News
News
Kişinin içinde yaşadığı kültürün beklentilerinden belirgin olarak sapan sürekli davranış ve iç yaşantı örüntüsü. Bu örüntü bilişsel duygulanım kişilerarası işlevsellik dürtü kontrolü alanlarından ikisinde kendini belli eder.
Bu sürekli örüntü çok çeşitli kişisel toplumsal durumları kapsar. Toplumsal mesleki alanlarda ya da önemli işlevsellik alanlarında bozulmaya yol açar. Değiştirilmez ve uzun sürüdür var olan bu örüntünü başlangıcı ergenlik ya da genç erişkilin dönemlerine rastlar. Başka bir mental bozukluğun bir görünümü ya da sonucu olarak açıklanmaz. Bir maddenin kullanımına ya da bir hastalığa kafa travmasına bağlı olmamalıdır.
Kişilik bozuklukları yaşam boyu sürer yaklaşık %10 oranında görülür. Tedavide dinamik psikoterapi bazen de davranışçı psikoterapi uygulanabilir. İlaç tedavisi semptomatik olarak kullanılır. Kişilik bozuklukları tek başına veya başka psikiyatrik bozukluklarla birlikte olabilir.
KÜME A ( garip aykırı)
Şizoid Kişilik Bozukluğu
Kişiler toplumsal ilişkilere karşı ilgisiz duygulanımları kısıtlıdır. Yakın ilişkileri yoktur. Çoğunlukla tek bir etkinlikle uğraşırlar. Başkılarının övgü ve eleştrilerine karşı ilgisizdirler. Cinsel deneyimleri karşı ilgileri azdır.
Paranoid Kişilik Bozukluğu
Sürekli güvensizlik ve kuşku içinde olup insanları kötü niyetli olarak değerlendirirler. Başkalarının kendisini sömürdüğünden aldattığından ya da kendine zarar verdiğinden kuşkulanırlar. Dostlarının ya da iş arkadaşlarının kendilerine olan bağlılığı ya da güvenilirliği üzerinde yersiz kuşkuları vardır. Söylediklerinin kendisine karşı kötü niyetle kullanılacağından yersiz yere korktuğundan ötürü başkalarına sır vermek istemezler.
Şizotipal Kişilik Bozukluğu
Bilişsel ya da algısal çarpıklıkların alışıla gelmişin dışında davranışların yanısıra yakın ilişkilerde birden bire rahatsızlık duyma ve yakın ilişkilere girebilme becerisinde azalma ile kendini gösterirler. Referans fikirleri vardır (referans hezeyanları kapsamaz). Olağandışı algısal yaşantılar bunlar arasında bedensel ilüzyonlar vardır. Acayip düşünce biçimi ve konuşma kuşkuculuk paronoid düşünce vardır. Hastaların garip ya da kendine özel görünüşleri vardır.
KÜME B (dramatik emosyonel)
Antisosyal Kişilik Bozukluğu
Başkalarını haklarını saymazlar. Başkalarına zarar verirler vicdanları yoktur. Yasaları çiğner tutuklanırlar. Sürekli yalan söylerler. Dürtüseldirler. Gelecekle ilgili plan yapmadan günlerini yaşarlar. Sık sık kavgalara karışırlar öfkelidirler. Sorumluluk üstlenmezler.
Bu grupta alkol bağımlılığı sık görülür.
Bozukluk 15 yaşından önce başlamak zorundadır.
Narsistik Kişilik Bozukluğu
İçlerinde yetersizlik duygusuyla birlikte kendilerinin özel üstün olduklarına inanırlar. Olayları kendilerine yorarak çarpıtarak anlatırlar. Sürekli takdir toplamaya çalışıp çok beğenilmek hayran olunmak isterler. Başkalarını sürekli eleştirirler. Kendilerinin üstün başarı kazandıkları ünlü oldukları hayaller kurarlar. Sadece kendileri gibi özel insanların onları anlayabileceklerini düşünürler. Kuyruğa girmemek gibi kendilerinin hak kazandıklarını düşünürler. Başkalarını kendi amaçları için kullanırlar. Empati kuramazlar. Başkalarının duygularını anlayamazlar. Başkalarının başarılarını kıskanırlar. Küstah kendini beğenmiş davranış sergilerler.
Histrionik Kişilik Bozukluğu
Sürekli ilgi odağı olmak isterler. Başkalarıyla olan etkileşimleri çoğu zaman uygunsuz bir biçimde cinsel yönden ayartıcı ya da baştan çıkartıcı davranışlarla belirlidir. Duygulanımları hızlı değişir ve yüzeyeldir. İlgiyi üzerine çekmek için sürekli olarak fizik görünümünü kullanır. Aşırı bir düzeyde başkalarını etkilemeye yönelik ve ayrıntıdan yoksun bir konuşma biçimi vardır. Gösterişli ve yapmacık davranırlar. Başkılarından etkilenip kolay yönlendirilirler.
Borderline Kişilik Bozukluğu
Kendilik ve nesne tasarımları bütünleşmemiştir. Kendilerini tutarlı bir şekilde algılayamazlar. Egoları zayıftır. Dürtülerini kontrol edemezler. Terk edilmemek için çok çaba harcarlar. İnsanları gözlerinde aşırı büyütürler ve ufak bir olayla yerin dibine gözden düşürürler. Kendine zarar verme olasılığı yüksek riskli davranışlarda bulunurlar. Suisid girişimleri ya da planları sıktır. Duygulanımda belirin bir tepkiselliğin olmasına bağlı afektif instabilite ya da genellikle birkaç saat süren depresyon vardır. Kendilerini sürekli boşlukta hissederler. Geçici psikotik dönemleri olur. Bazı hastalar kendilerine zarar vermekten hoşlanırlar.
KÜME C (sinirli korkulu)
Çekingen Kişilik Bozukluğu
Eleştirilecek beğenilmeyecek ya da dışlanacak korkusuyla çok fazla kişilerarası ilişki gerektiren mesleki etkinliklerden kaçınırlar. Kendilerini değersiz hissederler. Sevildiğinden emin olmadıkça insanlararsı ilişkiye girmek istemezler.
Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu
Ayrıntılarla aşırı uğraşırlar. İşlerini bir türlü zamanında bitiremezler yaptıklarını beğenmezler. Kendilerini birşey üretmeye yapmaya adamışlardır. Ahlaki değerlere çok bağlıdırlar. Elindeki eşyaları elden çıkartmazlar. Cimridirler.
Bağımlı Kişilik Bozukluğu
Başkalarından bol miktarda öğüt ve destek olmazsa gündelik kararlarını vermekte güçlük çekerler. Başkalarına karşı çıkamazlar. Yalnız kalacaklarından korkarlar. Takdir kazanmak için çok çaba sarf ederler
