News
News
SİRKOVİRÜS (CİRCOVIRUS)
İlk defa 1998 yılında Belçika’da ortaya çıkan sirkovirüs adından daha da fazla bahsettirmektedir. Sirkovirüs çok genç kuşların timus ve fabrisius keselerini enfekte eden viral bir hastalıktır.Bu organlar güvercinin bağışıklık sisteminin (dayanıklılık ve savunma) gelişimi için olmazsa olmaz iki organdır.Bu organların zayıflaması ile güvercinler enfeksiyonlara daha duyarlı olur ve bazı aşıların (mesela paramiksovirüs) etkisi azalabilir.
Birçok araştırma güvercinlerin büyük bir bölümünün şimdiden bu virüs ile enfekte olmuş ya da karşılaşmış olduğunu ispat etmektedir. Bu arada bu hastalığın gerçek sonuçları hakkında pek az şey biliyoruz. Sonuçlardan başlıca tanıdığımız bu hastalığın getirdiği enfeksiyonların bizim geleneksel ilaçlarımızla alt edilebildiğidir.
BELİRTİLER
Hemen hemen her zaman ortaya çıkan sonraki enfeksiyonlar aşağıdakilerdir
Paramiksovirüs Ø
Herpes ya da Ø adenovirüs
Kolibasili ya da paratifo Ø
Mikoz (asperjilos ya da Ø kandidoz)
Trikomonoz Ø
Vs Ø
ÖNKORUMA
Sıkışık olmayan ve sağlık koşullarına uygun güvercinlikler kuşçuluğu tehdit eden bu yeni hastalıkla mücadelede önemli bir rol oynamaktadır. Aşısı henüz yoktur.
TEDAVİ
Hastalığa karşı bir şey yapılamamaktadır. Ortaya çıkan sonraki enfeksiyonların tedavileri de o hastalıkların ilaçları ile yapılmalıdır.
KOKİDİYOZ (COCCİDİOSE)
Bu hastalık güvercinlerde sıklıkla teşhis edilmekte, ancak çok ağır bir enfeksiyon durumunda hastalık ortaya çıkmaktadır. Trikomonoz hastalığının tersine güvercin kokidiyoz hastalığına dayanabilmektedir. Yalnızca ağır bir enfeksiyon durumunda tedavi gerekliliği ortaya çıkar.Eimeria Labbeana ve Eimeria Columbarum bağırsak zarında çoğalarak bağırsağa zarar veren parazitlerdir.
Buna bağlı olarak gıdanın alınması (sindirim) daha az gerçekleşecek ve hastalık şartlarının artmasıyla dışkı yeşilleşecektir. İyi sağlık koşulları, iyi bir ilaç tedavisi ve temiz ve kuru bir hava hastalığın aşılmasında hep beraber esas olarak gereklidir.
BELİRTİLER
Sindirim bozuklukları Ø
İsal ya da sulu dışkı Ø
Diğer hastalıklara neden olma Ø
Kızışmama, geç kızışma,çiftleşmeme Ø
ÖNKORUMA
Yeni yetiştirdiğiniz kuşları çifte atmadan bir ay Ø kadar önce ilaçlayın
Geç gelen, kaybolup geri gelen ya da satıştan dönen Ø kuşlarınızı ilaçlayın
Satın alınan kuşları ilaçlayın Ø
ETKENLER
Kirli ve mikroplu sandıklar, pazar yeri ortamı, taşıma çantaları Ø
Ø Damlarda ya da su kaplarında bulunan mikroplu sular
Kirli ve mikroplu Ø yemlikler ya da mikroplu yerden yemlenme
TEDAVİ
İlaçları dozajında Ø ve sürecinde kullanın ve zamanında değiştirin
Yeni bir enfeksiyonla Ø karşılaşmayana kadar kümesi günde en az bir sefer temizleyin
Kümesi Ø düzenli olarak dezenfekte edin ve yerleri yakın
KORİZA (CORIZA)
Evcil güvercinlerde sıklıkla karşılaşılan koriza bir üst solunum yolları enfeksiyonudur. Karmakarışık koriza bir çok nedeni olan çok işlevli bir hastalıktır.
Herpes virüsü enfeksiyonu Ø
Chlamydophila enfeksiyonu Ø
Mycoplasmes enfeksiyonu Ø
E. Coli bakterisi enfeksiyonu Ø
nedenlerdendir. Bu enfeksiyonlarla güvercinlerde performansın düştüğü ve hastalığın belirdiği (koriza) tanımlanır. Kötü sağlık koşulları, kötü bir havalandırma,aşırı nüfus böyle solunum yolları sorunlarını tetikleyen başlıca etkenlerdir.Bu hastalığın bazı kronik türlerinde tedavi güç olur ve uzayabilir.
BELİRTİLER
Başlarda çok az bir klinik belirti vardır Ø
Ø Uçuş performansında düşüş
Aksırma, burun akıntısı Ø
Gaga açma Ø
Ø Hırıltılı ya da sesli soluma
Gözde akıntı ve mükozda parlama Ø
Bazen Ø kafa tüylerinde kabarma (kulak kenarlarındaki tüylerde karışıklık)
ÖNEMLİ
Solunum problemlerinde her zaman bir trikomonoz enfeksiyonu olup olmadığı doğrulanmalı, eğer var ise bunun da mutlaka tedavisi yapılmalıdır.
EKTOPARAZİT TÜRLERİ
Güvercinlerde ektoparazitlerden bahsedildiği zaman kuşun üzerinde bulunan bütün a*****lar (bit, pire,kene,atsineği,uyuz,vs…) akla gelmelidir.Tüyleri ufalayan bitler (Columbicola columbae) gibi bazı ektoparazitlere sıklıkla raslanmaktadır. Bu bit yumurtalarını tüylerin sapları dibine bırakmakta ve kendisi de tüylerin üzerlerinde yaşamaktadır.
Endişelenmesi gerekilen bir diğer ektoparazit ise kuşların kuyruküstü tüylerinin altında yaşayan kuyruksokumu kenesidir.(Campanulotes bidentatus) .Kötü şartlarda yaşayan güvercinler parazitlerle daha sık karşılaşmaktadır. Bunun gibi telek tüyleri arasında yaşayarak tüylere zarar veren ve kuşu da etkileyen birçok a***** bulunmaktadır.
Esas olarak tüylerde yaşayan pirelerin (Neoknemidocoptes) getirdiği enfeksiyonlara raslansa da ayaklarda yaşayan pirelerin(Knemidocoptes mutans) enfeksiyona neden olduğu da nadir olarak görülmektedir.
Güvercinde kansızlık ya da zayıflık durumunda mutlaka her zaman kümesin, yuvalıkların çatlaklarında yaşayan kırmızı bit ya da kan emici (Dermanyssus gallinae) bit akla gelmelidir.Bu kan emiciler gece ortaya çıkarak büyük miktarlarda kan emip kuşlarda ağır bir kansızlığa neden olabilirler.
BELİRTİLER
Ø Güvercinin kondüsyonunda bozukluk
Birçok zaman tüyleri kabartma Ø
Ø İrkilme, panik, elde çırpınma
Ele alınınca tüylerin dağılıp dökülmesi Ø
Zaman zaman kansızlık Ø
ÖNEMLİ
Tedavi uygulandığı gün kuşlar tüylerindeki ilaçlı su yüzünden uçurulamayacaklardır. Toz ile yapılan tedavilerde de tozun ziyan olmaması için uçurulmamalıdır. Bu tedaviden sonra kuşların tüylerinin ıslatılmasından kaçınılmalıdır ki tozlar akıp gitmesin.
ÖNKORUMA
Kümesteki bütün kuşlara ayda bir ilaç uygulanmalıdır.
HEKZAMİTİAZ (HEXAMITHIASE)
Hekzamitiaz bir kırbaçlı protozer (hexamita columbae). enfeksiyonudur. Hexamitiaz (hatalı olarak trikomonoz bağırsak olarak da adlandırılır) esas olarak bahar ve yaz aylarında ortaya çıkar. Bir başka deyişle yavruların sıcak isalleriyle belirir.
Hekzamitiaz ile aynı arazları taşıyan bir enfeksiyon olan adeno-colinin ayırdedilmesi genellikle çok zordur. Gerçekten hangi sorun ile karşı karşıya olunduğunun bilinmesi için bir veteriner ile temasa geçilmesi işte bu yüzden her zaman tavsiye edilmektedir.
BELİRTİLER
Kusma ve mide-bağırsak sorunları Ø
Akışkan ve kötü kokulu dışkı Ø
Aşırı susama Ø
Hızlı kilo kaybı ve Ø küskünlük
Nadiren ölüm Ø
ÖNEMLİ
Hekzamitiazın doğru teşhisi vücut ısısındaki dışkının mikroskopla incelenmesi olmadan yapılamaz. Bu dışkının içinde kımıldayan kırbaçımsılar (trikomonozdaki gibi) görülecektir.
GÜVERCİNLERDE İSHAL
Son zamanlarda güvercinliklerde en sık raslanan sorunlardandır. Genellikle adenovirüs ya da E-koliye bağlı bir enfeksiyondan kaynaklanmaktadır. Adenovirüs tip 1 durumunda içinde zengin protein yataklarının bulunduğu bağırsak zarlarının bozulması söz konusudur.Bu zengin protein yatakları her yerde gelişen ve esas bağırsak duvarını istila eden E-koli bakterilerinin gelişimi için ideal bir ortamdır.E-koli bakterisi kana nüfus eden toksik maddeler üretir. Böylece güvercinler hızla hastalanırlar ve ölürler,hatta ani ölümler de gerçekleşir.
BELİRTİLER
Boş bir kursak ve Ø sindirim bozuklukları
Kusma Ø
Yeşil ve akışkan bir dışkı Ø
Ø İştahsızlık ve küskünlük
Nadiren de olsa ölüm Ø
ÖNEMLİ
Enfeksiyon durumunda tüm güvercinler tedaviye alınmalıdır. Hastalık süresince hafif tohumlarla besleme yapılmalıdır. Poteinsiz tohumlar,pirinç,mısır gibi tercih edilmeli,kuşlar dinlendirilmeye alınmalıdır.
ORNİTOZ (ORNITHOSE)
Ornithoz Chlamydophila psittaci bakterisininin neden olduğu bir solunum yolları enfeksiyonudur. Bu enfeksiyon güvercincilikde ki en önemli yıkıcılardan bir tanesidir. Bakteri ilk önce esas olarak sadece üst solunum yolları enfeksiyonuna neden olur ama ilerledikçe diğer iç organlarda da (karaciğer,akciğerler,dalak) enfeksiyon oluşturabilir.
BELİRTİLER
Göz çevresinde yanma, iltihaplanma Ø
Hırıltılı soluma Ø
Ø Gırtlak ve üst solunum yollarında kızarıklık ve şişkinlik
Pislenmiş burun Ø ucu
Kabarmış bir kafa (kulak kenarlarında karışmış tüyler) Ø
Ø Halsizlik, keyifsizlik
ÖN KORUMA
Kümeslerde güzel hava şartları sağlanmalı (havalandırma, ısı ve nem) .Hastalıklı kuşlar uzun süre karantinada bırakılmalıdır.
ETKENLER
Diğer hastalıklı kuşlarla direk temas Ø (pazar sandıklarında, taşımalarda vs.)
Ana babadan yumurta yoluyla Ø
Ø Ornitoz ortamı bozuk kümeslerde (hava cereyanı olan, rüzgarlı, kalabalık,pis) daha kolay bulaşır.
PARAMİKSO (PARAMİXO)
Paramikso ya da Newcastle hastalığı güvercinlerde en yaygın olan virüse dayalı bir enfeksiyondur..Bu çok bulaşıcı hastalığın sağlık kurumlarına bildirilme zorunluluğu vardır.(Tabi ki Avrupa ve Amerika’da.Türkiye’de kimsenin ilgilendiği yok).Hastalığa tüydeki kuşlar ve zayıf kuşlar daha da duyarlıdır.Aşısız kuşlar her zaman hastalanma riski taşırlar.
BELİRTİLER
Aşırı susama Ø
Akışkan dışkı Ø
Kafa titremesi (sonrasında sallabaşlık) Ø
Ani tepki, korkma, büzülme Ø
Yemlik başında düşünme Ø
Denge kaybı, dengeyi bulamama Ø
ÖNEMLİ
Tedavi sonrası, iyileştikten sonra kuş ancak 2,3 ay sonra tam olarak uçma performansını yakalayabilir.Bazı kuşlarda eser kalabilir.(Sallabaşlık,yerleşmiş bağırsak bozukluğu ve isal,vs).
Bazı ülkelerde bütün evcil güvercinlerin bu hastalığa karşı aşılanması zorunluluğu vardır. Türkiye bu ülkelerden değildir!
ÖNKORUMA
Dördüncü haftasından itibaren bütün güvercinlere senede bir aşı yapılmalıdır.
PARATİFOZ (PARATYPHOSE SALMONELLOSE)
Kuşçular için en korkunç hastalık paratifosdur. Hastalık etkeni, güvercinliklerde varsayılandan daha yaygın olarak kol gezen Salmonella typhimurium Kopenhag türü olarak adlandırılan bir bakteridir.
Hastalık esas olarak bir bağırsak enfeksiyonu (isal) şeklinde kendini gösterir ama bağırsaktan kana sirayet ettikten sonra eklemleri,iç organları ve sinir sistemini etkileyebilir.Bakteri birçok kümeste belirtilerini net şekilde göstermeden varlığını sürdürmekte ve nedensiz yavru kayıplarına ve uçuş bozukluklarına neden olmaktadır.Bu yüzden çok dikkatli olunmalı, gerekirse belirli aralıklarla koruyucu tedavi uygulanmalıdır.
BELİRTİLER
Bağırsaklarda: Yeşilimsi akışkan bir dışkıyla Ø kendini gösteren iltihaplanma.
Eklemlerde: Dirsek şişmesi ya da ayak bilek Ø eklemlerinde topallama,şişme ve kanatlarda düşüklük.
Organlarda: Ø Karaciğer,dalak,kalp ve yumurtalıklarda urlanma ve abse.Buna bağlı olarak azalan bir performans ve de verimlilik ve son olarak da ölüm
Sinirlerde: Denge Ø bozuklukları ve sallabaşlık
Ağır vakalarda: Kümeste,yerlerde, yuvalıklarda Ø ölümler
ETKENLER
Başka bir hasta kuş ile direk temas (mesela pazar Ø sandıklarında ya da taşıma kaplarında)
Direkt hastalıklı doğma (ana baba Ø hastalığı yumurta yoluyla yavruya geçirebilirler).
STREPTOKOK (STREPTOCOQUES)
Streptokokların neden olduğu enfeksiyonlar ilk kez Belçika’da 1990 da tanımlanmışladır. Bir çok güvercin klinik bir belirti göstemeksizin bu organizmanın (Streptococcus gallolyticus) taşıyıcısı durumundadır. Organizma daha çok kötü sağlık koşulları olan güvercinliklerde yetiştirme döneminde ortaya çıkar.Bu enfeksiyon zaman zaman da paratifo enfeksiyonuna eşlik ederek belirir.
BELİRTİLER
Her yaş Ø güvercinde ani ölüm
Göğüs kaslarında urlanma oluşumu Ø
Zayıflama Ø
Ø Bir kanat ya da iki kanatın sarkması
Topallama Ø
Yeşilimsi akışkan Ø dışkı
Sinirsel belirtiler Ø
Kötü duruş, keyifsizlik,düşünme hali Ø
ÖNKORUMA
Yerlere ızgara yapılarak güvercinlerin pislikle dolaysız teması önlenmeli.Güvercinliği her gün temizleyin ve çok kuş doldurmaktan sakının.
TRİKOMONOZ (TRICHOMONOSE)
Bu çok bulaşıcı hastalığa Avrupa ve Amerika’da, özellikle posta güvercinlerinde sıklıkla raslanılmakla beraber şükürler olsun ki Türkiye’de o kadar yaygın değildir.Bana göre en korkulması gereken güvercin hastalıklarının başında gelmektedir.Trikomonoza (Trichomonas columbae) gırtlağa,kursağa,yemek borusuna yerleşen ve bir çok başka hastalığı da beraberinde getiren tek hücreli kırbaçımsı bir parazit neden olur.
Hastalığın hafif seyrettiği dönemlerde ancak hafif bir kondisyon kaybı,gırtlakta sulanma,yumurtadan kesilme gibi belirtiler gözlemlenmekle hastalık göz ardı edilebilir. Ancak ağır vakalarda gırtlakta ve ağız içinde sert kalkerimsi sarı tabakalara raslanabilir.Gözlerde sarılık dikkat çeker. İç organlarda urlanma oluşur.Ağır karaciğer bozukluğu görülür.Yavru kuşlarda ani ölümlere raslanabilir.Yolaçtığı urlanma ve karaciğer bozukluğu geri dönülmez arazlar bırakacaktır. Kokidiyozun tersine güvercin bu parasite karşı herhangi bir savunma ve dayanıklılık geliştiremez. Bu yüzden mutlaka hemen ilaçlı tedaviye geçilmelidir. Hastalığın hafif seyrettiği durumlarda bile ilaçlı tedavi şarttır.
BELİRTİLER
Gaga içinde sarı tortu Ø
Sindirim Ø bozuklukları (ishal)
Solunum sorunları Ø
Kızışmama, çiftleşmeme, Ø yumurtlamama
Karaciğer bozuklukları Ø
İç organlarda urlanma Ø
Ø Uçmama, kötü uçuş
ÖNEMLİ
Aynı anda kümesteki bütün kuşlar Ø tedaviye alınmalıdır.
İlaçlama belirtilen şekilde yapılmalı ve ilaçlı su Ø belirtilen zamanlarda değiştirilmelidir
Kümes, yemlikler, suluklar iyice Ø temizlenmelidir ve dezenfekte edilmelidir
ETKENLER
Yavruların Ø beslenmesi sırasında ana baba yoluyla
Hastalıklı kuşlarla direkt temasla Ø (sandıklarda, taşımalarda)
Hastalıklı kuşların su içtikleri suluklardan su Ø içerek.
KURTLAR (VERMINOSE)
Kurtlar güvercinlerde daha az önemli sorunlar yaratan dertlerdendir. Çoğunlukla bir ascaridioz ( Ascaridia columbae) ve/veya bir kapillarioz ( Capillaria spp.) enfeksiyonlarından bahsedilir. Zaman zaman askarider dışkı içinde ince bir ip şeklinde mikroskopsuz da (çıplak göz ile) görülebilir.Bu kurtlar ince bağırsağın başına yerleşir ve varlıklarıyla ince bağırsağı kilitlerler. Aynı zamanda gıdanın alınmasının (sindirimin) yavaşlamasına neden olarak sürekli bir zayıflığa ve kondisyon bozukluğuna yol açarlar.
Askaridioz asalağının tersine kapiller asalağında enfeksiyon çıplak göz ile hiçbir zaman teşhis edilemez. Bir mikroskop ile inceleme gerekir.Kapiller herhangi bir hayvan türüne özgü değildir ve askarider asalağının tersine tavuklarda, hindilerde, bıldırcınlarda ve güvercinlerde bulunabilir.Bu asalağın az bir yoğunlukta bile bulunması güvercinin kondisyonunda kötü bir etkiye neden olabilir.
Güvercinlerde nadir olarak da tenyaya (Hymenolepis columbae) raslanır.Böyle bir durumda bir güvercinde tenya var ise de bunun kümesdeki diğer güvercinlere dolaysız olarak bulaşması mümkün değildir.
BELİRTİLER
Sindirim bozuklukları Ø
Duruş ve Ø halde bozukluk, keyifsizlik
İştahsızlık olmamasına rağmen zayıflama Ø
Ø Kusma
Yeşilimsi akışkan dışkı Ø
Dışkıda göz ile görülebilen kurtlar Ø (yalnızca ascaridioz durumunda)
Kansızlık (esas olarak kapillarioz Ø durumunda)
ÖNEMLİ
Bütün kuşları aynı anda tedaviye alın ve kümesi çok iyi temizleyip tabanı pürmüzle yakarak ya da kimyasal bir madde ile temizleyin.
ETKENLER
Diğer hasta ya da taşıyıcı kuşların dışkılarından boşalmış olgun yumurtaların yutulması ile bulaşır.
Pamukcuk,pamucak,canker
Hastalık trichomanas gallinae isimli tek hücreli amip benzeri bir canlı tarafından oluşturulmaktadır.
Normal ağız florasında bulunan bu etken herhengi bir stres durumunda ,özellikle yavru kuşların bağışıklığının tam oluşmadığı çağlarda hastalığa sebebiyet verir.
Ağız içerisinde pamuk benzeri veya bulgur tanesi gibi beyaz odaklar belirir hayvanın yem yemesini ve nefes almasını zorlaştırır.
Sekonder etkenlerin devreye girmesiyle özellikle yavru kuşlarda ölüme kadar varan vakalar görülür.
Teşhisi ve tedavisi çok kolaydır ağızdaki tipik lezyonları gördüğümüzde eczaneden alacağımız flgyl hapından bulgur tanesi kadar yutturmamız yeterli olacaktır,eğer yavrulrda görülüyorsa anne babaya verilmesi gerekir.Pamukcuk farkına varılmazsa boyun dönmesi yapabilir.
Tek göz hastalığı (ornitozis)
Hastalık kuşlarda yaygın olarak görülür clamdya spp. isimli m.organizma tarafından meydana getirilir.
Kuşları özellikle gençlerin ani olarak göz kapakları şişer ve sulanır ,genelde tek gözde belirir,ağız açık soluma vardır kuyruk soluk alırken aşağı yukarı hareket eder.
Göz yaşı akıntısı eğer tedavi edilmezse artarak gözü kör olmaya kadar götürür.
Başlangıç aşamasında tedavisi çok kolaydır doxyciclin içeren bir antibiyotik(monodox kapsül)verilerek kuş tedavi edilebilir.
Güvercinlerden yetiştiricilere bulaşabilen az sayıda hastalıktan birisidir insanlarda kalp rahatsızlıkları yapabilir yaşlı insanların ve immun(bağışıklık)rahatsızlığı veya yetersizliği olan insanların güvercin beslemesi bu açıdan tehlikelidir.
Güvercin vebası (pamv1 paramyxovirus)
Terimsel kargaşaya girmeden hastalığı kısaca anlatalım .Güvercinler ve bir çok kanatlı hayvanda hastalık yapan veba türleri var kuş gribi de bunlardan birisi,öldürücü çoğunlukla eser bırakan bir hastalık türü.Güvercinlerimiz aşırı su içiyor kursakları su topluyor yeşil ishal ve halsizlik varsa ilk akla gelen hastalık vebadır.
Özellikle yavru kuşları bir gün içinde öldürür vücut direncini kırdığı için diğer mikropların vücutta üremesi kolaylaşıyor ve kuşlar ölüyor.
Peki ne yapabiliriz?
bilinen en etkili yol aşılamadır güvercin vebası için üretilen aşılar şu an ülkemşzde bulunabilmektedir ,dikkat edilecek husus lasota suşunun (aşının imal edildiği m.organizma)kullanılmamasıdır güvercinseverler bu suşu çokca kullanmakta ama kuşların hasta olmasının önüne geçememektedirler,sebebei tavuk etkeninden yapılması ve çapraz bağışıklık özelliğinin bulunmamasıdır.
Önereceğim aşı intervet firmasının ürettiği nobilis paramyxo aşısı veya columbovac paramyxo.
Eğer kuşlarımızda aşı yoksa hasta olduğunda şüphe ettiğimiz hayvanı derhal kümesten uzaklaştırıp geri kalanına yapabiliriz kümesi dezenfekte edebilir geniş spektrumlu bir antibiyotik verebiliriz.
Bu arada güvercin vebası insanlarda herhangi bir hastalığa sebebiyet vermemektedir.Hastalığı atlatan kuşlarda boyun dönmesi şekillenir bu dönmenin kan akıtarak veya tüy yolarak tedavisi bulunmamaktadır.
Bazı yetiştiriciler sara hastalatının kullandığına benzer haplar kullandığına şahit oldum ama mantıken ve tıbben bir açıklaması yok ,kuşlar beyin kökü iltihabı (menenjit)yüzünden kafalarını tutmamaktadırlar.Aşağıda hastalıla ilgil resimler bulunmaktadır
Yeşik ishal (salmaonella,typho,paratypho)
Güvercin yetiştiricilerinin karşılaştığı bir diğer önemli hastalık yeşil ishal hastalığıdır,bu hastalık salmaonella typmyrium var.coppenagen isimli bir mikroorganizma tarafından oluşturulmaktadır.
En çok görülen belirti yeşil yapışkan mukuslu ishaldir,daha sonraları eklemlerde şişmeler kanat ve dirsek eklemi tutulması ve ölüm görülür kuşlarda çok hızlı olarak yayılır ve yavrular için öldürücüdür.
Hastalık çoğunlukla buğday içerisinde fare dışkıları ile bulaşır.
Hastalık ilk yayılmaya başladığında kullanılacak spesifik ilaçlarla bir nebze olsun hafifletilebilir.
Salmonellaya en etkili ilaç furazolidondur ama bu ilacın eti yenen hayvanlarda kullanımı A.B. tarafından yasaklandığı için pek preparatı bulunmamaktadır.
Bir diğer etkili ilaç kloramfenikoldür bu ilaçta veteriner ilaç farmokopesinden çıkarılmıştır beşeri olarak kemicetine şurupta vardır.
Bunun yanında baytril ve florfenikol denenebilir.
Malesef tek tükte olsa boyun dönmesi topallık ve uçamama şekillenir.
Bu hastalıkla en etkili mücadele yolu tabiki kuşları aşılamaktan geçer bunun için hypra firmasının tifo paratifo tavuk aşıları kullanılabilir.Senede bir defa bütün kuşlara yapılmalıdır.
Çiçek hastalığı
Çiçek hastalığı poxvirus tarafından güvercinlerde meydana getirilen viral bir hastalıktır.
Kümeste çok hızlı yayılır ,yavru kuşlarda ölümcül olmakla beraber erişkin kuşlarda yaşam kalitesini düşüren bir hastalıktır.
At sineği tabir edilen kanatlı parazitlerle yayıldığı kabul edilmektedir ,bunun yanında serçeler kuvvetle muhtemel taşıyıcılardır.
Belirtiler ilk önce burun akıntısı ile başlar bu dönemde teşhisi çok zordur.
Daha sonra tipik çiçek lezyonları göz çevresinde,burun etinde ,anüs çevresinde ve ayakların deri kısmında belirir ,tomurcuk benzeri mercimek kadar şişliklerdir.
Belli bir süre sonra üstleri yara olup kanar.Genç kuşlarda vücudun her yerini sarabilir.
Hayvanların özellikle yavruların anüs bölgesindeki yaralar ölüme yol açmaktadır.Hastalığın yaptığı kırgınlık diğer hastalıkları tetikler.
Tüy değişiminde olan vede tamamlamış yavrular yaklaşık bir ay içerisinde hastalığı atlatır ve ömür boyu bağışıklık kazanır.
Hastalık virüs kaynaklı olduğu için ilaçla tedavisi yoktur ancak ikincil hastalıkların gelmemesi için kuşlara vitamin takviyesi yapılabilir.
Hastalıktan korunmak ancak aşı ile olmaktadır,araştırmalar tavuk aşılarının kısmi koruma sağladığı yönündedir fakat direk güvercin etkenli aşılar kullanmak daha güvenlidir, kuşlar ömürlerinde bir defa aşılanır.
Eğer kümesinizde hastalık görülmüş ise bir daha görülme olasılığı en azından hastalanıp iyileşen hayvanlarda çok düşüktür.
Lezyonları koparmak, kanatmak, sigara basmak, tuz basmak, sarmısak sürmenin kuşa eziyetten başka bir işe yaramıyacağı akıldan çıkarılmamalıdır.
Kuşlara gereksiz yere ilaç vermeden hastalığın kendisinden geçmesini beklemek daha akıllıca olacaktır.
Streptococcosis Bakteri
Ayak ve kanat eklemlerinde iltihaplanma ve açık yara oluşumu.
Belirgin ağırlık kaybı, kayıtsızlık, yeşilimsi çamur gibi ishal, kusma, karın ve bağırsak bölgesinde şişkinlik, kanın renginde koyulaşma ve eflatunumsu bir renk alma.
Göğüs tüyleri aralanarak bu renk tespit edilebilir.
Genel olarak performans kaybı. İleri aşamalarda felç ve ölüm gözlenebilir.
Pasteurelosis Bakteri
Hastalık birden ve ani bir gelişim gösterir. Kuşun ateşi süratle yükselir. Yeme karşı aşırı isteksizlik, hatta yem yememe durumu vardır.
Genel bir kayıtsızlık hali ile birlikte sulu sarı yeşil bir ishal başlar. İleri aşamalarda bazen dışkıda kan gözlenebilir.
Solunum yolları sorunları, aksırma, yüzde şişlik gelişebilir. 3 10 gün arasında ölüm ile sonuçlanır.
Ölüm öncesi ayakta duramama ve titreme hali vardır.
Ölüm çırpıntılı bir şekilde olur.
Tuberculosis Bakteri
Sinsi bir şekilde gelişen bu hastalığın ilaçla tedavisi bulunmamaktadır. Kuşlarda belirgin kilo kaybı ile kendini belli eder. Gözlerde, tüylerde, ağız içi mükozasında belirgin bir renk kaybı ve solukluk vardır.
Kansızlık ve ishalin yanı sıra, özellikle baş üstü tüylerinde dökülme ve kelleşmeler, bölgesel lenf bezlerinde şişme ve yerel yaralar oluşabilir. Başka hastalıklarla birlikte seyretme eğilimindedir. Hastalık genellikle ölümle sonuçlanmaktadır.
Salmonella Bakteri
Çok sayıda yavru ölümü dikkat çekicidir. Hasta kuşlarda cıvık kaygan bir ishal vardır. Dışkı bol sulu ve yeşilimsidir.
Dışkıda köpük ve sindirilmemiş yem parçaları gözlenebilir. Ağırlık kaybı ve uyuşukluk ilk belirtilerdir.
Sonraki aşamalarda diz ve kanat eklem yerlerinde ur şeklinde şişmeler gözlenir. Urların içi sert değildir ve ısısı diğer vücut bölgelerine göre daha sıcaktır.
Kanat düşürme, tek ayak üzerinde durma ve topallama gözlenebilir. Mikrobun beyne yerleşmesi durumunda, sinir sistemi sorunları, kafanın ileri geri hareketleri ( sallabaş ) gözlenebilir. Bu aşamada ölümcül olabilir.
E Coli Bakteri
Yeşilimsi ve sarı tonlarda sulu ishal ile kendini gösterir.
Dışkının kokusu normalden daha kötüdür. Yeme karşı isteksizlik, aşırı ve çabuk zayıflama, kayıtsızlık, durgunluk, performans kaybı dikkat çekicidir.
Hastalığın ileri aşamalarında mikrobun vücudun diğer organlarına yayılmasına bağlı olarak, kanatta tutulma, ayakta tutulma gibi durumlara bağlı olarak gelişen uçamama, topallama ve yürüyememe halleri gözlenebilir.
Ornithosis Bakteri
Uzun süre belirti vermeden sinsi bir şekilde seyreden hastalıktır. Hasta kuşlarda performans kaybı, yavrularda yavaş gelişme, iştahsızlık ve tüy kabartma, kilo kaybı, titreme, yeşilimsi ishal ve solunum yolları sorunları gözlenir.
Özellikle kuşun tek gözünde yaşarma, akıntı ve göz etrafında halka şeklinde şiş ve kızarıklık karakteristik belirtisidir. İleri aşamalarda tek gözde körlük gelişebilir.
Coryza Bakteri
Solunum yolları sorunları, her iki gözde de yaşarma, burun akıntısı, kokulu sümük. Özellikle kuşun boğazında balgama benzer şekilde sümük oluşumu vardır.
Hırıltılı soluma, solunum zorluğu, hırıltılı ses tonları, sulu yeşilimsi ishal, ağırlık kaybı, sinüslerde ve buna bağlı olarak yüzde şişlik hali gözlenir.
Haemophillus Bakteri
Solunum yolları problemleri, nefes darlığı, aksırma gibi belirtilerin yanı sıra, belirgin olarak göz sulanması ve burun akıntısı vardır.
Hastalığın ayırt edici özelliği kuşun her iki gözünde de görülen göz kapakları ve iç dokulardaki belirgin şişmedir.
Mycoplasmosis Bakteri
Coryza ile aynı belirtilere sahiptir. Farklı olarak kuşun ateşinde yükselme vardır ve durgunluk hali daha belirgindir.
Ayrıca solunum yetersizliğine bağlı olarak kuşun yetersiz oksijen alması sonucu kanın renginde değişim gözlenebilir. Kanın rengi mavimsi ve eflatunumsu bir tonda olabilir.
Paramyxovirosis Virüs
İlk dikkat çekici belirti su tüketiminde artma ve sulu ishal şeklinde dışkıdır. Daha ileri aşamalarda, sinir sistemi bozuklukları gözlenir.
Boyun dönmesi, kafanın geri ve arkaya doğru ters ve anormal hareketleri vardır. ( Sallabaş )Son olarak felç gözlenebilir. Yem yeme ve su içmede belirgin zorluklar gözlenir. Kuş zamanla güçsüz düşer, zayıflar ve ölüm gelebilir.
Pox Virüs
Daha çok genç kuşlarda görülen bir hastalıktır. Kuşun derisinde kahverengimsi renklenmeler oluşur. Nefes alma ve yem yeme sorunları vardır.
Hastalığın ilk aşamalarında tüysüz bölgelerde, ayak üzeri, göz çevresi ve gaga başlangıcında siğil benzeri sonradan üzeri kabuk bağlayan yaralar oluşur. İrin üreten bu yaralar 15 gün kadar sonra kendiliğinden kaybolurlar.
Aynı anda veya daha sonra kuşun ağızının içinde ve damakta sarı renkli sert irin tabakaları gözlenir. Ağız içindeki bu oluşumlar Trichomonasa çok benzerdir.
Adenovirüs Virüs
Genç kuşlarda ve yeni yavrularda daha çok gözlenen bir hastalıktır. Vücut dokularından herhangi birinde anormal büyüme ve tümör ( ur ) oluşumu ile dikkati çeker.
Diğer hastalıklarla birlikte görülme eğilimindedir. Sık sık kusma ve sarı yeşil renkli ishal gözlenir. Özellikle dişi kuşlarda yumurtlama ve yavru sonrasında ani gelişen ağırlık kaybında bu hastalıktan şüphelenilmelidir.
Circovirus Virüs
Genç kuşlarda ve yeni yavrularda daha çok gözlenen bir hastalıktır. Kuşun genel anlamda savunma mekanizmasını ve bağışıklık sistemini bozucu bir etkisi vardır.
Diğer hastalıklarla birlikte görülme eğilimindedir.
Gelişme bozuklukları, ağırlık kaybı ve ishal dikkat çekicidir.
Solunum yollarında çeşitli sorunlar gözlenebilir. Vücut dokularında bozulmalara ve anormalliklere rastlanabilir.
Aspergilosis Fungal
Genellikle müzmin form izleyen bir hastalıktır.
Belirtileri vücutta ve deride olmak üzere iki gruptur.
Performans kaybı, kayıtsızlık, güçsüzlük vardır.
Solunum yolları sorunları ile birlikte ishal gözlenir.
Sonraki aşamalarda ishal koyu yeşil bir renkte olur.
Dil ve damaktaki beyaz- sarı yeşil renkli tabakaların oluşması karakteristik belirtisidir.
Deride görüldüğünde, deri döküntüsü, kuşlarda huzursuzluk ve tüy yolmanın yanı sıra, teleklerde çürüme ve kırılarak düşme.
Cadidiasis Fungal
Kursağın hemen altında yer alan bezlimide de şişme, kursaktaki tahıl içeriğinin ara sıra kusulması, ağızdan kan gelmesi gibi karakteristik belirtilerin yanı sıra, ağız içi ve damakta beyaz mantar tabakalarına rastlanır.
Kuşlarda genel bir kayıtsızlık hali, ağırlık kaybı, performans kaybı, genç kuşlarda yavaş büyüme gibi sorunlar gözlenir.
Hastalığın deride görülmesi durumunda telek çürümesi ve tüy yarılmaları gözlenmektedir.
Trichomonas Protozon
Gaga birleşim yerinde dışardan gözlenebilen ur şeklinde sonradan kabuk bağlayan yaralar gözlenebilir.
Bu yaralar Pox yaralarına çok benzer.
Trichomonas yaraları sadece gaga birleşim yerinde görülür diğer yerlerde oluşmaz.
Dışarıdaki bu yaralar 15 gün kadar sonra kendiliğinden geçer.
Bunun yanı sıra aynı Poxda olduğu gibi ağız içinde sarı renkli peynirimsi yara ve ur gibi oluşumlara rastlanır.
Bu yaraların büyümesi solunum sorunları, yem yeme ve su içme zorlukları yaratabilir.
Hasta kuşlarda genel bir halsizlik, kayıtsızlık, performans kaybı ve ishal ve kusma gözlenebilir.
Hastalığın ileri aşamalarında ölüm gelebilir.
Plasmodiosis Protozon
Hasta kuşlarda anemi ( kansızlık ) en belirgin özelliktir.
Kuşlarda nöbetler halinde tekrarlayan ateş yükselmeleri gözlenir.
Bu dönemde kuş durgunlaşır, düşünmeye başlar ve tüy kabartır.
Daha sonra ateş normale döner ve kuş biraz daha iyi gibi görünür.
Genel olarak performans kaybı vardır. Sarımtırak renkli ve beyaz posalı bir ishal gözlenebilir.
Haemoproteosis Protozon
Hasta kuşlarda anemi ( kansızlık ) en belirgin özelliktir.
Kuşlarda nöbetler halinde tekrarlayan ateş yükselmeleri gözlenir.
Bu dönemde kuş durgunlaşır, düşünmeye başlar ve tüy kabartır.
Daha sonra ateş normale döner ve kuş biraz daha iyi gibi görünür.
Genel olarak performans kaybı vardır. Sarımtırak renkli ve beyaz posalı bir ishal gözlenebilir
Hexamitiasis Protozon
At sinekleri tarafından güvercinlere taşınan bir hastalıktır.
Ağırlık kaybı, kusma ve sulu köpüklü ishal gözlenir.
Hastalığın ileri aşamalarında ishal bazen kanlı olabilir.
Kuşlarda yeme karşı isteksizlik ve su tüketiminde artış vardır.
Coccidiosis Parazitsel
Coccidia adı verilen mikroskobik bir bağırsak parazitinin neden olduğu bir hastalıktır.
Hasta kuşlarda yumuşak ve çok sulu bir dışkı vardır.
Halsizlik, uyuşukluk ve ağırlık kaybı dikkat çekicidir.
Roundworms Parazitsel
Yuvarlak solucanlar grubundan 2 türün neden olduğu bu hastalık, özellikle genç güvercinleri etkiler ve ölüme bile neden olabilir.
Güç kaybı, ağırlık kaybı, stres hali, tüy yolma, huzursuzluk, performans kaybı gözlenir.
Bazen bağırsak iltihabı ve kanamaları gözlenebilir.
İshal ve kusma vardır. Parazit güvercinin ince bağırsağında yaşar.
Hairworms Parazitsel
Kıl kurtları olarak grubundan 4 türün neden olduğu bu hastalık, parazit sayısına bağlı olarak bağırsak delinmesi nedeni ile ölüme kadar gidebilir.
Güç kaybı, ağırlık kaybı, stres hali, tüy yolma, huzursuzluk, performans kaybı gözlenir. İshal vardır.
Ağır vakalarda bağırsak iltihabı ve kanamaları gözlenebilir.
Bu durumda ishal kanlı şekilde görülür. Parazit güvercinin ince bağırsağında yaşar.
Stomach wall worms Parazitsel
Mide duvarı kurtları adı verilen bu grubun 2 türü güvercinlerde Bezlimide de bulunur.
Bulunduğu bölgede ciddi hasara neden olurlar.
Belirgin zayıflama ve güç kaybı yaratır. Halsizlik, uyuşukluk ve ağırlık kaybı dikkat çekicidir.
Tapeworms Parazitsel
Şerit adı verilen bu parazitlerin 2 türü güvercinlerde bağırsaklarda bulunur.
Anormal zayıflama, yeme karşı isteksizlik, kayıtsızlık, güç kaybı, tüy yolma ve sürekli tüy karıştırma, stres hali, huzursuzluk, ağır vakalarda bağırsak iltihabı ve kanaması ile birlikte ishal gözlenir.
Genç kuşları çabuk etkiler, yavrularda ölümcül olabilir.
Flatworms Parazitsel
Yassı solucanlar olarak adlandırılan bu grubun bir üyesi güvercinlerde kör bağırsakta parazit olarak bulunur. Kilo kaybı, ishal,
