Hüseyin Rahmi Gürpınar

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Gerçekçi Türk romancısıdır (1864-1944). Osmanlı paşalarından Mehmet Sait Paşa’nın oğludur. Annesi küçük yaşta öldüğü için anneannesinin İstanbul’daki konağında eski geleneklere uygun bir hava içinde büyüdü. Mahalle okulunu ve Mahmudiye Rüştiyesi’ni (ortaokul) bitirdi. Özel olarak Fransızca öğrendi.

Öğrenimine bir süre daha devam ettiyse de sağlık nedeniyle okuldan ayrılmak zorunda kaldı. İkinci Meşrutiyet’e kadar çeşitli dairelerde memurluk yaptı. Ondan sonra ömrünün sonuna kadar yazarlıkla geçindi. Bu arada iki dönem de milletvekilliği yaptı (1936-1943). Son otuz yılı Heybeliada’daki köşkünde geçti. Burada tek başına bir bekâr hayatı yaşadı.

Sanatı

Hüseyin Rahmi Gürpınar ilk romanını 1888’de yayımladı ve ölünceye kadar yazdığı eserlerin sayısı 50’yi buldu. Bunun 37’si roman, bir kısmı hikâye, 4’ü tiyatro eseridir. Romancı, gençliğinde gerçekçi akımı benimsemiş ve edindiği ilkeleri bütün eserlerine uygulamıştır.

Hepsi aynı değerde olmayan eserlerinin ortak yönü toplumun bir aynası olmasıdır. Gürpınar, yenilikler, yeni yaşam koşulları ve kuralları yüzünden sarsılan Osmanlı toplum düzenini hem halk tabakaları içinde, hem Osmanlı konaklarında ele alıp işler.

Eserlerinin bir yönü de yoksul çevrelerin kadın yaşamını dile getirmesi, onların çilesini işlemesidir. İffet, Tesadüf, Nimetşinas, Sevda Peşinde v.b. buna örnektir.

Gürpınar’ın eserlerinin bir başka niteliği toplumsal bir yergi taşımasıdır. Bu yüzden bazen şiddetli tepkilerle de karşılaşmıştır. Eski İstanbul yaşamının geleneklerini yansıtan belge değerindeki eserlerinde ince bir mizah da göze çarpar. Roman tekniği yalınkat da olsa gözlemleri kuvvetli, canlandırdığı tipler renkli ve konuşmalar içtenliklidir. Eserlerinde halk deyimleri geniş yer tutar.

Başlıca Eserleri

İllet, Mürebbiye, Tesadüf, Nimetşinas, Kuyruklu Yıldız Altında Bir izdivaç, Hazan Bülbülü, Hakka Sığındık, Billur Kalp, Utanmaz Adam.

Eserlerinden bazıları:

Şık (1889)
İffet (1896)
Son Arzu (1922)
Tesadüf (1900)
Metres (1899)
Şıpsevdi (1911)
Nimetşinas (1911)
Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç (1912)
Mutallaka (boşanmış kadın) (1898)
Gulyabani (1913)
Hakka Sığındık (1919)
Efsuncu Baba (1924)
Evlere Şenlik, Kaynanam Nasıl Kudurdu (1927)
Muhabbet Tılsımı (1928)
Namusla Açlık Meselesi (Öykü, 1933)
Utanmaz Adam (1934)
Eşkiya İninde (1935)
İki Hödüğün Seyahati (1933)
Katil Buse ( Öykü, 1933)
Kadın Erkekleşince (Oyun, 1933)
Gönül Ticareti (1939)
Gönül Bir Yeldeğirmenidir Sevda Öğütür (1943)
Dünyanın Mihveri Kadın Mı? (1949)
Melek Sanmıştım Şeytanı (1943)
Dirilen İskelet (1946)
Deli Filozof (1964)
Kaderin Cilvesi (1964)
Namuslu Kokotlar (1973)
Shikure Babezu (1974)
Kaderin Cilvesi (1912)
Gönül Ticareti (1911)
Ölümüne Sevgi
Namussuz Necdet
Fiyasko
Mürebbiye (1889)
Hayattan Sayfalar
Kadınlar Vaizi
Kesik Baş (1942)
İstanbul’da Bir Frank
Ben Deli Miyim? (1925)
İnsan Önce Maymun Muydu?
Meyhanede Hanımlar (1924)
Can Pazarı
Ölüler Yaşıyor Mu? (1973)
Şeytan İşi (1933)
Cadı (1912)
Cadı Çarpıyor
Bir Muadele-i Sevda (1899)
Tünelden İlk Çıkış (Öykü, 1934)