İber Yarımadası’nın Bronz Çağı’ndan kalan ve “Villena Hazinesi” olarak bilinen 66 parçalık altın bir koleksiyonun içindeki en nadide eserler belki de göz alıcı altınlardan çok daha farklı bir materyalle yapılmış olduğu bulundu. Meteor demirinden yapılan bu eserlerin yaklaşık 3 bin yıl öncesine dayandığı biliniyor.
İspanya Ulusal Arkeoloji Müzesi’nde görevli koruma uzmanı Salvador Rovira-Llorens ve ekibi, geçtiğimiz Ocak ayında yayımlanan bir makalede, hazine içerisindeki iki özel parçanın dünyadan değil, uzaydan gelen bir demirle yapıldığını ortaya koydu. Çalışmaya göre, hazinedeki eski ve paslanmış bir bilezik ile altın süslemeli küçük, boş bir yarım küre, meteor demirinden yapılmış olabilir.
Villena Hazinesi, 1963 yılında bugünkü Alicante’de keşfedilmişti ve o tarihten bu yana Avrupa’nın en önemli Bronz Çağı altın işçiliği örneklerinden biri olarak kabul ediliyor. Ancak koleksiyonun tam olarak tarihlendirilmesi zor oldu, çünkü ferrous yani “demir benzeri” görünüme sahip iki gizemli nesne vardı. Hazine içinde demir olduğu düşünülen bu eserler, İber Yarımadası’nda demir üretiminin başlamasından çok önceye, Bronz Çağı’na tarihleniyordu.
Bilezik ve yarım kürenin içerdiği metalin kaynağını belirlemek için araştırmacılar, İber Yarımadası’ndaki demir çağının MÖ 850 civarında başladığını göz önünde bulundurarak, bu parçaların daha erken bir tarihte yapılmış olamayacağını düşündüler. Fakat meteorların içeriğinde bulunan demir, yüksek nikel oranına sahip olmasıyla yeryüzü kaynaklı demirden ayırt edilebilir.
Araştırmacılar, Villena Belediyesi Arkeoloji Müzesi’nin izniyle eserlerden küçük örnekler aldı ve kütle spektrometresi yöntemiyle içeriklerini analiz etti. Yüksek derecede korozyona uğramış olmalarına rağmen, yapılan analizler bilezik ve yarım kürenin yüksek oranda nikel içerdiğini ve muhtemelen meteoritik demirden yapıldığını ortaya koydu.
Bu bulgu, eserlerin Villena Hazinesi’yle aynı dönemde, yani MÖ 1400 ila 1200 yılları arasında yapıldığını düşündürüyor. Bulgular, İber Yarımadası’nda meteoritik demirle yapılmış en eski iki parçanın bu hazinedeki bilezik ve yarım küre olabileceğini gösteriyor. Henüz sonuçlar kesin olmamakla birlikte, araştırmacılar bu eserler üzerinde daha ileri, non-invaziv yöntemlerin de uygulanması gerektiğini belirtiyor.
Bu keşif, Bronz Çağı’nda meteoritik demirin değerli bir hammadde olarak kullanıldığını bir kez daha ortaya koyuyor ve İber yarımadasında demirin Bronz Çağı’nda bile ne denli kıymetli olduğunu gösteriyor.