News
News
Tonsil olarak da adlandırılan bademcikler, dilin arka kısmında boğazın heriki yanında bulunan, bağışıklık sistemimizin bir parçası olan organlarımızdır. Vücuda giren bakteri ve virüs cinsi mikropları yakalayarak, vücudun mikroplarla savaşmasına yardımcı olan lenfosit denen hücreleri üretirler.
Lenfositler ya direk kendileri mikropları öldürmekte yada mikropların öldürülmesini sağlayan antikor ve diğer maddeleri üretmektedirler. Vücuda giren bazı bakteri ve virüsler, bademciklerin bu etkisine rağmen yok edilemez ve bademciklerde çoğalarak bademciklerin iltihaplanmasına neden olurlar.
Bademciklerde büyümeye, kızarmaya, bazen üzerinde beyaz -sarı iltihap birikmesine neden olurlar. Bu duruma bademcik iltihabı (tonsilit) adı verilir. Bademciklerin iltihabına boğazın arka duvarını oluşturan farenks de eşlik edebilir ,o zaman “tonsillofarenjit” olarak adlandırılır. Bademcik iltihabı çocuklarda en sık görülen hastalıklardandır, en sık 5-15 yaşlarında ve kış-ilkbahar döneminde görülür, 2 yaş altı ve 50 yaş üzerinde görülmesi oldukça nadirdir. Bademcik iltihabı tükürük, burun ve boğaz sıvıları gibi vucut sıvılarıyla, yakın temasla, solunum yolundan hava yoluyla çıkan damlacıklar yoluyla insandan insana bulaşabilmektedir.
Bademcik iltihabının (tonsillit) belirtileri nelerdir?
Hastalığın şiddeti etken olan mikrobun gücüne ve kişinin vucut direncine bağlı olarak değişebilmektedir. Bademcik iltihabında aşağıdaki belirtilerin hepsi veya birkaçı bulunabilir;
* Bademcikler şiş, kırmızı, bazen üzeri beyaz -sarı iltihapla kaplı
* Boğaz ağrısı (Ağrı kulağa vurabilir)
* Yutkunma sırasında zorlanma, ağrı veya rahatsızlık hissi, iştahsızlık
* Ateş (39-40 dereceyi bulabilir), üşüme, titreme
* Halsizlik, kırgınlık, vücutta yaygın ağrı, eklem ağrıları
* Boyundaki lenf bezlerinde şişme, hassasiyet, ağrı
* Baş ağrısı
* Kötü ağız kokusu
* Ses değişiklikleri
Çocuklarda bunlara ek olarak:
* Mide bulantısı
* Kusma
* Karın ağrısı da eşlik edebilir.
Bademcik iltihabının tedavisi nasıl yapılır?
Çok rastlanan bu hastalık, kendi yaptığı rahatsızlıktan çok, vücudun başka yerlerinde çeşitli organlarda meydana getirdiği dolaylı bozukluklar (komplikasyonlar, iltihablar) sebebiyle oldukça önemlidir. Bademcik iltihabı tedavisinde amaç enfeksiyonun yok edilmesi, belirtilerin ortadan kaldırılması ve ortaya çıkabilecek komplikasyonların engellenmesidir. Yeterli sıvı alımı ve uygun ağız bakımı önemlidir. Antiseptik gargaralarla gargara yapmak ağız bakımı için yeterlidir. Bunun yanında yatak istirahati, yeterli sıvı alımı, ağrı kesici, ateş düşürücü ve bakteriyel enfeksiyon düşünülenlerde antibiyotik verilir.Bakteriyel etkenler arasında en önemlisi A grubu Beta hemolitik streptokoklardır. Bakteryel enfeksiyonda antibiyotik verilmeyenlerde de genellikle hastalık 7-8 günde kendini sınırlar. Ancak antibiyotik vermek belirgin bir şekilde baş ağrısı, ateş ve boyundaki lenf bezi şişkinliklerini azaltır. Ayrıca olası bir akut romatizmal ateş (Romatizmal Kalp İltihabı) veya akut glomerülonefrit (böbrek iltihabı) gibi komplikasyonlar önlenmiş olur.
Antibiyotik tedavisi doktorun bakteriyel enfeksiyon düşünüp , gerekli gördüğünde uygulanmalıdır. Halk arasında yaygın olarak kullanılan antibiyotik tedavisi uygun olmayan kişilere verildiğinde ishal, karın ağrısı, halsizlik gibi olumsuz etkilere neden olabilmektedir. Ayrıca viral enfeksiyonlarda kullanılan antibiyotikler, virüslere hiç etki etmedikleri gibi bir de bağışıklık sistemimizin önemli bir parçası olan normal flora dediğimiz bize yararlı olan bakterileri de öldürdüklerinden vücudumuzun savunma sistemine zarar vermektedirler. Bir de antibiyotiklerin az dozda veya kısa süreli kullanımı , bakterileri tam öldürmeyip şekil değişikliği yaparak şu an varolan antibiyotiklere de direnç geliştirebilmelerine bilinmeden yol açmaktadırlar. O zaman bakteri güçlenme süresini geçirip, daha güçlü bir şekilde yeniden saldırıya geçerek; şiddetli, zor tedavi edilebilen ve antibiyotiklere cevap vermeyebilen enfeksiyonlara neden olabilmektedir. Ayrıca hastaların tekrar tekrar boğaz enfeksiyonu geçirmelerine neden olabilmektedir
İlaçlar enfeksiyon belirtilerinin kısa sürede düzelmesinde oldukça faydalıdır, iltihap ortadan kaldırılsa da bazen bademciğin büyüklüğü ortadan kalkmayabilir. Antibiyotiklere cevap vermeyen ve sık tekrarlayan vakalarda boğaz kültürü tanı ve tedavi için oldukça değerlidir.
Sık bademcik enfeksiyonu geçirilmesi, enfeksiyonun kronikleşip bademciklerde kalıcı hale gelmesi, bademciklerin çok büyüyerek yemek yemeyi zorlaştırıp solunum yolunu tıkayıcı hale gelmesi ,bademcik çevresi apse gelişmesi durumlarında hastaların KBB uzmanınca değerlendirilip bademciklerinin ameliyatla çıkarılması (tonsillektomi) gerekmektedir.
Kendiniz Evde Neler Yapabilirsiniz?
* Bol bol dinlenin.
* Bol su için ve sıvı gıdalar tüketiniz.Fazla soğuk, fazla sıcak yiyecek ve içecek tüketmeyiniz.
* Tuzlu su ile gargara yapabilirsiniz.(Gargarayı bir bardak kaynamış suya silme 1 çay kaşığı tuz ve yarım çay kaşığı karbonat koyarak hazırlayabilirsiniz.)
* Bol sebze ve meyve tüketiniz, bunlar vücut direncinin artmasına yardımcı olacaktır.
* Pastiller rahat nefes alıp vermenize yardımcı olabilir, boğaz ağrısını hafifletebilir.
* Nemli havalı ortamlarda bulununuz.
* Sigara ve dumanlı, havası kirli ortamlardan uzak durunuz.
Hangi Durumlarda Sağlık Kuruluşuna Başvurulmalı?
Bademcik iltihabı çoğunlukla kendi kendini sınırlayan ve çoğunlukla 7-8 gün içinde kendiliğinden düzelebilen bir hastalıktır. Ateş 48 saatten uzun sürüyorsa, hastalık gittikçe kötüye gidiyorsa, klinik tabloya farklı şikayetler ekleniyorsa, yeme içme sırasında zorluk çekiliyorsa, soluk alıp vermede zorluk varsa bir KBB Uzmanına görünmelidir.
Bademcik İltihabının Komplikasyonları nelerdir?
Bademcik iltihabı kendi kendini sınırlayan bir enfeksiyon olsa da tedavi edilmediğinde veya tedavi yarıda bırakıldığında bazen çevre dokulara ve kana yayılarak aşağıdaki komplikasyonlara neden olabilmektedir;
* Akut Romatizmal Ateş (Romatizmal Kalp İltihabı)
* Akut Glomerülonefrit (böbrek iltihabı)
* Derin boyun enfeksiyonu
* Peritonsiller apse (Bademcik çevresi apse)
* Septisemi (mikrobun kana yayılması)
* Otitis media ve mastoidit (orta kulak ve kulak arkası kemiğin enfeksiyonu)
* Pnomoni (Akciğer enfeksiyonu)
* Menenjit (Beyin zarı enfeksiyonu)
* Osteomiyelit (Kemik ve kemik iliği enfeksiyonu)
* Septik artrit (Eklem enfeksiyonu)
