Yavru Canlıların Konforlu Barınağı: Yumurta

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Yavru Canlıların Konforlu Barınağı: Yumurta Kuş yumurtaları neden gözeneklidir? Bir kuş, kendi yumurtalarını diğer yumurtalardan nasıl ayırt eder? Tavuk yumurtasını hidrostatik basınçla kırmak neden mümkün değildir? Civcivler 20 günlük kuluçka dönemi boyunca içinde yaşadıkları yumurtanın kabuğunu nasıl kırarlar?

Yüce Allah canlıların soylarını devam ettirebilmeleri için onları çeşitli sistemlerle birlikte yaratmıştır. Rabbimiz, bu sistemler ile canlıyı gelişmeye başladığı ilk andan itibaren koruma altına alır. Nitekim memelilerde yavrular, anne karnında plasenta içinde gelişmelerini tamamlarken, diğer birçok canlı türünün yavrusu anne karnının dışındaki bir ortamda dünyaya gelir. Anne rahmi dışındaki ortamda gelişen ceninin dünyadaki dış etkilere karşı son derece savunmasız olduğu düşünülebilir. Ancak aksine bu savunmasız yavrular için yaratılmış yumurtalar, gerçekte yavrular dünyaya gelene kadar onlar için konforlu ve dayanıklı birer yuvadır.

Yumurtalardaki Gözeneklerin İşlevi Nedir?

Yumurta kabuklarının en hayati özelliklerinden biri, üzerlerinde bulunan çok küçük gözeneklerdir. Bizim gözle göremediğimiz bu mikroskobik delikler sayesinde, yavru dışarıdan oksijen alarak hayatını devam ettirir. Gözeneklerin diğer önemli bir görevi de, yumurta içinde oluşan su buharını dışarıya çıkarmaktır. Eğer gözenekler gereğinden küçük olsaydı yavru oksijensiz kalarak ölecekti; gereğinden daha büyük olduğunda ise, yumurtanın besin maddesinin içindeki su buharlaşacak ve yumurta kuruyacak, dolayısıyla gelişmekte olan embriyo yine ölecekti. Ancak Yüce Allah kendini savunmaktan aciz olan embriyoyu yumurtanın kabuğunda var ettiği özel bir sistem ile korumaktadır. (R. McNeill Alexander, Optima for Animals, Princeton University Press, 1996)

İçerideki Suyun Buharlaşması Neden Önemlidir?

Kuluçka dönemi sırasında, yumurtadaki suyun ortalama %16’sı gözeneklerden dışarı buharlaşarak kaybolur. Biyologlar eskiden bu su kaybının, yumurta kabuğunun hava geçirebilen yapısı nedeniyle zorunlu, ama zararlı bir kayıp olduğunu düşünüyorlardı. Oysa son araştırmalar, bu su kaybının yavrunun yumurtadan çıkması için gerekli olduğunu göstermiştir.

Konunun daha da dikkat çekici olan yönü, farklı yumurta kabuklarının su kaybetme oranlarının da, ideal olan %15-20’lik su kaybını sağlayacak şekilde ayarlanmış olmasıdır. Örneğin, dalgıç kuşu yumurtasının su kaybetme oranı, daha kuru ortamda kuluçkaya yatırılan aynı büyüklükteki bir başka yumurtadan üç kat daha fazladır.

Tavuk Yumurtasının Hidrostatik Basınca Direnci

Üç boyutlu bir manivelayı andıran yumurta, üç boyutlu basınca karşı mükemmel şekilde dayanıklıdır. Yumurtanın bu özelliği gökdelenin tüm ağırlığını taşıyan en alttaki tuğlaya benzetilebilir. Yumurtaya bu karakteristik özelliğini kazandıran ise, içindeki küçük hava kesesidir. (April Holladay, science correspondent, November 28, 2001)

İngiltere’deki Bath Üniversitesi profesörlerinden Julian FV Vincent “Sizce bir tavuk yumurtası hidrostatik basınca ne kadar dayanıklıdır?” diye sormakta ve “Bunu bilmemiz için ilk önce yumurtayı hidrostatik basınç ile kırabilmeniz gerekir” demektedir. Profesör Vincent yumurtanın dayanıklılığını ortaya koyabilmek için şöyle bir deney önermektedir: “Yumurtayı avucunuzun içine koyun, bir yüzük takmadığınızdan emin olun ve her tarafına eşit olarak dağılacak bir basınçla parmaklarınızı kapatmaya başlayın. Parmak uçlarınızın ya da belli bir noktanın daha fazla bastırmadığından emin olun. Bu size hidrostatik basıncın benzeri bir durum oluşturacak ve yumurta kırılmayacaktır. Eğer elinizde bir yüzük olursa ya da bir parmağınız daha çok bastırırsa onu rahatça kırabilirsiniz çünkü yumurtayı yerel olarak parçalamış olacaksınız.”

Her Kuş Yumurtasının Ayrı Bir Kabuk Yapısı Vardır

Yüce Allah, küçük ve büyük yumurtaları birbirinden farklı şekilde yaratmıştır. Büyük kuşların yumurtaları genellikle sert ve esnek olmayan bir yapıya sahiptirler. Daha küçük kuşların yumurtaları ise yumuşak ve esnektir.

Örneğin tavuk yumurtalarının kabukları sert ve gevrektir, ancak yuvada birbirleri üzerine yuvarlandıklarında kırılmazlar. Bu tür kabuk, aslında tüm iri yumurtalarda bulunmaktadır. Bu sağlamlık, yumurtayı saldırılardan korumaktadır. Eğer bu sert ve gevrek kabuklar küçük yumurtalarda olsaydı çok çabuk kırılırlardı. Araştırmalar, küçük yumurtalardaki kabukların gevrek değil, ama dayanıklı ve esnek olduğunu göstermektedir. Olası bir darbede esneyebilmeleri onları kırılmaktan kurtarır.

Bir kabuğun gevrek ya da esnek yapıda olması, sadece yavruyu korumak açısından değil, onun dünyaya geliş biçimi açısından da belirleyici rol oynar. Sert ve gevrek bir kabuktan çıkacak olan yavrunun, kafasını ve bacaklarını çıkarmadan önce yumurtanın basık ucunda sadece bir-iki delik açması yeterlidir. Böylece delikleri birleştiren birtakım çatlaklar oluşur ve yavru şapka biçiminde bir kapağı kaldırmakla özgürlüğüne kavuşabilir.

Civcivin Tüm Besin İhtiyacı Yumurta İçinde Karşılanır

Tavuk yumurtası tam bir paketleme harikasıdır. Gelişmekte olan civcivin gereksinim duyduğu tüm besin ve suyu sağlar.

Yumurtanın sarısı, protein, yağ, vitamin ve mineraller içerirken, akı da bir su deposu işlevini görür.

Gelişmekte olan civcivin besine ve suya olduğu kadar oksijen almaya ve karbondioksiti dışarı atmaya da gereksinimi vardır. Ayrıca bir ısı kaynağına, kemiklerinin gelişmesi için kalsiyuma, suyunun korunmasına, bakterilerin bulaşmasının engellenmesine ve mekanik darbelere karşı bir koruma sistemine ihtiyaç duyar. Tüm bu gereksinimleri ise, yumurta kabuğu karşılar. Civciv, kabuk zarlarının iç yüzeyinde bulunan bol damarlı bir katman aracılığıyla oksijen alır ve karbondioksitini atar. Bunun gerçekleşmesi, erişkin hayvanlarda olduğu gibi akciğerlerle değil, kabuktaki küçük gözenekler yoluyla olur.

Protein Deposu: Yumurta Beyazı

Yumurta Yüce Allah’ın sonsuz merhametinin göstergelerinden biri olarak insanlar için de birçok yararlı özellik taşır.

Tavuk yumurtasının beyazında birçok çoklu protein bulunur ve bu proteinlerden ikisi anti bakteriyel ilaçlar ve ürünler üretmek için farmakolojik açıdan oldukça yaygın bir kullanıma sahiptir.

Yüksek protein içerdiği için yumurtanın beyazının besin olarak tüketilmesi de doktorlar tarafından tavsiye edilmektedir. Ancak bu noktada özellikle belirtilmelidir ki, kalp-damar hastalıkları riskini artıran yüksek kolesterol içeriği nedeniyle, yumurtanın sarısının tüketilmemesi gerektiği günümüzde tıp dünyasında sık sık vurgulanmaktadır.

Yumurta akından, conalbumin adında yüksek antioksidan özelliği taşıyan bir madde elde edilir. Bilindiği gibi antioksidanlar, vücuttaki serbest radikaller adı verilen zararlı toksik maddeleri arındıran faydalı moleküllerdir. Bu açıdan bakıldığında, yumurta akının insan sağlığı için önemi açıktır. Üstelik yumurtadaki tek antioksidan madde conalbumin değildir, phosvitin de bunlardan bir diğeridir.

Antioksidan ve antimikrobiyal madde taşıyıcısı üretmek için yumurtanın beyazındaki proteinlerden faydalanılır. Bunlar yiyeceklerin, ilaçların ya da kimyasal maddelerin içinde kullanmak üzere suda çözünür paketler üretmede kullanılır.

Canlı Yumurtaları Nasıl Kamufle Oluyor?

Tüm bu mucizevi bilgilerin yanı sıra yumurtaların hayranlık uyandıran bir özelliği daha vardır: Kamuflaj… Pek çok kuşun yumurtası kamufle olmalarını sağlayacak renklerde yaratılmıştır. Her kuş türünün yumurtası yuvasının ort***** has renk ve desene sahiptir. Eğer yumurtaların kamuflajının yanı sıra, yuvadan düşmemelerini sağlayacak ağırlık merkezi ve yumurta şekli arasındaki orantıyı da hesaba katarsak, kuş yumurtalarındaki yaratılışın mükemmelliği bir kez daha ortaya çıkar.

Henüz doğmamış, akıl ve muhakemeden yoksun bir canlının, kendisi için en konforlu, en uygun sıcaklıktaki ortamı oluşturamayacağı, kendi ihtiyacına en uygun besin maddelerini bilip bu ortamda üretemeyeceği, kabuğun içindeyken dışarıdaki ortamı görüp ortama göre kamufle olamayacağı ortadadır. Her canlı türünün ihtiyacına uygun olarak yaratılan yumurtaların tüm bu özellikleri, Yüce Allah’ın kusursuz yaratışının, merhametinin, aklının ve sonsuz ilminin göstergelerinden bir tanesidir. İlim bakımından her yeri kuşatmış olan Yüce Allah bir ayette şöyle buyurmaktadır:

“Yeryüzünde hiçbir canlı yoktur ki, rızkı Allah’a ait olmasın. Onun karar (yerleşik) yerini de ve geçici bulunduğu yeri de bilir. (Bunların) Tümü apaçık bir kitapta (yazılı)dır.” (Hud Suresi, 6)

Yumurta kabukları, şaşırtıcı ölçüde sağlam olmalarına karşın, çok da incedirler. Bu özellik, kuluçkadaki ana ya da babanın ısısının, yumurtanın içine kadar kolayca iletilmesini sağlar.

Tavuk yumurtasının kabuğunda, golf topu girintilerini andıran 15 bin kadar gözenek bulunur. Daha küçük bazı kuşların yumurtaları ise, ancak mikroskop altında görülebilen süngersi bir kabuğa sahiptirler. Bu girintili-çıkıntılı yapılar, kuş yumurtasına büyük bir esneklik kazandırmakta ve darbelere karşı direncini artırmaktadır.

Civcivler Yumurta Kabuğunu Nasıl Kırar?

Yumurta, civcivi 20 günlük kuluçka dönemi boyunca koruyacak kadar sağlam, ama dışarı çıkmasına imkan sağlayacak kadar da kırılgandır. Civcivler, yumurtalarını kırmak için kullandıkları özel bir “yumurta dişi”ne sahiptir. İlginç olan, bu özel kırıcı dişin, civciv yumurtayı kırmadan önce belirmesi ve sonra da yok olmasıdır. Civcivin yumurtadan çıkarken gagasındaki yumurta dişini kullanarak kendisine bir delik açtığı ilk aşamada, fazla oksijene ve başını oynatacak kadar bir boşluğa gereksinimi vardır. Bu gereksinimler, yumurtadaki suyun buharlaşması, dolayısıyla yer açılması ve bu açılan yerde daha çok oksijen bulundurulmasıyla karşılanır.

Yumurta kabuğu, gelişmekte olan yavruyu dış darbelere karşı koruyacak ve kuluçkaya yatan annenin ağırlığını kaldırabilecek kadar dayanıklı olmalıdır. Nitekim kuş yumurtalarına baktığımızda, son derece dayanaklı bir biçimde yaratıldıklarını görürüz.