0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Bölgeye gönderilen General Urusov ise Nisan ayında Moskova’ya gönderdiği raporda, “Karasakal’a karşı gönderdiğimiz asker hiç bir şey yapamıyor. Karasakal her geçen gün durumunu kuvvetlendiriyor” diye yazmaktaydı. Haziran ayındaki raporunda ise “Karasakal ve askerleri Rus ordusunun geldiğini görünce Yayık nehrinin güneyine çekildi.

Onu Binbaşı Pavlekskiy Tobol nehrine kadar takip etti.” demekteydi. Temmuz ayında ise General Urusov Moskova’ya şu bilgileri gönderir “Karasakal taraftarlarının kovalıyor ve cezalandırıyoruz. Bugüne kadar 170 kişiyi idam ettik, 1862 kişiyi esir aldık ve 1 735 kişiyi de Baltık’a sürgüne gönderdik”.

Karasakal geri çekilerek Kazak Ordu Cuz hanlarına sığında. Kazak hanları Abılay ve Barak onu hürmetle karşıladılar ve emrine 2.000 asker verdiler.

Karasakal’ın Kazak tarafına çekilmesinden sonra da bağımsızlık hareketi iki yıl bastırılamadı. Ruslar olayları durdurduktan sonra Orenburg ve Menzele şehirlerinde iki askeri mahkeme kurdular. Buralara götürülen binlerce Başkurt isyana katılma suçuyla yargılanıp dehşet verici cezalara çarptırıldılar.

Kaburga kemiklerinin kırılması, ateşle yakılma, şişleme, başlarına çivi çakma, burun kulak kesme gibi acımasız muamelelere maruz kaldılar. Bu mahkemelerde sonunda 18.134 kişi öldürüldü, 3.236 kişi hapse mahkum edildi, 5.983 kişi ise köle olarak satıldı. Rıçkov’un verdiği bilgilere göre genel kayıpların, idam edilenlerin ve köle olarak satılanların toplam sayısı 28.190 kişiydi.

Karasakal ayaklanmasının bastırılmasından sonra Çar, Başkurtların daha önce zorla kabul ettirdikleri bazı haklarını geri aldı. Yeni kararla Başkurt toprakları yabancılar tarafından “satın” alınabilecekti. Bu Başkurdistan’ın talanının canlanması demekti. Ayrıca Başkurtlar demir atölyelerinde çalışamayacaklar ve Başkurt isyanlarını bastırmaya yardım eden halklara Başkurt toprakları bedava dağıtılacaktı.
Yulay ile Salavat İsyanı

Karasakal Hareketi bastırıldıktan sonra Çar, zorla Hıristiyanlaştırma kampanyasını 1755 yılında yeniden başlattı. Bir müddet sonra ise camilerin kilise şeklinde inşası kararı çıktı. Bu kararlar isyandan yeni çıkmış ve çok ağır kayıplar vermiş olsalar da Başkurtlar için kabul edilebilir değildi.

Ruslar, bir yandan da Başkurdistan’daki maden fabrikalarını yaygınlaştırmaya çalışıyorlardı. Her yeni fabrika biraz daha Başkurt topraklarının Ruslar eline geçmesi anlamına geliyordu. Bazen zorla bazen de kendi takdir ettikleri fiyatlarla Ruslar tarafından satın alınan Başkurt toprakları, Başkurtlar arasında gerilimi artırıyordu.

Başkurdistan’ın batı ve güney kısımlarında XVIII. asrın ortalarında Voskresnsk, Arhangelsk, Pravilensk, Katay-Yuruz, Beloret, Katay, Min maden ocakları; doğu kısmında ise Alapay, Suvalinskiy, Belgovskiy, Şaytan, Eguşemenskiy, İset, Blagodatrıy, Verhotor işletmeleri açıldı. Bu işletmeler için Başkurt arazileri alınırken ya hiç para ödenmez ve güç kullanılarak alınır ve kayıtlara hazine arazisiymiş gibi gösterilir ya da çok az para verilerek satın alınmış gibi gösterilirdi. Mesela Arhangelsk İşletmesi için 39.069 hektar arazi için yalnızca 2.000 ruble ödenerek “satın” alınmıştı.

Bu yıllarda Yayık Rus Kazakları kendi aralarında ihtilafa düşerek ikiye bölündüler ve bir grup Kazak Pugaçev önderliğinde isyan etti. Başkurdistan’daki Rus orduları 1773-74 yıllarında sürecek olan, hemen yanlarındaki bu isyanla meşgul olmaya başladılar.

Rusya’nın her iç dış karışıklığını değerlendiren Başkurtlar, bu durumdan da yararlandılar. Rusların maden fabrikalarından en çok zarar gören Közey ve Tabın Başkurtlarıydı. Közey Başkurtlarının başında ise Yulay vardı. Yulayın şöhreti daha önceki yıllarda da bütün Başkurdistan’da yaygındı ve sevilen birisiydi.

Yulay’ın oğlu Salauat (Salavat) ise Rus ordusunda subay olmuş ilk Başkurt’tu ve henüz yirmi yaşındaydı. Salauat cesurluğu ile tanınıyordu. Ufa valisi Salauat komutasında bir birliği Kazakların isyanını bastırmak için görevlendirdi. Fakat Salauat, Kazaklarla savaşacağı yerde Orenburg yakınlarında Kazak lider Pugaçevi desteklemeye başladı.

Salauat, buradan bütün Başkurt beylerine mektuplar göndererek ayaklanmaya çağırdı. Salauat 2000 kişilik askeri birliğiyle Ufa’nın kuzeyinde bulunan Usa şehrini ele geçirdi. Salaut’ın çağrısına ise ilk katılan Közey Başkurtlarının başındaki babası Yulay oldu. İsyan dalga dalga yayıldı.

Rus Kazaklarının isyanı bastırıldıktan ve 1775 yılında Pugaçev Moskova’da idam edildikten sonra da Yulay ve Salauat’ın hareketleri sürdü. Ruslar Kazak isyanından sonra tüm güçleriyle Başkurtlara yönelmişlerdi. Rus orduları bütün yönlerden birden saldırınca Başkurtlar yenildiler. Yulay ve Saluat esir düştü. Baba-oğul soruşturma için Moskova’ya götürdüler. Daha sonra saldırı düzenledikleri yerlerde, halkın önünde kırbaç cezasına çarptırıldılar.

İhtiyar Yulay’a, Sim maden ocağında 40, Katay-İvanovsk’ta 45, Katay-Tabınsk’da 45, Orlovka Köyünde 45 olmak üzere toplam 175 kırbaç vuruldu. Salauat’a ise 125 kırbaç vuruldu. Bundan sonra ateşte kızdırılmış demirle alınlarına damga basıldı ve burunları kesildi. En son olarak da Baltık Denizi kıyılarında bulunan Rogervik Kalesinde hapse atıldılar. İkisi de orada vefat etti.