Bir birikimi, belli bir süre boyunca, enflasyon oranı, vade uzunluğu ve gelecekteki nakit akışlarının belirsizliği faktörlerini bertaraf edebilecek bir gelir sağlayabilmek için bugünden ayırmaktır.
Bugünkü tüketiminizin ertelenmesini, gelirinizin sizin ve ailenizin emeklilik, okul masrafları gibi gelecekteki ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için büyümek üzere sermaye veya para piyasası araçlarına yönlendirilmesini içerir.
Yatırım Yapmak İçin Hazır Mısınız?
1. Temel ihtiyaçlarınızı belirleyin;
Sizin ve ailenizin mutfak, okul, ısınma, kira gibi sabit giderleri, sağlık sigortası, ev sigortası gibi temel ihtiyaçlarını hesaplayın ve planlayın.
Tüm kısa vadeli borçlarınızı ödeyin. Tüketici kredileri, yaptığınız büyük alımların taksitleri gibi geri ödemelerinizi hesaplayın ve planlayın.
Acil durumlar için bir fon ayırın. Bu fonun tutarı, sizin ve ailenizin temel ihtiyaçlarını ve borç ödemelerini en az üç ay karşılayacak bir miktar olsun. Ani bir sağlık harcaması, arabanızın tamiri gibi beklenmedik harcamalar için bu fonu kullanmanız gerekirse en kısa zamanda harcanan kısmı yerine koyun. Bu fonu mevduat, repo gibi en risksiz ve en likit yatırım araçlarına yatırın.
2. Yatırım amacınızı belirleyin;
Başarılı bir yatırım planının temel özelliği hedeflediğiniz zamanda hedeflediğiniz birikim miktarına kavuşmuş olmaktır. Örnek; Üç yıl içinde bir ev almak için, beş yıl içinde kendi işiniz için sermaye oluşturmak için, 10 yıl sonra çocuklarınızı bir özel üniversiteye yollayabilmek için, 20 yıl sonra emeklilik için.
Yatırım sonucunda ne elde etmeyi hedefliyorsunuz?
Bu hedefe ulaşmak için ne kadar zamanınız var?
3. Ne kadar risk alabileceğinizi belirleyin;
Kendinizi tanımanız, risk toleransınızı yani yaptığınız yatırımlarda oluşması muhtemel değer kayıplarından ne ölçüde etkileneceğinizi tahlil edebilmeniz gerekir. Risk toleransı, yatırımcıların kişilikleri, yaşları, gelir düzeyleri, gelirlerinin sürekliliği, para kaybetmenin hayatlarına olası etkileri gibi faktörlerle değişir. Bazı yatırım araçları daha yüksek getiri sağlama ihtimalleri yanında, anapara kaybı riski de taşırlar. Diğerleri ise düşük oranda ve sabit getiri getirirler.
Yatırım Stratejisini Belirlerken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Yatırım yapma amacınız ne olursa olsun, başarılı bir yatırım stratejisinin temel özelliği, hedeflediğiniz zamanda hedeflediğiniz birikim miktarına kavuşmuş olmaktır. Bunun için;
Piyasanın hareketlerine göre yatırım portfoyünüzün nasıl etkilenebileceğini tahlil edebilmeniz,
Kendinizi tanımanız, amaçlarınızı, hangi vade için yatırım yaptığınızı, risk toleransınızın ne seviyede olduğunu bilmeniz önemlidir. Portfoyünüz içindeki yatırım araçlarının dağılımını (Varlık Dağılımı) bu bilgiler ışığında belirlemek gereklidir.
Varlık Dağılımı Stratejisi
Varlık dağılımı stratejisi portfoyünüz içinde, üç temel yatırım aracı olan hisse senedi, bono ve para piyasası yatırımlarının (mevduat, repo, DTH gibi) ne oranda bulunması gerektiğinin belirlenmesidir. Yatırım Fonları ise, bu üç aracın farklı oranlarda biraraya getirilmeleri ile oluşturulur.
Piyasanın hareketlerine göre portfoyünüzün nasıl etkilenebileceğini bilmelisiniz. Bu üç yatırım aracı, aynı piyasa koşullarından farklı şekilde etkilenebilmektedir. Örneğin sermaye piyasalarındaki gelişmeler, hisse senetlerinin değeri ile bonoların değerini farklı yönlerde etkileyebilir.
Hisse Senedi
Avantaj: En fazla büyüme potansiyeli taşıyan yatırım aracıdır.
Dezavantaj: Fiyatların aşağı ve yukarı hızlı hareket edebilmesi, ana paranızı kaybetme riski
Sabit Getirili Yatırım Araçları (Tahvil ve Bono)
Avantaj: Değeri hisse senedi ile farklı yönde değişebildiği için portfoyünüzü dengelemenizi, hızlı iniş ve çıkış hareketlerini azaltabilmenizi sağlar.
Dezavantaj: (Vadeye kadar tutulduğunda) Sınırlı getiri sağlar.
Para Piyasası Yatırımları
Avantaj: Likit olmaları, sabit faiz getirmeleri.
Dezavantaj: Getirilerinin sınırlı olması.
Yatırım Fonları
Yukarıdaki yatırım araçlarını farklı oranlarda biraraya getirirler.
Avantaj: Profesyoneller tarafından yönetilmeleri, küçük miktarlarda alınabilmeleri, küçük tasarruflar için dahi çeşitlilik sağlayarak riskin azaltılabilmesini sağlamaları, likit olmaları.
Birden fazla yatırım aracı ile bir portfoy oluşturarak portfoyünüzün değerinin sermaye piyasalarındaki hareketlerden daha az etkilenmesini sağlamanız, ve bu çeşitlendirme sayesinde toplam riskinizi azaltmanız mümkün olabilir.
Bu üç temel yatırım aracına direkt olarak, veya yatırım fonları aracılığı ile yatırım yapmanız mümkündür.
Yatırım Danışmanının Önemi
Pek çok yatırımcının her gün, sermaye piyasalarındaki her gelişmeyi takip etmesi mümkün olmamaktadır.
Yatırım danışmanları sizin için piyasaları takip eder, fırsatları değerlendirmenizi mümkün kılarlar.
Yatırım danışmanının;
Müşterilerinin çıkarlarına öncelik vermesi
Tecrübesi
Sağlam bilgiye dayalı önerilerde bulunması
Regülasyonlara tam uyumla çalışması, bu konuda temiz bir geçmişi olması önemlidir.