News
News
İstanbul’da hala çalışmayı sürdüren başlıca kule saatleri; Dolmabahçe, Şişli Etfal Hastanesi, Tophane Nusretiye ve Yıldız…
39a1c7504efddfc75a45f684831b0517_1300625518.jpg
Dolmabahçe Saat Kulesi
Saray girişinde deniz kenarında yer alan Dolmabahçe Saat Kulesi, 2. Abdülhamit’in emriyle 1890 yılında yapımına başlanıp, 1895’te tamamlandı.
Saray mimarı Sarkis Balyan’ın tasarımı olan kule, Neobarok ve Ampir mimari çizgilerinin izlerini taşıyor. 27 metre yükseklikteki kulenin çevresini, 12 metre uzunlukta bir kare platform çevreliyor. Kara ve deniz cephelerinde Sultan 2.Abdülhamit’in tuğraları bulunan Dolmabahçe Saat Kulesi’nin taş basamaklarla çıkılan saat odası dördüncü katta yer alıyor.
Kulenin, dört yana bakan Arap rakamlı saat kadranı, ağırlık sistemiyle çalışan Paul Garnier markalı saati, 1929’da elektronik sisteme dönüştürüldü. Bazı ilave cihazlarla hava koşullarını ölçebilir özelliğe de sahip olan Dolmabahçe Saat Kulesi, önünde en çok fotoğraf çektirilen, filmlerde sıkça görülen İstanbul’un simgesel eserlerinden biri.
Yıldız Saat Kulesi
Yıldız’daki Hamidiye Camii bahçesinde bulunması nedeniyle de Hamidiye Saat Kulesi adıyla da anılan Yıldız Saat Kulesi, 1889-1890 yılları arasında yaptırıldı. Gelişmiş uzun boylu ağaçlar arasında göz zevkini okşayan bir mimariye sahip olan kule, üç kattan oluşuyor.
Yukarı çıkıldıkça küçülen katları arasında Barometre ve termometre bulunan sekizgen planlı kulede, saat odası üçüncü katta yer alıyor. Zirvesinde rüzgar gülü taşıyan Yıldız Saat Kulesi, oldukça süslü bir çatıyla kaplı…
Nusretiye Saat Kulesi
Salıpazarı’ndaki Tophane Kasrı ve Nusretiye Camii’nin deniz tarafında bulunan Nusretiye Saat Kulesi, “Amerikan Pazarı” denilen dükkanların arkasındaki gümrük sahasında kaldığı için günümüzde yoldan geçenlerin dikkatini fazla çekemiyor. Sultan Abdülmecit tarafından inşa ettirilen kule, neoklasik yapısı itibariyle farklı mimari yapıya sahip.
Giriş kapısında Abdülmecit’in tuğrasını taşıyan Nusretiye Saat Kulesi, üç kattan oluşuyor. Kare kenarının uzunluğu 4.35 metre olan kulenin yüksekliği 15 metre. Nusretiye Saat Kulesi, birinci katta çift sütunları, ikinci katta sütunların iyonik düzenli gelişmesi ve üçüncü katta ise yivli dönüşümü ile etkileyici bir görünüme sahip. Ancak günümüzde çevresi depo olarak kullanılan kule, ne yazık ki bakımsızlıktan harap bir halde.
Etfal Hastanesi Saat Kulesi
Sultan II. Abdülhamid’in üçüncü ikbali Fatma Pesend Hanım’dan doğan kızı Hatice Sultan 12 Şubat 1898 de sekiz aylıkken difteriye yakalanır ve kurtulamaz. II. Abdülhamid, ölen kızı için bir hayır yapmak üzere, Hatice Sultan’ın hastalığını teşhis edip fakat tedavi fırsatı bulamayan Bahriye Kolağası Dr. İbrahim Bey’in önerisi üzerine bir hastane yapma kararı alan Sultan, 17 Şubat 1898 de çocuk hastanesinin inşaat emrini verir.
6 Haziran 1899’da hizmete açılan “Hamidiye Etfal Hastanesi” ne 1907 de II. Abdülhamid bir de cami-i şerif ve saat kulesi inşası emir buyurmuş. 19 Ağustos 1923 (1907)’de bitirilen saat kulesi ile mescit 150 m2 alanda hizmete girmiş. Kule kenarları, 4,30 metre uzunlukta kare plan üzerinde 20 metre yükselirken, kule üzerine zarif bir şerefe yapılmış. İnşaatında mermer ve Hereke taşlarının kullanıldığı kulenin saat odasına çıkış döner demir merdivenle sağlanmış. Saat Kulesinin ön yüzünde, Sultan Abdülhamid’in tuğrasının yer aldığı 4 kitabe bulunuyor.
İzmir Saat Kulesi
İzmir’in en işlek ve en kalabalık mekanlarından Konak Meydanı’nda yer alan, aynı zamanda kentin simgesel yapılarından biri sayılan İzmir Saat Kulesi, Osmanlı saat kuleleri içinde en estetik görünüşlü ve en zarifi olarak kabul edilmekte. İzmirliler’in randevulaşıp, çevresinde dolaşıp dinlendikleri kule, etrafı betonlaşıp daralsa da güzelliğinden hiçbir şey kaybetmeden tüm heybetiyle ayakta duruyor.
Sultan 2.Abdülhamit’in tahta çıkışını 25. yıldönümüne yetiştirilmek üzere 1901’de bazı parçaları yurt dışından getirilerek bir Belçika firmasının projesiyle inşa edilen kulenin saati ise Alman İmparatoru 2.Wilhelm tarafından hediye edildi. 25 metre boyundaki mücevher görünümlü İzmir Saat Kulesi’nin mermer kubbeli çeşmeleri ve dört giriş üzerinde 68 sütunu bulunuyor. İki katın çevresi sekizgen balkonla çevrili ve sekizgen kuleyle yükseliyor. Osmanlı armalı, Sultan Abdülhamit tuğralı kulenin ****l çatısı 12 sütunlu, zirvesi ise alemle nihayetleniyor.
1985 yılında ışıklandırılıp, İzmir Belediyesi’nce bakımı yapılan kulenin saati de Elektronik sisteme çevrilmiş bulunuyor.
Çanakkale Saat Kulesi
İskele yanındaki tarihi kule, 1896 yılında Çanakkale Sancak Beyi Cemil Paşa tarafından yaptırıldı. 5 kattan oluşan kule, kare planlı ve kenarlarının uzunluğu 4.5 metre. Yapımında pembe renkte granit taşı kullanılan kulenin saat odası güney cephesinin dördüncü katında yer alıyor. Çanın bulunduğu beşinci katın üstü kurşun kaplı bir kubbeyle son bulan Çanakkale Saat Kulesi’nin kuzey yönünde bir çeşme üzerinde de bir kitabe bulunuyor.
Çanakkale’nin asırlık kulesindeki saatin finansmanı için levanten tüccarlarından İtalyan asıllı Vitali Gaptirole’nin 10.000 altın verdiği de söyleniyor.
Kocaeli / İzmit Saat Kulesi
İzmit “Saraybahçe”Sultan Abdülaziz Kasrı çevresinde ki parkta yer alan saat kulesi, zarif görünüşü ile Neoklasik mimari özelliklere sahiptir.3,65×3,65 m ölçülerindeki kare planlı kulenin üç yüzü, mermer motifli çeşmelerle süslenmiş olup dört katlı kule ikinci katındaki seyir balkonundan itibaren daralarak yükselmektedir.
Seyir balkonu altında ağırlık taşımayan sadece süsleme amacına yönelik yivli sütunlar dikkat çeker.
1318 (1902) tarihini taşıyan ve Sultan II. Abdülhamit in tahta çıkışının 25. yılı nedeniyle İzmit Mutasarrıfı Musa Kazım Bey tarafından yaptırıldığı belirtilen çeşme üstü kitabeleri görülebilir.Kulenin dördüncü katında saat odası,dört cephesin de ise 80 cm çapında saat kadranı göze çarpar.Kule üç pencereli üzeri kurşun kaplı saçaklı bir çatı ile son bulurken , tarihi İzmit saat Kulesi 1970 yılında restorasyon görmüştür.
Balıkesir Saat Kulesi
Günümüzde kullanılan saat kulesi, 1902 yılında Mutasarrıf Ömer Ali Bey tarafından inşa ettirilmiştir. 3,5 x 3,5 metre ölçülerinde kare tavanlı bir plan üzerinde kesme taşlarla yükselen saat kulesi 5 katlıdır. 3. katın dört yanında demir korkuluklu çıkma balkon ve kapılar bulunur. 5. katta dört yönde birer kadran yer almaktadır. Ağırlıkla çalışan mekanik kule saatinin çan sesinin rahatça duyulması için son kat dört tarafı açık, sütunlu, kurşun kaplı kubbeli bir çatı ile kaplanmıştır. Saat çanı, saat başlarında ve yarımlarda iki dakika ara ile tekrarlanan vuruşlar yapmaktadır. Kulenin güneye bakan kapısı üzerine 1985 yılında yerleştirilen kitabede şu satırlar okunmaktadır:
1 – 1827 (1243)’de Silistre Valisi Giridizade Mehmet Paşa tarafından Galata Kulesinin aynı olarak yaptırılmıştır.
2 – 1897 (1313)’de büyük zelzelede yıkılmış, Mutasarrıf Ömer Ali Bey tarafından bugünkü kule inşa ettirilmiştir.
3 – 1962’de belediye tarafından onarılmıştır.
4 – 1985’de belediye tarafından restore edilmiştir
Bilecik Saat Kulesi
Bilecik Anadolu Lisesi bahçesinde yer alan Bilecik Saat Kulesi, Ertuğrul Mutasarrıfı (Bir sancağın en büyük yönetim görevlisi) Musa Kazım tarafından 1907 yılında yaptırıldı. Kare planlı kulenin ilk iki katında kesme taş, devamında ahşap malzeme kullanırken, saat odası kurşun kaplı sivri çatının altındaki dördüncü katta bulunuyor.
1987’de Valilik tarafından restore edilen 16 metre yüksekliğindeki kuleye ahşap basamaklarla çıkılıyor. Bilecik Saat Kulesi’nin de orijinal saatinin yerine elektronik sistem monte edildi.
Merzifon Saat Kulesi
Osmanlı saat kulelerinin bazıları tarihi yapılar ve kalıntılar üzerine inşa edilmişti. Ankara Saat Kulesi de bunlardan biri. M.Ö.200’lere uzanan tarihiyle Roma, Bizans, Sasani, Selçuklu, İlhanlı dönemlerinde onarım gören Ankara Kalesi hisar kapısının sol burcu üzerine inşa edilen saat kulesinin başta tarihi alışveriş merkezi Saman Pazarı olmak üzere çevreye hizmet vermesi hedeflenmişti.
Sekizgen planlı yapıda tek kadranlı bir saat, boyu 9 metre olan kulenin Saman Pazarı yönünde bulunuyor. Son dönemde çevresinde yapılan düzenlemelerle daha turistik hale gelen Ankara Saat Kulesi’nin kitabesinde, 1884 yılında Ankara Valisi Sırrı Paşa tarafından yaptırıldığı yazıyor.
Adana Saat Kulesi
Yapımına 1881 yılında Ziya Paşa’nın valilik döneminde başlanan ve 1882 yılında Vali Abidin Paşa tarafından tamamlanan Adana Saat Kulesi, 32 metre yüksekliği ile Hükümet Meydanı Ali Müfit Caddesi üzerine Adanalılar’ı selamlıyor. Yüzey kenarı 8 metre genişliğinde olan kulenin tepesinin dört yanı saat kadranı ile kaplı. 1925’te Almanya’dan getirilen saat makinesiyle yenilenen saat kulesinin, yapımı sırasında kiremit kaplı olan çatısı bugün çeşitli anten ve alarm düdüğü gibi aygıtlarla donanmış.
Adana’nın “Büyük Saati”nin üzerinde “Societe Jntibah Tourhan Djemala a co Adana Turkei” yazıları bulunan dev çan ise görmeye değer güzellikte motif ve kabartmalar taşıyor. Önceki yıl Adana’da yaşanan depremden hasar gören saat kulesinde; kule taşları arasında ileri geri çıkmalar, oynamalar, duvar sıvalarında dökülmeler meydana geldi.
Niğde Saat Kulesi
Niğde Saat Kulesi, Niğde Kalesi’nin kuzeyine, bir ortaçağ burcuna, 1866 yılında Vali Ziya Paşa tarafından inşa ettirildi. Kesme taştan yapılan sekizgen planla altı katlı kulenin dördüncü katında şerefe bulunuyor. Şerefeninin üst kısmında kente bakan bir saat kadranı yer alan kulenin yapısı dörtgene dönüşerek çanın bulunduğu dört sütunlu kubbeyle son buluyor.
Antalya Saat Kulesi
Antalya Kale kapısının yakınında bulunan burç üzerinde 19.yy başında dikilen saat kulesi, şehir merkezinde kale içi ve yat limanı üstünde yivli minarenin de bulunduğu Cumhuriyet Caddesi’nde yer alıyor. Seyredenlere kale burcunun devamı izlenimi yaratan Antalya Saat Kulesi’nin zemininden tepe noktasına olan yüksekliği 14 metre, burcun üzerinden ise 8 metre.
Şanlıurfa Saat Kulesi
Şanlıurfa’nın silueti içinde önemli bir yeri olan Ulucami, aynı zamanda Şanlıurfa’nın saat kulesi olarak da hizmet veriyor. Tarihi kentin en eski camilerinden Ulucami eski bir Sinagogken, M.S. 5.yüzyılda St. Stephan Kilisesi’ne dönüştürülür ve 1170-1175 yıllarında camiye çevrilir. Kilise’nin çan kulesi üzerine tek katlı dörtgen planlı olarak inşa edilen saat odasının üzeri, sivri bir kubbesi olan saçaklı damla örtülmüş ve kulenin dört yanı saat kadranıyla tamamlanmıştı.
Yenişehir Saat Kulesi
Cumhuriyet Alanı üzerinde yükselen sekizgen planlı saat kulesi dikdörtgen kesme taştan yapılmış, 2,5 metre yüksekliğinde ki kaidesi üzerinde 7 katıyla 25 metre yüksekliğe ulaşıyor. Yenişehir’in Yunan işgalinden kurtuluşundan sonra elde edilen silahların demir aksamın eritilerek yapıldığı söylenen kule bir tür zafer kulesi olarak da anılmaktadır.
Sultan II. Abdülhamit’in tahta çıkışının 30. yılında (1906) yaptırıldığı söylenen kulenin 6. katında dört bir tarafa bakan saat katranları yer alıyor. Ağırlık sistemi ile çalışan saat makinesi Bursalı bir saatçi olan Osman Nuri Körüstan imzası taşıyor. Saat Kulesinin yıllardır bir de misafiri bulunuyor. Çan sesinin rahatça duyulması için her yönü açık olan ve dört köşede iki sütun üzerine oturtulan çatı katının kubbesi kurşun kaplı.
Bursa Saat Kulesi
Osmanlı İmparatorluğu’nun kurucusu Sultan 1.Osman ve Sultan Orhan türbelerinin kuzeyindeki Tophane Parkı içinde bulunuyor. Osmanlı devrinde Ramazan ayı iftar vaktini bildiren topun atıldığı yerde bulunması nedeniyle “Tophane” diye de anılan kule, Sultan 2.Abdülhamit’in tahta çıkışının 30’uncu yıldönümü olan 31 Ağustos 1906’da bitirilerek, Vali Reşit Mümtaz Paşa tarafından törenle Bursalılar’ın hizmetine sokulmuştu. 4.65 x 4.65 metre planlı, 6 katlı saat kulesi, 25 metre yüksekliğinde. Günümüzde orijinali yerine elektronik bir saat takılan kule, Bursa Belediyesi’nce yangın gözetleme amacıyla da kullanılıyor.
