News
News
Döl Verimi
1. Amaç:
Bu talimatname, damızlık olarak kullanılan boğa ve ineklerin döl veriminin belirlenmesi amacıyla hazırlanmıştır.
2. Yetki:
Damızlık boğa ve ineklerin döl verimleri ile ilgili kayıtların tutulmasına ve elde edilen verilerin değerlendirilmesine Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve/veya soykütüğü sistemini yürütme yetkisini alan kuruluş yetkilidir.
3. Temel Esaslar:
– Tohumlamada kullanılan boğa ve diğer hayvanlar ilgili talimata göre numaralanmış ve kayıt altına alınmış olmalıdır.
– Gerek duyulan tohumlama kayıtları ilgili talimat uyarınca ve güvenilir olmalı, bununla ilgili önlemler alınmalı.
– Buzağılama kayıtları ilgili talimatlar uyarınca doğru ve güvenilir olmalı.
4. Döl Verimi Ölçütleri:
a) Boğanın Aşma Davranımı:
Tohumlamada kullanılan boğalarla ilgili libido, suni vajeni kabul etme ve sperma sağım sayısı özellikleri bu kriter için sperma üretme merkezlerinde kayıt edilirler.
b) Sperma Kalitesi:
Sperma miktarı (mililitre olarak ejekulat) payette çözülmeden sonra sperma yoğunluğu ve hareketi.
c) Geri Dönmeme Oranı (Non-Return-Rate):
Geri dönmeme oranı (GDO), boğaların tohumladığı inekler ve kızları dikkate alınarak iki şekilde hesaplanır. Boğalar için yapılan hesaplamalarda boğanın kendisine ait veriler kullanılırken, dişiler için boğa kızlarına ait verilerden yararlanılır.
Boğalar için GDO, tohumlamadan sonra 56. güne kadar tekrar kızgınlık göstermeyen ineklerin oranı olarak hesaplanır (Tohumlama günü hesaplama dışıdır). Kızlara dayalı GDO ise bir boğanın kızlarının 90. güne kadar yeniden kızgınlık göstermeyenlerin oranı anlamına gelir.
d) Tohumlama indeksi:
Gebelik başına ortalama tohumlama sayısı anlamını taşır. Bu Süre en fazla 1. tohumlamadan sonraki 120 günlük dönemi kapsar. Bu dönem içinde sürüden çıkarılan ve bir daha verileri kayıt edilemeyen inekler de (gebe kalmış kabul edilerek) tohumlama indeksi hesaplamasına dahil edilir.
Aynı günde yapılan birden fazla doz sperma ile tohumlama değerlendirme dışı bırakılır.
e) Buzağılama – İlk Tohumlama Arası Süre:
Buzağılama tarihi ile 1. tohumlama arasında kalan süredir. Buzağılama günü değerlendirme dışı bırakılır.
f) Servis Periyodu ( Buzağılama – Gebe Kalma Arası Süre):
Buzağılama tarihi ile en son tohumlama tarihi (gebe kaldığı tarih) arasında geçen süredir. Buzağılama günü değerlendirme dışı bırakılır.
g)Buzağılama Aralığı:
İki buzağılama arasında geçen süredir.
h) Doğan Buzağı Sayısı ve İkizlik Oranı:
i) Doğum Tipi:
Doğum tipi üçe ayrılır ve şu şekilde kayıt edilir.
– Normal doğum: Bir kişinin yardımıyla mekanik yardım malzemesi kullanılmadan gerçekleşen doğumlar,
– Zor doğum: Çok sayıda kişi ve mekanik yardım malzemesi kullanılarak veya Veteriner Hekim müdahalesi ile gerçekleşen doğumlar,
– Ölü Doğum: Doğumda buzağının ölü olarak doğması.
j) Sürüden Çıkarılma Nedenleri:
Sürüden çıkarılma nedenleri aşağıdaki şekilde gruplanabilir ve kodlanarak soykütüğüne kayıt edilir:
– Damızlık veya üretim amaçlı satış,
– Kasaplık satış,
– Ölüm
– Yaşlılık,
– Verim düşüklüğü,
– Döl tutmama,
– Hastalık,
– Dış görünüş (sınıflandırma) yetersizliği,
– Meme yangısı,
– Ayak Bozuklukları,
– Diğer (isteğe bağlı sebepler).
5. Değerlendirme:
En azından aşağıdaki değerlerin hesaplanması ve kullanıma sunulması zorunludur:
a) Boğalar için:
– GDO, 56. güne göre (tohumladığı ineklerden erkeklere ait döl verimi)
– GDO, 90. güne göre (dişi döllerinden)
– Doğum tipi grupları oranı: Aday boğalarla çiftleştirilen tüm dişilerin buzağılamaları dikkate alınır. Ölü, ikiz ve çoğuz doğumlar hesaplama dışı tutulur.
b) İnekler için:
– Doğan buzağı sayısı,
– Ortalama buzağılama aralığı.
6. Yayınlama:
– Boğalara ait GDO değerleri 56. gün esasına göre en az 300 tohumlamasından, 90. gün esasına göre ise en az 50 kızından veriler elde edildiğinde hesaplanır ve yayınlanır.
– Doğum tipi ve buzağı kayıpları ile ilgili sonuçlar, en az 50 ilkine buzağılamış inekten veya 150 inekten elde edilmiş ise yayınlanır.
– Boğa ve ineklerle ilgili döl verim sonuçları yılda en az bir kez yayınlanır (Bülten veya konu ile ilgili bir yayında).
