News
News
Bipolar bozukluk veya iki uçlu duygudurum bozukluğu, eskiden manik depresyon, manik atak veya manik depresif bozukluk olarak bilinen hastalıktır. Bipolar bozukluk, kişinin depresyon ve/veya mani, hipomani, ve/veya karışık durumlar geçirdiği duygudurum bozuklukları sınıfını tanımlayan tanısal kategoridir. Kişinin, depresif eğilimlerin yoğun yaşandığı dönemlerle, taşkınlık, coşkunluk olarak tanımlanabilecek mani dönemleri yaşadığı, bu bağlamda Bipolar Bozukluk ya da Manik Atak olarak tanımlanan bir rahatsızlıktır. DSM-IV adlı tanı ve istatistik kriteri ile teşhis konur. Bu hastalığın genelde yirmili yaşlarda ortaya çıktığı çeşitli kaynaklarda belirtilmektedir.
Belirtileri
Bir depresyonun erken uyarı semptomları:
Yorgunluk, bitkinlik, enerjisizlik
Bezgin ruh hali, moral bozukluğu
Artan dinlenme ihtiyacı
Azalan kendine güven, kendinden kuşku duyma
Artan derin düşünce, dalgınlık ve kendinden endişe etmek
İlgisizlik, keyifsizlik
Uykuya dalma veya kesintisiz uyuyamama bozukluğu
Günlük yükümlülüklerin ihmal edilmesi
Konsantrasyon güçlüğü (düşünmenin zor gelmesi)
Azalan cinsel ilgi
Ürkeklik, sinirlilik
Azalan dayanıklılık ve kapasite
Her şeyi kendi üstüne alınma, başkalarının kendisi hakkında kötü konuştuğu duygusuna kapılma
Günlük yaşam seyrinde değişiklikler
Bedensel rahatsızlık
Artan alkol tüketimi
Gerginlik, huzursuzluk
Aşırı duyarlılık
Bir maninin erken uyarı semptomları:
Aşırı sevinç, aşırı coşku
Ani saldırganlık ve paranoya
Yeni fikirler, hızlı düşünme
Her zamankinden fazla konuşma isteği
Artan aktivite ve enerji
Değişen algılama (başka bir dünyada olma duygusu, sese karşı duyarlılık, keskin algılama)
Görüntü ve/veya ses halisünasyonu
Artan yaratıcılık
Azalan uyku ihtiyacı
Artan ilişki isteği
Önemli olma ve bütün ilgilerin merkezinde olma duygusu
Artan alkol ve uyuşturucu kullanımı
Artan kendine güven, yapmaya karar verdiği her işi başaracağı duygusu
Aşırı duyarlılık, gerginlik, sabırsızlık
Artan cinsel ilgi
Artan para harcama
Konsantrasyon güçlüğü, dikkatin kolay dağılması
Huzursuzluk, karmaşa
Her zamankinden fazla kavga ve tartışma
Günlük yaşam seyrine uymamak
Erken uyarı semptomları yanında bazı yumuşak bipolar belirtiler görülmektedir. Yumuşak bipolar belirtilerden, İngilizcesi “bipolar soft signs”, bipolar hastalığa işaret edebilecek olan, bir hastanın aile geçmişinde veya kendi hastalık seyrinde bulunabilecek belirtiler kastedilmektedir.
Bipolar hastalığa ilişkin kalıtsal risk
Birinci derece akrabalarda (ebeveyn, kardeşler) lityum’la başarılı terapi
Bir ailede arka arkaya üç nesilde mizaç hastalıkları
Antideprasanla tedavi sonucu tetiklenen hipomaniler
Mizaçta dikkat çekici hususlar (güçlü ruh hali dalgalanmaları, yerinde duramamak veya sürekli bezginlik/bıkkınlık hali)
Mevsimlere bağlı depresyonlar
Çocukluk veya ilk gençlikte ortaya çıkan psikotik karakterli depresyonlar
Tedavisi
Tedavi edilmediği durumda ağır bir seyir izleyebilen bir psikiyatrik rahatsızlıktır.
Bipolar Bozukluk bazı kişilerde mevsimsel bir dalgalanma gösterir. Sonbahar ve kış, depresif durumun, ilkbahar aylarıysa manik atakları gözlendiği aylardır.
Duygudurumların yoğunluğu ve süresi kişiden kişiye büyük ölçüde değişir.
Bipolar bozukluk tedavisinde ilk tercih olarak duygudurum düzenleyicisi denilen ilaç grubundan Lithuril marka adlı lityum karbonat tuzu kullanılır. Yinelenen bir pataloji olması nedeniyle lityum tabletlerinin ömür boyu alınması gerekebilir. Tedavi sırasında düzenli olarak lityum kan testleri yapılır. Serum lityum seviyesine göre psikiyatri uzmanı doktor lityum dozunu belirler. Manik atak döneminde 0.8-1.2 mEq/l, uzun dönemli idame tedavisinde ise 0.8-1.0 mEq/l serum lityum seviyesi hedeflenir. Bazı epileptik ilaçlar da bipolar bozukluk tedavisi için kullanılmaktadır.
[değiştir]Tedavi sonrası
Lityum tabletlerinin bazı yan etkileri görülebilir, bulantı, kusma, sık su içme gereksinimi, ellerde titreme ve kilo alma gibi. Hamilelik dönemleri süresince lityum kullanımına ara verilmelidir.
Kişinin ömür boyu uykusuz ve susuz kalmamaya, alkol kullanmamaya özen göstermesi gerekmektedir. Gerginlik yaratabilecek durum ve ortamlardan kaçınılmalıdır.
İlaçla tedavi, hastalığın kontrol altına alınması içindir. Esas olan bir psikologun tedaviye katılmasıdır. Bipolar bozukluğun sağaltımı, genelde kişinin depresyon etkilerine daha açık olması sonucunu getirir. Kişi, bir psikoloğun yardımıyla, depresyon eğilimlerine karşı bir savunma geliştirmelidir. Yine de manik ataklar önlense bile, kişide genel bir durgunluk gözlenebilir. Kişi, bu eğilime karşı da hazırlıklı olmalı, bitkiselliğe kadar varabilecek süreçlere müdahale etmelidir.
