News
News
HAKEMLER, SORUMLULUKLARI VE RESMİ EL İŞARETLERİ
23. HAKEM GRUBU VE USULLERİ
23.1 OLUŞUM
Bir maçtaki hakem grubu aşağıdaki görevlilerden oluşur:
– baş hakem
– yardımcı hakem
– yazı hakemi
– dört (iki) çizgi hakemi
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında bir yardımcı yazı hakemi bulunması zorunludur.
23.2 PROSEDÜRLER
23.2.1 Maç esnasında sadece baş ve yardımcı hakemler düdük çalabilir:
23.2.1.1 rally’yi başlatan servis atışı için işareti baş hakem verir;
23.2.1.2 bir hata yapıldığından emin olmaları ve hatanın nevini teşhis etmeleri halinde baş ve yardımcı hakemler rally’nin sona erdiğini işaret ederler.
23.2.2 Bir oyun duraklaması esnasında baş ve yardımcı hakemler bir takımın talebini kabul ya da reddettiklerini belirtmek için düdük çalabilirler.
23.2.3 Hakem rally’nin sona erdiğini işaret eden düdüğü çaldıktan hemen sonra resmi el işaretleriyle aşağıdaki hususları belirtmek zorundadır.
23.2.3.1 Eğer hata için düdüğü baş hakem çalarsa, şunları gösterecektir:
a) servis atacak takım,
b) hatanın nevi,
c) hatalı oyuncu (eğer gerekirse)
Yardımcı hakem birinci hakemin el işaretlerini izleyerek tekrarlar.
23.2.3.2 Eğer hata için düdüğü yardımcı hakem çalmışsa, şunları gösterecektir:
a) hatanın nevi,
b) hatalı oyuncu (eğer gerekirse),
c) baş hakemi izleyip el işaretlerini tekrarlayarak servis atacak takım
Bu durumda baş hakem hatanın nevini ve hatalı oyuncuyu kesinlikle göstermez; sadece servis atacak takımı gösterir.
23.2.3.3 Çifte hata olması halinde, iki hakem de şunları gösterir:
a) hatanın nevi,
b) hatalı oyuncular (eğer gerekirse),
c) baş hakemin yönlendirmesi üzerine servis atacak takım.
24. BAŞ HAKEM
24.1 DURUŞ YERİ
Baş hakem filenin bir ucuna yerleştirilmiş hakem sandalyesinde oturarak veya ayakta durarak görevlerini yerine getirir. Görüş alanı filenin üst kenar seviyesinin yaklaşık 50 cm yukarısında olmalıdır.
24.2 YETKİLERİ
24.2.1 Baş hakem maçı başından sonuna kadar yönetir. Maç esnasında hakem grubunun ve takımların tüm mensupları ve görevliler üzerinde otorite sahibidir.
Maç boyunca baş hakemin kararları kesindir. Baş hakem, hataya düştüklerini fark ettiği takdirde hakem grubunun diğer mensuplarının kararlarını geçersiz saymaya yetkilidir.
Baş hakem vazifesini doğru yapmayan hakem grubu mensubunu değiştirebilir.
24.2.2 Baş hakem aynı zamanda top toplayıcıların, yer paspaslarının ve silicilerin çalışmalarını da kontrol eder.
24.2.3 Baş hakem kurallarda belirtilmemiş olanlar da dahil olmak üzere oyuna ilişkin her türlü konuda karar verme yetkisine sahiptir.
24.2.4 Baş hakem, kararları hakkında herhangi bir tartışmaya müsaade etmeyecektir.
Bununla birlikte oyundaki kaptanın talebi üzerine kararlarına esas teşkil eden kuralların uygulanması veya yorumu konusunda açıklama yapacaktır.
Eğer oyundaki kaptan baş hakemin açıklamasını kabul etmez ve kararına itiraz ederse, derhal bu itirazı maçın sonunda kaydettirme hakkını saklı tuttuğunu açıklamalıdır. Baş hakemin bu hakka müsaade etmesi gerekir.
24.2.5 Baş hakem maç öncesinde ve esnasında oyun sahasının ve koşullarının oyun gereksinimlerini karşılayıp karşılamadığını belirlemekten sorumludur.
24.3 SORUMLULUKLARI
24.3.1 Maçtan önce baş hakem:
24.3.1.1 oyun sahasının durumunu, topu ve diğer malzemeleri denetler,
24.3.1.2 takım kaptanlarıyla birlikte kura atışı yapar,
24.3.1.3 takımların ısınmalarını kontrol eder.
24.3.2 Maç sırasında aşağıdaki konularda sadece baş hakem yetkilidir:
24.3.2.1 takımlara uyarıda bulunmak,
24.3.2.2 hatalı davranış ve geciktirmeleri cezalandırmak,
24.3.2.3 aşağıdaki hususlarda karar vermek:
a) servis atan oyuncunun ve perdeleme dahil servis kullanan takımın pozisyon hataları,
b) topla oynama hatalar,
c) filenin üstündeki ve üst kısmındaki hatalar,
d) geri hat oyuncuları ya da Liberonun hücum vuruşu,
e) bir oyuncunun ön bölgede bulunan bir Liberonun parmak pasından gelen topa yaptığı hücum vuruşu,
f) filenin altından, alt boşluktan geçen top.
24.3.3 Maçın sonunda müsabaka cetvelini kontrol eder ve imzalar.
25. YARDIMCI HAKEM
25.1 DURUŞ YERİ
Yardımcı hakem, baş hakemin karşı tarafındaki direğin yakınında ve onunla yüz yüze gelecek şekilde, oyun alanının dışında, ayakta görevlerini yerine getirir.
25.2 YETKİLERİ
25.2.1 Yardımcı hakem baş hakemin yardımcısıdır. Ancak kendi görev sahasına giren yetkileri de bulunmaktadır.
Baş hakemin görevine devam etmesi imkansız hale gelirse, yardımcı hakem onun yerini alır.
25.2.2 Yardımcı hakem yetki çerçevesi dışındaki hataları düdük çalmadan işaret edebilir; ancak bunlar için hakeme ısrar edemez.
25.2.3 Yardımcı hakem yazı hakeminin çalışmasını kontrol eder.
25.2.4 Yardımcı hakem oturma sıralarındaki takım mensuplarının hareketlerini kontrol eder ve bunların hatalı davranışlarını baş hakeme bildirir.
25.2.5 Yardımcı hakem ısınma bölgesindeki oyuncuların hareketlerini kontrol eder.
25.2.6 Yardımcı hakem duraklamalar için müsaade verir, sürelerini denetler ve kurallara uygun olmayan talepleri reddeder.
25.2.7 Yardımcı hakem her takımın kullandığı mola ve oyuncu değişikliği sayısını kontrol eder ve 2. mola ile 5. ve 6. oyuncu değişikliklerini baş hakem ve ilgili koça bildirir.
25.2.8 Bir oyuncunun sakatlanması halinde yardımcı hakem istisnai oyuncu değişikliğine veya oyuncunun iyileşmesi için 3 dakikalık zamana müsaade eder.
25.2.9 Yardımcı hakem başta ön bölge olmak üzere zeminin durumunu kontrol eder. Ayrıca maç boyunca topların kurallara uygun olup olmadığını denetler.
25.2.10 Yardımcı hakem ceza alanındaki takım mensuplarını denetler ve hatalı davranışlarını baş hakeme bildirir.
25.3 SORUMLULUKLARI
25.3.1 Her setin başında, netice setindeki alan değişiminden sonra ve her gerektiğinde oyun alanındaki oyuncuların fiili pozisyonlarının pozisyon kağıtlarındaki kayıtlara uygunluğunu denetler.
25.3.2 Maç boyunca yardımcı hakem aşağıdaki hallerde karar verir, düdük çalar ve işaret eder:
25.3.2.1 rakibin oyun alanına ve file altındaki boşluğuna girilmesi,
25.3.2.2 servisi karşılayan takımın pozisyon hataları,
25.3.2.3 filenin alt kısmına ya da oyun sahasının kendi tarafındaki antene hatalı temas,
25.3.2.4 bir geri hat oyuncusu tarafından tamamlanmış bir blok ya da Liberonun blok teşebbüsü,
25.3.2.5 baş hakemin görebilecek pozisyonda olmadığı zamanlarda topun zemine ya da yabancı bir cisme teması.
25.3.3 Maçın sonunda müsabaka cetvelini imzalar.
26. YAZI HAKEMİ
26.1 DURUŞ YERİ
Yazı hakemi, baş hakemin karşısında ve onunla yüz yüze gelecek şekilde, masasında oturarak görevlerini yerine getirir.
26.2 SORUMLULUKLARI
Yazı hakemi, yardımcı hakem ile işbirliği içinde kurallara uygun şekilde müsabaka cetvelini tutar.
Yazı hakemi, kendi sorumlulukları içinde hakemlere zil veya başka bir ses aleti kullanarak işaret verir.
26.2.1 Maçtan ve setten önce yazı hakemi:
26.2.1.1 yürürlükteki usullere uygun şekilde maç ve takımlara ilişkin verileri kaydeder, takım kaptanları ve koçların imzalarını alır;
26.2.1.2 pozisyon kağıdından her takımın başlangıç dizilişini kaydeder.
Yazı hakemi pozisyon kağıtlarını zamanında almadığı takdirde bu durumu derhal yardımcı hakeme bildirir.
26.2.1.3 Libero oyuncusunun numarası ve adını kaydeder.
26.2.2 Maç boyunca yazı hakemi:
26.2.2.1 kazanılan sayıları kaydeder ve skor bordun doğru sayıyı göstermesini temin eder;
26.2.2.2 her takımın servis atma sırasını kontrol eder ve servis atışından hemen sonra herhangi bir yanlışlığı hakemlere bildirir;
26.2.2.3 sayılarını kontrol etmek suretiyle mola ve oyuncu değişikliklerini kaydeder ve yardımcı hakeme bilgi verir;
26.2.2.4 kurallara aykırı duraklama talebi hakkında hakemlerin dikkatini çeker;
26.2.2.5 setlerin bitimini, her Teknik Mola’nın başlangıcını ve bitişini ve netice setinde 8’inci sayının kaydedildiğini hakemlere bildirir;
26.2.2.6 yaptırımları kaydeder;
26.2.2.7 istisnai oyuncu değişiklikleri, iyileşme süresi, uzatılmış duraklamalar, harici müdahale gibi diğer tüm olayları yardımcı hakemin direktifleri doğrultusunda kaydeder.
26.2.3 Maç sonunda yazı hakemi:
26.2.3.1 nihai neticeyi kaydeder;
26.2.3.2 bir itiraz olması halinde baş hakemin müsaadesiyle müsabaka cetveline itiraz edilen olay hakkında bir beyan yazar ya da takım kaptanının yazmasına izin verir.
26.2.3.3 müsabaka cetvelini imzaladıktan sonra takım kaptanlarının ve daha sonra da hakemlerin imzalarını alır.
27. ÇİZGİ HAKEMLERİ
27.1 DURUŞ YERİ
Eğer sadece iki çizgi hakemi kullanılıyorsa, baş ve yardımcı hakemin sağ tarafındaki köşelerden 1 ile 2 metre uzaklıkta ayakta dururlar.
Her biri kendi tarafındaki hem dip, hem yan çizgiyi kontrol eder.
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında dört çizgi hakemi bulunması zorunludur.
Bu çizgi hakemleri, oyun alanının her köşesinden 1 ile 3 metre uzaklıktaki serbest bölgede, kontrol ettikleri çizginin temsili uzantısı üzerinde ayakta dururlar.
27.2 SORUMLULUKLARI
27.2.1 Çizgi hakemleri görevlerini Şekil 12’de gösterilen (40×40 cm) bayrağı kullanarak yerine getirirler:
27.2.1.1 top kendi çizgilerine yakın düştüğü zaman “dahil” ya da “hariç” top;
27.2.1.2 hariç toplarda topu karşılayan takımın topa temasları;
27.2.1.3 antenlere temas eden top, servis atıldığında fileyi geçiş boşluğunun dışından geçen top, vs.;
27.2.1.4 servis için topa vurulduğu anda ayakları oyun alanının dışına basan herhangi bir oyuncu (servis atan hariç) işaret ederler.
27.2.1.5 servis atan oyuncunun ayak hatalarını işaret ederler.
27.2.1.6 herhangi bir oyuncunun topla oynama hareketi sırasında oyun alanının kendi tarafında antenle teması ya da oyuna müdahalesi;
27.2.1.7 rakip sahaya fileyi geçiş boşluğu dışından geçerek giden ya da oyun alanının kendi tarafında antene temas eden top.
27.2.2 Baş hakemin talebi üzerine bir çizgi hakemi işaretini tekrarlamalıdır.
28. RESMİ İŞARETLER
28.1 HAKEMLERİN EL İŞARETLERİ
Hakemler çaldıkları düdüğün nedenini (hatanın nevi veya kabul edilmiş duraklamanın nedeni) resmi el işaretiyle belirtmelidirler. Yapılmış olan işaretin bir süre havada tutulması ve eğer tek elle işaret ediliyorsa hatayı yapmış ya da talepte bulunmuş olan takımın tarafındaki elin kullanılması gerekir.
28.2 ÇİZGİ HAKEMLERİNİN BAYRAK İŞARETLERİ
Çizgi hakemleri belirlenen hatanın mahiyetini resmi bayrak işaretiyle belirtmeli ve bu işareti bir süre sürdürmelidirler.
