News
News
Karbon Tetraklorür nedir – Karbon Tetraklorür nasıl elde edilir – Karbon Tetraklorürün özellikleri
Alm. Kohlentetrachlorid (n), Fr. Tetrachlorure (m) de carbone. İng. Carbon tetrachloride. Kimyâda formülü CCl4 olup, yoğun, renksiz, alev almayan, iletken olmayan bir sıvı.
Kesif bir buhar veren karbon tetraklorürün kendisine has bir kokusu vardır. -23°Cde katılaşır ve 77°Cde kaynar. Yoğunluğu, 1,585 g/cm3tür. Molekül yapısı düzgün tetraedron olup, merkezinde karbon atomu bulunur. Apolar yapıya sâhiptir. Suda çözünmez, fakat alkol gibi apolar çözücülerde çözünür.
Karbon tetraklorür zehirli olup, hava içinde bulunan milyonda 25 nisbetindeki buharı zehirlemeye yeterlidir. Deriden içeriye girebilir. Aşırı miktarda buharını teneffüs etmek veya sıvı ile temas etmek mîde bulantısı meydana getirir. Uzun süre temas edilirse karaciğer veya böbrekler harap olur ve ölüme götürür.
Karbon tetraklorür, katalizör mevcudiyetinde karbon sülfürün kuru klor gazı ile ısıtılmasından elde edilir:
CS2+3Cl2 Æ CCl4+S2Cl2
Elde edilen ürünler birbirinden fraksiyonlu destilasyon ile ayrılır. S2Cl2 tekrar karbon sülfür ile reaksiyona sokulur:
2S2Cl2+CS2 Æ CCl4+6S
Karbon tetraklorür, sanâyi çözücüsü ve yağ giderici diğer maddelerin elde edilmesinde ara maddesi olarak geniş ölçüde kullanılır. Tahılların buharlanmasında ve böcek öldürücü olarak da ziraatta kullanılır. İyi yağ temizleyici olduğu için, eskiden kuru temizlemede kullanılırdı. Karbon tetraklorür, yangın söndürücü olarak da kullanılıyordu.
Isınma sonucu meydana gelen karbon tetraklorürün buharının yoğunluğu havanın yoğunluğunun yaklaşık 5,3 katı olduğundan, yanan madde ile havanın irtibatını keser. Fakat buhar alev sıcaklığında hidrolize olarak zehirli fosfeni (COCl2) meydana getirdiğinden artık yangın söndürmede kullanılmamaktadır. İletken olmadığından elektrik yangınlarında emniyetle kullanılabilir.
