News
News
1840 yılında Kafkasya’da Vubıh (Soçi) yöresinde doğdu. Büyük Çerkes sürgününde (1864), yüz binlerce soydaşı gibi o da ailesi ile birlikte Anadolu’ya göç etmek zorunda kaldı. Bandırma’nın Çinge köyüne yerleşti. Aile adı Therkhet’dir.
Yurdunu kaybetmenin ve feci sürgünün getirdiği tüm acılara karşın, bir yandan Türkçe öğrenmeye çalışırken İstanbul’dan getirttiği kitaplarla kendi kendini yetiştirerek yeni ülkeye ve yaşama uyum sağladı. Daha sonra İstanbul’a giderek memurluk yaptı. Çeşitli devlet memurluklarında bulunduktan sonra, Suriye’de Suveyde, sonradan Bandırma, Yenipazar, İstanköy, Humus ilçelerinde Kaymakam olarak görev yaptı. İstanbul’da Zabtiye Nezareti’nde çeşitli görevlerde bulundu. Mirmiran rütbesiyle sivil Paşa rütbesi verilerek Pizren, Ergiri ve Şarkikarahisar’da da mutasarrıflık yaptıktan sonra emekli oldu. İstanbul’a dönerek Üsküdar’da yerleşti.
Kaybettiği yurdunun özlemini çeken ve soykırıma uğratılan halkının acılarını dindirmek için yaşamı boyu elinden gelen herşeyi yapan Therkhet Ahmed Cavid Paşa, 1897 yılında, hazırladığı Arap harfli Adige alfabesini litograf (taşbasması) ile gizlice bastırarak Çerkes folklor ve edebiyatından derlemeler yapmaya girişti. Bu bakımdan Türkiye’de Adige dilinin alfabesini ilk kez düzenleme onuru ona aittir.
Namık Kemal’in kişisel dostu olan Ahmed Cavid Paşa, Zabtiye Nezareti’nde şube müdürü olarak bulunurken onun Avrupa’ya kaçmasına da yardımcı olmuştu. Osmanlı Devleti’nde 1908’de ikinci kez Meşrutiyet yönetiminin yürürlüğe girmesi üzerine, merkezi İstanbul’da olmak üzere kurulan “Çerkes İttihad ve Teavün Cemiyeti”nin kurucuları arasında yer aldı ve ölünceye kadar bu cemiyette başkanlık görevlerinde bulundu. Evvelce litografla ve gizlice bastırmış olduğu Çerkes (Adige) Alfabesi’ni 1909 ve 1910 yıllarında iki kez daha bastırdı. “Adige Yani Çerkes Lisanının Söylenişi Yazılışı” (İstanbul 1911) ve “Arab Cerf” (Arap Sarfı-Grameri) adlı Adigece-Türkçe iki de broşür yayınladı. Osmanlı basınında, Çerkes sürgünlerinin durumunu belirtip onların yerleştirilme şeklindeki aksaklıklardan yakınan, onlara daha uygun toprak ve otlaklar verilmesi için Dahiliye Nezaretinin (İçişleri Bakanlığı) dikkatini çeken yazıları da yayınlanmıştır. “Çerkes İttihad ve Teavun Cemiyeti’nin organı olan “Qhuaze” (Rehber) gazetesinde Çerkes halk edebiyatından derlemelerini yayımlamış,Mehmet Ali Pçıhaluk ile birlikte hazırladığı Çerkesce-Türkçe Sözlük de bu gazetede kısmen yayımlanmıştır.
30 Ekim 1916’da İstanbul’da ölmüş olup mezarı Selimiye Camii haziresindedir.
