rde Küçültme
“cik, ceğiz, cek” ekleri çoğu isme küçültme anlamı katar. Minicik, adacık, ağaççık vb.

Bu ekler bazen azımsama, küçümseme, sevgi, alay, acıma gibi anlamlar da katabilir.
Üç milyoncuk, insancık, babacığım, patroncuk, zavallıcık, vb.

“Cik” eki alan bazı sözcükler kalıplaştıkları için küçültme kabul edilmez.
Çınarcık, ovacık vb (yer ismi yapmış) Gelincik, tomurcuk

NOT: İsimlerde küçültme sorularının çeldiricisi sıfatlardaki küçültmelerdir. Bu tip sorularda kelimenin isim mi sıfat mı olduğuna bakmak gerekir.
Alçacık bir yere çıktık. (sıfat)
Sevimli kedicik sokakta kalmış. (isim)

İsimlerde Yapı
Öteki sözcükler gibi isimler de yapısına göre basit, türemiş ve birleşik olmak üzere üçe ayrılırlar.

a. Basit isimler
İsimler, herhangi bir yapım eki almamışsa, basit olarak kabul edilirler.

Basit_isimler

b. Türemiş isimler
Bir isim ya da fiilin yapım eki alarak isme dönüşmüş şeklidir. Türemiş isimler hem fiilden hem de başka bir isimden türemiş olabilirler.
turemis_isimler

c. Birleşik isimler
İki ya da daha çok sözcüğün birleşerek yeni bir isim meydana getirmiş şeklidir. Birleşik isimler değişik şekillerde oluşabilir.
bilesik_isimler

Birleşik adlarda sözcükler birleşirken anlam değişmeleri olabilir. Bu değişmeler birkaç şekilde olur:
a. Birleşen sözcüklerden ilki anlamını yitirebilir.
Çörekotu, anaokulu, başçavuş…
b. Birleşen sözcüklerden ikincisi anlamını yitirebilir:
Kafatası, yılbaşı, gerçeküstü…
c. Her iki sözcük de anlamını yitirebilir.
Aslanağzı, dilberdudağı, ezogelin…
d. Her iki sözcük de anlamını koruyabilir. Bu tip sözcükler
genelde ayrı yazılır:
Vurkaç, yarımada, yurtsever…

İsim Tamlamaları ile İlgili Ayrıntılar
_İsim_Tamlamalari_ile_İlgili_Ayrintilar

isim_tamlamalari
isim_tamlamasi_

İsim Tamlamaları ile İlgili Ayrıntılar
Bilim ve sanat camiası Tamlayanı düşmüş isim tamlaması Tamlanan eki alan ancak bir isim tamlamasına dahil olmayan tüm sözcükler aynı zamanda tamlayanı düşmüş birer isim tamlaması olurlar. Fakat sorularda isim tamlaması olarak değil de kendi adıyla sorulurlar.
tamlayani_düşmüş_isim_tamlamasi
Babası ona araba almış. (onun babası)
Tamlananı düşmüş isim tamlaması Kimi isim tamlamalarında tamlanan söylenmeyip onun yerine “ki” eki kullanılmaktadır. Bu sözcüklere tamlananı düşmüş isim tamlaması veya ilgi zamiri denmektedir.
tamlama
Bu tip sözcüklerin açılımı da isim tamlamasını verir. Benzer bazı sözcüklerin açılımı ise sıfat tamlamasını verir.
Bunlar tamlananı düşmüş isim tamlaması değil, adlaşmış sıfattır.
Karşıdaki: (adlaşmış sıfat) karşıdaki ev
Duvardakiler: (adlaşmış sıfat) duvardaki resimler
Ayrıca konuşmalarda da tamlanan düşebilir.
-Bu ev kimin?
-Alinin.

Zamir (Adıl)

Adların yerine kullanılan kelimelerdir. Her yönüyle isim özelliği gösterir. İsimlerden tek farkı karşıladığı varlığı net olarak belirtmemeleridir.

Zamirler adın tüm özelliklerini gösterirler. Adlar gibi hal, iyelik, çokluk ve tamlama eklerini alabilir; ad tamlaması yapabilirler.


Zamirlerin başlıca çeldiricisi sıfatlardır. Zamirlerdeki birçok tür sıfatlarda da vardır. Unutmamak gerekir ki sıfatlar tamlama şeklinde bulunur ve çekim eki almaz.
Zamirler ise hem tek başlarına bulunur, hem de çekim eklerini alabilir.

Zamirler dörde ayrılır:
1. Şahıs Zamirleri

Kişi isimleri yerine kullanılan zamirlerdir. Diğerleri gibi çekim eklerini alabilirler

Kendi sözcüğü, “dönüşlülük zamiri” olarak da adlandırılır. Pekiştirme amaçlı kullanılabildiği gibi zarf göreviyle de kullanılabilir.
Bu yemeği ben kendim yaptım. (pekiştirme)
Her şey kendiliğinden oluverdi. (zarf)
2. İşaret Zamirleri

İnsan dışında kalan canlı ve cansız varlıkların yerini tutar. İşaret sıfatlarıyla karıştırmamak gerekir

3. Belgisiz Zamirler

Bilinen bir kişiyi kastetmeyen zamirlerdir. Bunları da belgisiz sıfatlarla karıştırmamalıyız

4. Soru Zamirleri

Kimi soru sözcükleri cevap olarak zamiri ve ismi verir.Bunlara soru zamiri denir. Bu sözcüklerin yerine isim ya da zamir getirilebilir

Zamirlerle İlgili Ayrıntılar

Tamlanan eki alan isimler, hem tamlayanı düşmüş isim tamlaması hem de iyelik zamiri olarak kabul edilmektedir.


Tamlayan + ki eki (ınki, inki) alan isimlerse hem tamlananı düşmüş isim tamlaması hem de ilgi zamiri olarak adlandırılmaktadır. Bunlar ek halindeki zamirler şeklinde sorulmaktadır. Özellikle sorulmadıkları sürece dikkate alınmazlar.


Zamirler çoğunlukla basit ve birleşik yapıda bulunmaktadır. Türemiş yapılı zamir örneği pek yoktur. Yalnız bazı sözcükler (başkası kimsecikler gibi) türemiş zamir kabul edilmektedir. “Falan filan” gibi bazı ifadeler ise öbekleşmiş zamirdir.

Zamir olan bazı kelimelerden türeyen sözcükler zamir olmaktan çıkıp başka türlere geçmiştir.


Zamirler deyim içinde kullanılabilir: kendi kazdığı kuyuya düşmek, kendi yağıyla kavrulmak vb.

Bazı zamirler “ca” ekini alarak zarflaşabilir. (bence,kendince)

Zamirlerle adlaşmış sıfatlar birbirine çok yakın iki türdür. Belli başlı sözcükler zamir kabul edilir.
Öte yandan adlaşmış sıfatlar, daha çok niteleme sıfatlarından meydana gelmektedir.

ÖRNEK: Kimi zamirler, özneyi pekiştirerek belirtirler. Bunlar tek başlarına asıl şahıs zamirlerinin yerini tutabildikleri gibi, onlarla birlikte de kullanılabilirler.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir zamir vardır?
A) Doğrusu, onun sözüne pek kulak asmadım.
B) Bence, alınan sonuç pek de olumlu değildi.
C) Bu elbiseyi ben kendim diktim.
D) İşittiklerimiz bunları doğrular nitelikteydi.
E) Ahmet o yaz, tatilini bizde geçirecekti.
1989 ÖSS
ÇÖZÜM: C’ de “kendim” sözcüğü dönüşlülük zamiri olarak “ben” zamiri ile birlikte pekiştirme amaçlı kullanılmıştır.
Yanıt C
ÖRNEK: “Bu” sözcüğü aşağıdaki dizelerin hangisinde tür bakımından ötekilerden farklıdır?
A) Kolay değil bu dünyadan ayrılmak.
B) “Bu taşındır” diyerek Kâbe’yi diksem başına.
C) Bu eller miydi resimleri tutarken uyuyan.
D) Gönlüm bu sevincin heyecanıyla kanatlı.
E) Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden.
1993 ÖSS
ÇÖZÜM: A, C, D ve E seçeneklerindeki “bu” sözcükleri sıfattır. Aynı sözcük B’ de zamir görevinde kullanılmıştır.
Yanıt B