News
Sümer kralları listesi Sümerli ve yabancı hanedanlıklardaki Sümer krallarını listeleyen Sümer dilinde yazılmış antik bir metindir. Daha sonra yazılan Babil kralları listesi ve Asur kralları listesi bu metne benzer.
Tanımlama
Liste krallıkları ve krallarını hükümdarlık süreleri ile beraber listeler. Krallığın tanrılar tarafından verildiğine inanılırdı ve askeri zaferler ile bir şehirden diğerine geçebilirdi. Liste sadece bir kadın hükümdardan söz eder: Kug-Baba meyhane-koruyucusu sadece Kiş’in üçüncü hanedanlığında hesaba katılır.
Liste özellikle tufan öncesi mitolojik kralların uzun süren hükümdarlıkları ile başlar. Listedeki ilk isimlerin pekçoğunun daha sonra efsanevi figürlere dönüşen kişiler oldukları inkar edilemez.
Listedeki ilk isim mevcut arkeolojik keşiflerle de varlığı onaylanmış olan ismi Gılgamış destanında da geçen Kiş kralı Enmebaragesi’dir. Gılgamış’ın kendisi de İlk Uruk Hanedanlığı döneminde MÖ 2600 dolaylarında yaşamış olan Uruk’un tarihi krallarından biridir.
Dikkat çekici şekilde bu listede Lagaş’ın rahip yöneticileri eksiktir. Listedeki diğer bir eski hükümdar Lagaş’ı işgal eden ve tarihi olarakda kabul edilen Lugal-Zage-Si’dir ve o da Akkadlı Sargon tarafından devrilmiştir.
Liste eksiksiz kaynak yoksunluğuna rağmen MÖ 3üncü milenyumun Antik Doğu Kronolojisinin merkezini oluşturmaktadır. Hükümdarlık listelerinin hükümdarlık süreleri güvenilir bir şekilde benzer gitmesine rağmen farklı şehirlerde yapılan bazı eklemeler listenin tam doğru halini yorumlamayı imkansız hale getirmektedir. Bunu da hesaba katarak pekçok tarih yakın zamanda revize edilmiştir ve genellikle eski yayınlardakinden çok daha eski zamanlara tarihlenmektedirler.
Bilinen en eski kitabelerin bazıları MÖ 3üncü binyıldan başlayan listeleri içermektedir; örneğin Weld-Blundell Prism MÖ 2170’e tarihlenmiştir. Daha sonraki Babil ve Asur kral listeleri daha erken döneme ait listelere dayanmaktadır.
Liste
Erken dönem Hanedanlar I
Tufan öncesi krallar ya da MÖ 26ıncı yüzyıldan önceki krallar. Bu kralların hükümdarlık süreleri “sar” – 1 sar 3600 yıllık dönemi kapsamaktadır – ve “ner” – bir ner 600 yıllık dönemi kapsamaktadır – birimleri ile ölçülmekteydi.
“Krallık cennetten indikten sonra Kraliyet Eridu’daydı. Eridu’da Alulim kral oldu; 28800 yıl boyunca hükmetti.”
Eridu’da Alulim: 8 sar (28800 yıl)
Eridu’da Alalgar: 10 sar (36000 yıl)
Bad-Tibira’da En-Men-Lu-Ana: 12 sar (43200 yıl)
En-Men-Ana 1 2
Bad-Tibira’da En-Men-Gal-Ana: 8 sar (28800 yıl)
Bad-Tibira’da Tammuz (Dumuzi) çoban: 10 sar (36000 yıl)
Larag’da En-Sipad-Zid-Ana: 8 sar (28800 yıl)
Zimbir’de En-Men-Dur-Ana: 5 sar ve 5 ner (21000 yıl)
Shuruppak’da Ubara-Tutu: 5 sar ve 1 ner (18600 yıl)
Utnapishtim 1
1 : Bu iki isim sümer kral listelerinin yaklaşık yarısında geçmektedir fakat diğerlerinde geçmemektedir.
2 : En-Men-Ana’nın yerinde bazı listelerde Kichu-Ana’nın ismş bulunmaktadır
Erken dönem Hanedanlar II
MÖ 26ıncı yüzyıl dolayları. Güncel yazıtlarda bilinen pekçok hükümdar Kral Listesinde yoktur.
“Sel her yeri kapladıktan sonra ve krallık cennetten geldikten sonra Kraliyet Kiş’deydi.”
Kiş’in İlk Hanedanları
Jushur: 1200 yıl
Kullassina-bel: 960 yıl
Nangishlishma: 670 yıl
En-Tarah-Ana: 420 yıl
Babum: 300 yıl
Puannum: 840 yıl
Kalibum: 960 yıl
Kalumum: 840 yıl
Zuqaqip: 900 yıl
Atab: 600 yıl
Mashda: 840 yıl
Arwium: 720 yıl
Etana çoban cennete yükselmiş ve tüm yabancı ülkeleri birleştirmiştir: 1500 yıl
Balih: 400 yıl
En-Me-Nuna: 660 yıl
Melem-Kish: 900 yıl
Barsal-Nuna: 1200 yıl
Zamug: 140 yıl
Tizqar: 305 yıl
Ilku: 900 yıl
Iltasadum: 1200 yıl
En-Men-Barage-Si Elam’ı fethetmiştir: 900 yıl (epigrafik kanıtlarla bağımsız olarak kanıtlanabilen listedeki ilk hükümdardır)
Aga: 625 yıl
Daha sonra Kiş yenildi ve Kraliyet E-ana tarafından alındı.
Uruk’un İlk Hanedanları
E-ana’dan Mesh-ki-ang-gasher Utu’nun oğlu: 324 yıl.
Mesh-ki-ang-gasher denize yürüdü ve gözden kayboldu.
Enmerkar Uruk’u inşa etti: 420 yıl
Lugalbanda çoban: 1200 yıl
Dumuzid balıkçı: 100 yıl. Kiş’den En-Me-Barage-Si’yi ele geçirdi.
Gilgamesh babası bir tür hayalet ve Kulaba’nın lordudur: 126 yıl.
Ur-Nungal: 30 yıl
Udul-Kalama: 15 yıl
La-Ba’shum: 9 yıl
En-Nun-Tarah-Ana: 8 yıl
Mesh-He: 36 yıl
Melem-Ana: 6 yıl
Lugal-Kitun: 36 yıl
Daha sonra Uruk yenilgiye uğradı ve kraliyet Urim tarafından alındı.
Ur’un İlk Hanedanları
Yaklaşık MÖ 25inci yüzyıl
Mesannepada: 80 yıl
Mesh-Ki-Ang-Nanna: 36 yıl
Elulu: 25 yıl
Balulu: 36 yıl
Daha sonra Urim yenilgiye uğradı ve kraliyet Awan tarafından alındı.
Erken Dönem Hanedanları III
[Yazıtlardan çok iyi bilinmesine karşı Lagaş’ın 1inci dönem Hanedanlığı Kral Listesinde bulunmamaktadır.]
Awan hanedanları
Awan’ın üç kralı toplam 356 yıl hükmettiler.
Daha sonra Awan yenilgiye uğradı ve Kraliyet Kiş tarafından alındı.
Kiş’in İkinci Hanedanları
Susuda: 201 yıl
Dadasig: 81 yıl
Mamagal kayıkçı: 360 yıl
Kalbum: 195 yıl
Tuge: 360 yıl
Men-Nuna: 180 yıl
? : 290 yıl
Lugalngu: 360 yıl
Daha sonra Kiş yenilgiye uğradı ve kraliyet Hamazi tarafından alındı.
Hamazi
Hadanish: 360 yıl
Daha sonra Hamazi yenilgiye uğradı ve kraliyet Unug tarafından alındı.
Uruk’ın İkinci Hanedanları
En-Shakansha-Ana: 60 yıl
Lugal-Ure (ya da Lugal-Kinishe-Dudu): 120 yıl
Argandea: 7 yıl
Daha sonra Unug yenilgiye uğradı ve kraliyet Urim tarafından alındı.
Ur’un İkinci Hanedanları
Nani: 120 yıl
Mesh-Ki-Ang-Nanna: 48 yıl
? : 2 yıl
Daha sonra Urim yenilgiye uğradı ve kraliyet Adab tarafından alındı.
Adab
Lugal-Anne-Mundu: 90 yıl
Daha sonra Adab yenilgiye uğradı ve kraliyet Mari tarafından alındı.
Mari
Anbu: 30 yıl
Anba: 17 yıl
Bazi: 30 yıl
Zizi: 20 yıl
Limer gudu rahip: 30 yıl
Sharrum-Iter: 9 yıl
Daha sonra Mari yenilgiye uğradı ve kraliyet Kiş tarafından alındı.
Kiş’in Üçüncü Hanedanları
Kug-Baba kadın meyhane koruyucusu: 100 yıl
(Kral Listesindeki tek kadın) Daha sonra Kiş yenilgiye uğradı ve kraliyet Akshak tarafından alındı.
Akshak
Unzi: 30 yıl
Undalulu: 6 yıl
Urur: 6 yıl
Puzur-Nirah: 20 yıl
Ishu-Il: 24 yıl
Shu-Sin: 7 yıl
Daha sonra Akshak yenilgiye uğradı ve kraliyet Kiş tarafından alındı.
Kiş’in Dördüncü Hanedanları
Puzur-Sin: 25 yıl
Ur-Zababa: 400 (6?) yıl
Zimudar: 30 yıl
Ussi-Watar: 7 yıl
Eshtar-Muti: 11 yıl
Ishme-Shamash: 11 yıl
Shu-Ilishu: 15 yıl
Nanniya kuyumcu: 7 yıl.
Daha sonra Kiş yenilgiye uğradı ve kraliyet Unug tarafından alındı.
Uruk’un Üçüncü Hanedanları
Lugal-Zage-Si: 25 yıl
(MÖ 2259–MÖ 2235 short chronology).
Akkad İmparatorluğu
Sargon babası bir bahçıvandı Ur-Zababa’nın sakisiydi Agade’nin ilk imparatorudur Agade’yi inşa etmiştir: 40 yıl
Rimush Sargon’un en küçük oğlu: 9 yıl
Man-Ishtushu Sargon’un en büyük oğlu: 15 yıl
Naram-Sin Man-Ishtishu’nun oğlu: 56 yıl
Shar-Kali-Sharri Naram-Sin’in oğlu: 25 yıl
Daha sonra kral kim oldu? Kral kim?
Igigi Imi Nanum Ilulu: dördü birden sadece 3 yıl için hükümdarlık yaptı
Dudu: 21 yıl
Shu-turul Dudu’nun oğlu: 15 yıl
Daha sonra Agade yenilgiye uğradı ve kraliyet Unug tarafından alındı.
Uruk’un Dördüncü Hanedanları
Ur-Ningin: 7 yıl
Ur-Gigir: 6 yıl
Kuda: 6 yıl
Puzur-Ili: 5 yıl
Ur-Utu (ya da Lugal-Melem): 25 yıl
Daha sonra Unug yenilgiye uğradı ve kraliyet Gutium tarafından alındı.
Gutian dönemi
Inkishush: 6 yıl
Zarlagab: 6 yıl
Shulme (ya da Yarlagash): 6 yıl
Silulumesh (ya da Silulu): 6 yıl
Inimabakesh (ya da Duga): 5 yıl
Igeshaush (ya da Ilu-An): 6 yıl
Yarlagab: 3 yıl
Ibate: 3 yıl
Yarla: 3 yıl
Kurum: 1 yıl
Apil-Kin: 3 yıl
La-Erabum: 2 yıl
Irarum: 2 yıl
Ibranum: 1 yıl
Hablum: 2 yıl
Puzur-Sin: 7 yıl
Yarlaganda: 7 yıl
? : 7 yıl
Tiriga: 40 gün
Uruk
Utu-hegal: çelişen tarihler vardır (427 yıl / 26 yıl / 7 yıl)
Ur’un Üçüncü Hanedanları
“Sümer Rönesansı”
Ur-Nammu: 18 yıl
MÖ 2065 ile MÖ 2047 arasında.
Shulgi: 46 yıl
MÖ 2047 ile MÖ 1999 arasında.
Amar-Sin: 9 yıl
Shu-Sin: 9 yıl
Ibbi-Sin: 24 yıl
Daha sonra Urim yenilgiye uğradı. Kraliyet Isin tarafından alındı.
İsin Hanedanlığı
Aşağı Mezopotamya’daki bağımsız Amorite devletleri. Hükümdarlık MÖ 1730’da sona ermektedir.
Ishbi-Erra: 33 yıl
Shu-ilishu: 20 yıl
Iddin-Dagan: 20 yıl
Ishme-Dagan: 20 yıl
Lipit-Eshtar: 11 yıl
Ur-Ninurta (Ishkur’un oğlu bolluk yıllarına hükmetti ve güzel bir hayat sürdü): 28 yıl
Bur-Sin: 5 yıl
Lipit-Enlil: 5 yıl
Erra-Imitti: 8 yıl
Enlil-Bani: 24 yıl
Zambiya: 3 yıl
Iter-Pisha: 4 yıl
Ur-Dul-Kuga: 4 yıl
Suen-magir: 11 yıl
Damiq-ilicu: 23 yıl
Kraliyetin hüküm sürdüğü 11 şehir vardır. Toplam 134 kral 28876 + X yıl süresince hükmetmiştir.
