geçebilir, toprağın özelliğine ve sulamaya göre yarım metreyi bulur. Çiçekleri iri ve uzun saplıdır. Yaprakları gümüşi yeşil, zeytin yaprağı renginde. Kış soğuklarına en fazla -12C dereceye kadar dayanabilir (bu bilgi biraz şüpheli ama -8C dereceye kadar dayanacağı kesin).
Çeşitleri:
G. rigens var. leucolaena: Kök sürgünleriyle çevreye yayılır. Yer örtücü olarak çok elverişlidir.
G. rigens var. rigens: Çevreye yayılmadan guruplar oluşturup çoğalır.
Gazania linearis
15cm boyunda, küçük tip ama soğuğa daha dayanıklıdır. Yaklaşık -30C dereceye kadar dayanır.
Çeşitleri:
Colorado Gold: Kışın soğuğa -35C dereceye kadar dayanır.
Gazania krebsiana
Bu da -30C dereceya kadar soğuğa dayanıklı ve küçük (15cm boyunda). Çiçekleri tatlı bir narçiçeği rengi tonunda olur.
Bahçelerde, balkon saksılarında gazanya yetiştirilmesi
Ağır killi olmayan her toprakta yetişir. Toprak seçmez. Torf vb topraklarda gazanya bitkilerinin bünyesi güçsüz ve korunmasız kalır. Gazanya tam gün güneşi sever fakat Ege ve Akdeniz bölgesinde yazın öğle civarı güneşinden korunan yerler daha iyidir. Fazla sulanmasına gerek yok. Toprağı kurudukça sulanmalı. İlkbahar başında ve yaz ortasına doğru olmak üzere toprağını yılda iki defa gübrelemek iyi olur çünkü devamlı çiçek açıyor. Saksılarda genel amaçlı bitki besini her dört sulamada bir verilebilir.
Gazanya çoğaltma yolları
Çelikle
Yaz sonunda yapılır. Gazanyanın dalları olmaz, dalsız yan sürgünleri olur. Bunları ana bitkiye bağlandıkları yerden yaz sonunda keskin bir bıçakla ayırarak köklendirebilirsiniz.
Kökten ayırmayla
İlkbahar başında (nisanda) ve sonbahar başında (ekimde) gazanyaları bütünüyle topraktan sökün yeterince köklenmiş yan sürgünleri ayırın düzenli olarak dikin.
Tohumla
Tohumlarının çimlenmesi ve büyümesi (şartların uygunluğuna göre) çok çabuktur, hızlıdır. Bu yüzden tohumla üretmek kolaydır. Üç ayrı zamanı var. 1- Tüm kıyı illerimizde ve (türüne göre) kışa dayanabileceği yerlerde tohumlar yaz sonunda ekilmeli. 2- Şubatta seralarda tohumlar ekilirse yaz başına kadar çiçek açabilecek olgunluğu gelebilirler. 3- İlkbaharda ekilen tohumların çiçek açma olgunluğuna gelebilmesi yaz sonunu bulabilir.
