Çocuklarda fiziksel-duygusal-cinsel Istismar ve ihmal

Cinsel istismarın çocuğa etkisi

Cinsel istismar, çocuğun kendine ve dünyaya bakışını, ruh sağlığını ve kişilik gelişimini uzun yıllar etkiliyor. Rızası olsun veya olmasın her türlü istismar çocuğa zarar veriyor. Cinsel istismara uğramış çocuklar, çaresizlik, öz güven eksikliği, suçluluk ve utangaçlık duygusuyla yaşamını sürdürmek zorunda kalıyor. İstismarın ortaya çıkmasıyla toplumdan eleştiri alan ve ailesi tarafından reddedilen çocuklar, istismarın etkilerini diğerlerine oranla daha ağır şekilde hissediyor. İstismarın uzun süreli etkilerini hisseden çocukta cinsel duygular ve davranışlar normalden farklı yapı kazanabiliyor. Zedelenmiş cinsellik, ihanet duygusu, acizlik ve damgalanmak korkusunu yaşayan çocuklarda kendini “kötü” olarak algılama eğilimi ortaya çıkabiliyor. Bu durum ilerleyen dönemlerde çocukta geri dönülmez psikolojik hasarlara yol açabiliyor.

BİLİNÇLENDİRME ÇALIŞMALARI

Özellikle kırsal kesimlerde sıklıkla karşılaşılan erken yaşta evlilik uygulamaları istismar olarak kabul ediliyor. Kız ve erkek çocukların eğitim görmesini ve meslek sahibi olmasını engellemenin yanında, erken hamilelik riskine de yol açan bu durum, çocuklara yaşının üzerinde sorumluluk yüklenmesine neden olduğu gibi resmi nikahsız birliktelikleri de özendirebiliyor. Bazı bölgelerde halen uygulanan başlık parası ve çeyiz adetleri de gençlerin istismarına neden olabiliyor. Kanunen yasak olmasına karşın resmi nikah olmaksızın kimi zaman kendisinden yaşça büyük biriyle evlendirilen kız çocuğu, bir süre sonra kendine olan güvenini yitirebiliyor. Çocukta bazı durumlarda geri dönülmez hasarlara yol açan cinsel istismar konusunda verilecek eğitim, büyük önem taşıyor. İstismara karşı bilinçlendirilen ve hangi durumda nasıl davranması gerektiği öğretilen çocuklar, kendilerini daha güçlü ve güvende hissediyor. Yeni Türk Ceza Kanununa göre, çocuğa karşı işlenen istismar suçunu bildirmeyen kişilerin 1 yıla kadar hapisle cezalandırılacağı, mağdurun 15 yaşından küçük olması durumunda verilecek cezanın yarı yarıya artırılacağı hatırlatılıyor. Cinsel Istismara Maruz Kalmiş çocuklarda Anksiyete,depresyon,hayatinin Belli Bölümlerini Hatirlayamama(disosiyatif Amnezi),varsanilar,uyku Bozukluklari,intihar Girişimleri,özbenlik Değerinde Düşüş,gece Işemeleri,karanlik Ve Yalniz Kalma Gibi Fobiler,tirnak Yeme Ve Bazi Tikler Görülebilir çocuğun Bu Durmdan Etkilenme Yoğunluğunu ; Yaş,cinsiyet,istismar Tipi,istismara Maruz Kalma Süresi,ailenin Ve çevrenin Tutumu Etkiler Yapilan Araştirmalar Göstermiştir Ki Erkekleri Kizlara Oranla Daha çok Etkilemektedir 7 Yaş Ve Sonrasi Vakalara Daha Sik Rastlanmaktadir yaş ne kadar erkense ileride psikopatolaji gelişme olasılığı artmaktadır ergenlik döneminde karşılaşılan istismarda da psikopatoloji olasılığı yüksektir Ensest vakalarda en sık rastlanan baba-çocuk ensestidir Istismarin Düzeyi Ve şiddeti Arttikça Ruh Sağliği üzerindeki Etkileri De Artmaktadir Istismar Sayisi Arttikça Olumsuz Etkiler Artmaktadir Istirmarci Ailede Içinden Ya Da çocuğun Güvendiği Biri Ise Etkileri Artmaktadir çocuğun Savunma Mekanizmalarini Kullanabilirliği De Sonucu Etkilemektedir Bazi Vakalarda Tedavi Tamamlanir Ve Iyileşme Görülürse De Ergenlik Döneminde Belirtiler Tekrarlayabilmektedir bazı vakalarda olay duyulmadan önce çocukta hiçbir patolajik bulgu yokken duyulduktan sonra bulgular oluşmaktadır Ailenin Ve çevrenin Tutumu Büyük önem Taşimaktadir Olayla Ilgili Direk Ve Ayrintili Sorular,olayi Canlandirma Ya Da Zihninde Canlandirmasini Isteme Kesinlikle Yapilmamalidir Bunun Utanilacak Bir şey Olduğu Düşüncesi çocuğa Hissettirilmemeli,çocuğu Suçlayici Tarzda Yaklaşimlar(senin Orda Ne Işin Vardi Gibi) Hatali Yaklaşimlardir. çocuk Kesinlikle Psikolojik Tedavi Görmelidir... cinsel istismar konusunda (çocuklar ne olduğunu anlamlandıramadığı için) çocukta kendini korumak için hiçbirşey yapmamış olmak suçluluk duygularını beraberinde getirir. Bu sebeple anormal durumlara karşı çocuk eğitilmeli karşı koyamasa bile bunu denediği için suçluluk duygularını atlatması daha kolay olmaktadır. Peki çocuk bu konuda nasıl bilgilendirilir 1-çocuklar 1,5-2 yaşından itibaren kendi yataklarında ve ayrı odada yatmaya alıştırılmalı 2-yetişkinler çocuğun yanında kıyafet değiştirmemeli ve çıplak bulunmamalı 3-çocukların ortalık yerde üstü değiştirilmemeli,çıplak dolaştırılmamalı 4-bazı bölgelerin mahrem olduğu ve açılmaması gerektiği öğretilmeli.(sadece anne görebilir gibi cümlelerle açıklanmalı) 5- çocuklar sevilirken ısırılarak-sarsılarak vb. Sevilmemeli buna alışan çocuk örselenmeyi doğal görebilir 6-küçük yaşta dudaktan öpmeye alıştırılmamalı, bunun özel bir durum olduğu açıklanmalı - Çocuklar yaşadıklarını neden söylemezler? • Kendilerine inanılmayacağından korkarlar. • Başlarının belaya gireceğinden korkarlar. • İstismarcının tehditlerinden korkarlar. • İstismarcıyı korumak isteyebilir, sevebilir ama yaptıklarını sevmezler. • Nasıl anlatılacağını bilmeyebilirler. • Cinsel davranışların yanlış olduğunu bilmeyebilirler. • Arkadaşları tarafından dışlanabileceklerinden korkarlar. • Homoseksüel olarak adlandırılabileceklerinden korkarlar. • Büyüklerle (otorite figürleriyle) cinsel • konuları konuşmaktan utanırlar, korkarlar. • Gammaz olarak adlandırılmak istemezler. • Iyi çocukların cinsellikle ilgili sözcükleri kullanmasının doğru olmadığı söylenmiştir. - Çocuklar sonunda nasıl söylerler? İstismarın derecesi, sıklığı artar ve çocuğu korkutursa, Cinsel istismardan korunmayla ilgili bilgi alırsa ve kendisine yapılanın doğru olmadığını fark ederse ve söylenmesi gerektiğini öğrenirse, Çocuklar sırlarını en yakın arkadaşları ile paylaşmak isteyebilirler. Kardeşleri kendisinin ilk istismar edildiği yaşa gelmişse onları korumak maksadıyla, Ergenliğe gelmişse hamilelikten korkar ya da istismarcının baskısından kurtulmak için, Çocuk güvenebileceği ve kendisi ile yakından ilgilenen bir yetişkinle karşılaştığı zaman, Fiziksel bir yakınması (üriner enfeksiyon vb.) sonrası doktora gittiğinde Duygusal istismar sistemli bir şekilde çocuğun aşağılanması ya da görmezlikten gelinmesi gibi , onun sağlıklı gelişmesini ciddi bir biçimde etkileyen davranış kalıpları olarak kabul edilir. En sık görülen ancak en zor anlaşılan istismar biçimidir. Duygusal istismar, ihmal, fiziksel, istismar ve cinsel istismar gibi tüm istismar türlerine eşlik eder. Duygusal İstismarın Türleri Reddetme Umursamama…… Aldırmazlık Yıldırma Yoksun bırakma Sözel olarak saldırganlık Aşırı baskı Davranış bozukluklarına göz yumma Duygusal istismarın derecesi Kasıt ve verilen zararla ilişkilidir. Eğer bir davranışın altında kasıt/niyet var ise bu zarar verme amacını da beraberinde getirir ve ileri düzeyde istismara girer (Sen doğmasan her şey daha iyi olacaktı). Duygusal istismar değerlendirmesinde, çocuğun, anababanın ve aile dinamiklerinin çok iyi irdelenmesi gerekmektedir. Duygusal İstismarın Etkileri Saklı yaralar bırakan istismar Güvensizlik Zayıf benlik saygısı İçe kapanma Temel becerilerin gelişmemesi Alkol ya da madde bağımlılığı İntihar ve ilişki kurama zorluk Yıkıcı davranışlar 1-Çocuk istismarı (çocuğa kötü muamele) nedir? Dünya Sağlık Örgütü'ne göre "Çocuğun sağlığını, fiziksel ve psikososyal gelişimini olumsuz etkileyen, bir yetişkin, toplum ya da devlet tarafından bilerek ya da bilmeyerek tüm davranışlar çocuğa kötü muameledir (ÇKM)." 2- Cinsel çocuk istismarı nedir? Çocuğun kendisinden en az 6 yaş büyük bir kişi tarafından cinsel haz amacıyla zorla ya da ikna edilerek cinsel etkileşime maruz bırakılmasıdır. Ensest, tecavüz, çocuğu pornografi ve fuhuş malzemesi yapmaktan; teşhircilik, cinselliği kışkırtan konuşmalar, cinsel ilişki ya da pornografik film seyrettirme, cinsel organları okşama, oral sekse kadar değişen eylemler cinsel istismar spektrumu içindedir. 3- Seksüel davranışların suç olması için gerekli koşullar nelerdir? 15 yaşını bitirmemiş kişiye yapılması (eylemde rıza olsa da suçtur), Reşit olmayan kişilere yapılması, Reşit olan kişiye zor ve şiddet kullanarak ya da tehditle yapılması, Hile ile gerçekleştirilmesi (narkoz, eter koklatma gibi), Akıl ya da beden hastalığından muzdarip kişiye yapılması, 15 yaşını bitiren kızın evlenme vaadiyle kızlığının bozulması, Seksüel olayların açıkta olması. 4- Hangi yaş grubunda çocuk cinsel istismarı daha sıktır? Cinsel istismara maruz kalan çocukların yaşa göre dağılımları incelendiğinde; %30'unun 2-5, %40'ının 6-10, %30'unun 11 - 17 yaş grubunda olduğunu görüyoruz. Bir başka deyişle olguların %70'ini küçük yaş grubu oluşturmaktadır. İstismara maruz kalan çocuklarda kız/erkek oranı 3'tür. Yurt içi yayınlarda ise kız/erkek oranı birbirine yakın bulunmuştur. İstismarcıların %96'sı erkek, %80'i de çocuğun tanıdığı birisidir. 5- Çocuk istismarı tanısı nasıl konulabilir? Çocuk cinsel İstismarı tanısında fizik muayenenin yeri nedir? * Fiziksel/genital muayene bulguları, * Çocukla yapılan istismar tanı görüşmeleri, * Çocukta ortaya çıkan ruhsal bulguların değerlendirilmesi sonucunda multi disipliner bir ekip tarafından tanı konulmalıdır. Cinsel istismara bağlı olarak küçük çocuklarda sık görülen ve istismar açısından en spesifik bulgular cinsel içerikli oyun ve davranışlardır. Genital muayene bulguları çoğunlukla normaldir ya da tanı koydurucu değildir. Genital muayene bulguları olguların ortalama %20-30'unda normal, %10-15'inde kuşkulu (fissür gibi), %40-50'sinde non spesifik (kızarıklık, ödem, sıyrık gibi) bulunmuş, ancak %15-35 (sfinkter yırtığı, perianal ekimoz, hymende kaideye inen yırtık gibi) olguda tanı koydurucu özellikte olduğu bildirilmiştir. Genital muayenenin kapsamı konusunda kuşku duyuluyorsa genel anestezi altında muayene gerekebilir. Muayene öncesinde anogenital bölgenin değişik bölgelerinden alınacak örnekler spermatozoid bulunması durumunda istismarı doğrulayacağından önemlidir. Cinsel yolla bulaşan hastalıklara ilişkin lezyonlar da cinsel istismar için tanı koydurucudur. Cinsel istismara maruz kalan çocukların %70'ini küçük yaş grubu oluşturmaktadır 6- Cinsel istismar tanı görüşmesi sırasında görüşmeci nelere dikkat etmelidir? Çocuğun yaş ve gelişimine uygun (kognitif özellikler, zihinsel gelişim, sözcük haznesi) uygun sözcükler kullanılmalı, çocuğa soruları yanıtlamak için yeterince zaman tanınmalı, çocuğun duygusal tepkileri dikkatle izlenmeli ve uygun tepkilerle çocuk desteklenmelidir. 7- Çocuklar muayene sırasında neler söylerler? Çok küçük çocuklar bile yaşadıkları önemli olayları, aradan uzun süre geçmesine karşın doğru hatırlayabilirler. Olayın anımsanması, olayın karmaşıklığına, çocuğun katılımına, duygusal etkisine, çocuğun sözcük, bilgi düzeyine göre değişir. Kişiler ve yerden çok aktiviteleri hatırlarlar. Özellikle küçük çocuklarda zaman kavramı gelişmemiştir. Özellikle okul öncesi çocuklar farklı görüşmelerde farklı (tutarsız) ancak %90 oranında doğru bilgi verirler (parçalı hafıza). Görüşme öncesinde yapılan görüşme ve yönlendirmeler nedeniyle özel sorulara yanlış yanıtlar verebilirler. Açık uçlu sorulara erişkinler kadar (%94) doğru yanıt verirler. 8- Çocuklar yaşadıklarını neden söylemezler? Kendilerine inanılmayacağından korkarlar. Başlarının belaya gireceğinden korkarlar. İstismarcının tehditlerinden korkarlar. İstismarcıyı korumak isteyebilir, sevebilir ama yaptıklarını sevmezler. Nasıl anlatılacağını bilmeyebilirler. Cinsel davranışların yanlış olduğunu bilmeyebilirler. Arkadaşları tarafından dışlanabileceklerinden korkarlar. Homoseksüel olarak adlandırılabileceklerinden korkarlar. Büyüklerle (otorite figürleriyle) cinsel konuları konuşmaktan utanırlar, korkarlar. Gammaz olarak adlandırılmak istemezler. Iyi çocukların cinsellikle ilgili sözcükleri kullanmasının doğru olmadığı söylenmiştir. 9- Çocuklar sonunda nasıl söylerler? İstismarın derecesi, sıklığı artar ve çocuğu korkutursa, Cinsel istismardan korunmayla ilgili bilgi alırsa ve kendisine yapılanın doğru olmadığını fark ederse ve söylenmesi gerektiğini öğrenirse, Çocuklar sırlarını en yakın arkadaşları ile paylaşmak isteyebilirler. Kardeşleri kendisinin ilk istismar edildiği yaşa gelmişse onları korumak maksadıyla, Ergenliğe gelmişse hamilelikten korkar ya da istismarcının baskısından kurtulmak için, Çocuk güvenebileceği ve kendisi ile yakından ilgilenen bir yetişkinle karşılaştığı zaman, Fiziksel bir yakınması (üriner enfeksiyon vb.) sonrası doktora gittiğinde. 10- Cinsel istismara maruz kalan çocuklarda görülebilen bulgular nelerdir? Tekrarlayıcı, rahatsız edici düşünceler, Olayla ilgili kabuslar, Uykuya dalma güçlüğü (karanlık olayı çağrıştırabilir ya da kabus göreceğini düşündüğü için uyumak istemez), öfke patlamaları, konsantrasyon güçlüğü, İlkokul sonrası ve adolesanlarda flashback’ler (olay anını yaşıyormuş gibi hissetmeleri-durumu çıldırmış gibi hissettikleri şeklinde açıklarlar), Olayı anımsatan nesnelere karşı yoğun psikolojik sıkıntı, korku reaksiyonu, Olayı anımsatan yerler, kişiler, görüntüler ve konuşmalardan kaçınma,Yineleyici oyunlar (olay sırasında yaşadığı sıkıntıyı oyun sırasında yenerler, çünkü oyunu kendileri yönlendirebilirler). Yaşına uygun olmayan cinsel davranışlar, Cinsel davranışlarda artma, masturbasyon, Yaşadıkları cinsel travmayı yeniden yaşama ve tekrarlama eğilimi: cinsel oyunlar oynama, erişkinleri ayartıcı davranışlarda bulunma gibi, Cinsel kimlik bozuklukları, Cinsel işlev bozuklukları, Cinsel istismara uğrayan çocukların %50'sinde travma sonrası stres bozukluğu görülmekte, depresyon, düşük benlik saygısı, intihar davranışları, damgalanmışlık hissi, alkol ve madde kötüye kullanımı eşlik edebilmektedir. Borderline kişilik bozukluğu saptanan kişilerin %70-80'inde, çoğul kişilik bozukluğu saptanan kişilerin %85-95'inde çocukluk çağı cinsel istismar öyküsü pozitif bulunmuştur. Yine cinsel istismarda bulunan kişilerin de %60-95'inde öykü pozitiftir. Çok küçük çocuklar bile yaşadıkları önemli olayları, aradan uzun süre geçmesine karşın doğru hatırlayabilirler. Çocuk istismarı fiziksel ya da psikolojik olarak bir çocuğa bir yetişkin tarafından kötü davranılmasıdır. Ayrıca çocuklara kötü davranmak veya çocuk istismarı ve ihmali ile de çoğu zaman eş anlamı taşır. Bu istismar ve ihmalin açıklanması konusunda bir çok ülke yönetimi kendi yasal tanımlarını yapmıştır; ve nelerin çocuklara kötü davranma olarak tanınması kendi yasa ve ceza kanunlarına değindir. Uluslararası Çocuk Hakları Sözleşmesi'ne göre; "Ulusal yasalarca daha genç bir yaşta reşit sayılma hariç, 18 yaşın altındaki her insan çocuk sayılır'' Diğer ülkelerde çocuk istismarı'na karşı tutumAmerika Birleşik Devletleri'nde; Federal yönetim çocuk istismarı ve ihmalini bir tutar; 2005 kanunlarına göre de detaylı bir açıklaması bulunur. Bunun yanı sıra herhangi bir fiziksel istismar; yasalara göre suçtur. Amerika gibi; Avustralya, İngiltere ve Kanada gibi ülkelerde de çocuklar için yardım kurumları bulunmaktadır ve bu kurumlara ulaşım olanırlığı öğrencilik hayatları başlamasıyla çocuklara öğretilir. (Child Protective Services - Çocuk Koruma Servisi) Bu kurumlar çocukların bildirmeleri ya da herhangi bir kişiden aldıkları ihbar doğrultusunda çocukları koruma altına alırlar; çocuk da reşit yaşına gelinceye dek eski ailesinden maddi hali uygun ise tazminat alır. Türkiye'deki çocuk istismarı'na karşı tutum Türkiye'de çocuk istismarı söz konusu olmasına rağmen; ihmali bir suç teşgil etmez. Bu vesile ile bir çok medeni toplumda olduğu gibi suç işleyen küçük çocuğun ailesi ya da ebeveynleri suçlu sayılmazlar. Bunun yanı sıra; aileleri ve eğitim hayatları süresince kendilerine karşı işlenen istismarlar karşılıksız kalır. Aşırı istismara uğrayan çocuklar için aile bireyleri; istismarı işleyen aile reisi hakkında Vasi Tayini davası açabilir;ya da yerel emniyet kontrolünde çocuk yeni bir aileye teslim edilinceye dek korunulur. Dünya'da çocuk istismarı %1 ila %10 arasında değişirken; ülkemizde bu rakam %10 ila %53 arasındadır. Ancak; yasalarımız Dünya standartlarının oldukça altındadır. Türk Ceza Kanunu'nun 414. maddesine göre, 15 yaşından küçük bir çocuğa zor kullanarak, tehditle tecavüz edilmesi 10 seneden az hapis cezası verilemeyeceğini iletir; fakat bunları yapmadan tecavüz edilirse beş seneden az hapis cezası verilemeyeceğini bildirmektedir. Çocuk istismarı sebepleri İstismarı yaşayan çocuğun ailesinin çatışması, mutsuz evliliği ve sözlü bir şiddetin mevcut olması. Üvey anne ya da baba Aİle içerisinde eşit karar alma dağılımının olmaması Aİlenin yaşadığı ekonomiksel ve ani değişmeler etrafında doğan sıkıntılar. Ailelerin toplumsal organizasyonlara karşı kayıtsız kalması. Geleneksel aile yapısı ve fiziksel cezalandırmalar. Çocuk istismarını önleme Çocuk istismarını önleme yöntemi başlıca üç başlık altında toplanabilir. İlk yöntem, topluma değin geniş bir yaptırıma geçmektir. Bu aktiviteler gelecekte çocuklarına istismar ve ihmalede bulunacak aileleri değiştirmeye değindir. Bu seviyede; halk eğitim aktiviteleri, toplumda aile eğitim sınıfları, ve aile destek programları altında toplanabilir. İlk seviyedeki yöntemin etkisini ölçmek zordur, lakin bir şeyi daha varolmadan önce engellemeye çalışırsınız ve etkisi belirsizdir. İkinci yöntem; daha önceden çocuklarına karşı istismar ve ihmalde bulunmuş ailelere, genç ailelere, çocuklarına ilgi gereken ailelere, çocuk sahibi olan şahıslara (annesiz ya da babasız), ve düşük gelirli ailelere değindir. İkinci yöntem aile ve çocuk eğitimine değin yüksek riskteki aileleri eğitmeyi öngörür, ve çocuklarının özürlü ya da üvey evlat olmalarını gözardı eder. Üçüncü yöntem ise resmi olarak ve devamlı bir şekilde çocuklarına karşı şiddet ve ihmal uygulayan ailelere değindir. Bu ailelerin daha önceden yasalar ve mahkemeler doğrultusunda engellenmeleri öngörülmüştür Çocuk ve Cinsel İstismar Ülkemizde, cinsel istismar terimi hukuksal boyutta birçok cinsel güdülü eylemi kapsamakta olup, suç sayılan bu tip eylemler Türk Ceza Kanununun ilgili bölümlerinde ele alınmaktadır. Cinsel istismara uğradığı iddia edilen çocuktan; doktora başvurduktan sonra alınacak bilgi son derece önemlidir. Yapılacak görüşme ön yargıdan uzak olmalı ve yönlendirici olmamalıdır. Yetersiz bilgi yasal karar verilmesini, bir başka deyişle çocuğun korunmasını engellerken yönlendirici bir görüşme ise suçsuz bir kişinin zarar görmesine yol açacaktır. Hastanın fiziksel muayenesinin yapılması, örneklerin alınması ve fotoğraf çekilmesi konusunda hem çocuğun, hem de ailesinin mutlaka aydınlatılmış onamı alınmalıdır... Cinsel İstismar Çocuğun, bir erişkinin cinsel gereksinim ya da isteklerinin doyumu için cinsel nesne olarak kullanılması ya da kullanılmasına göz yumulmasıdır. Ensest Çocuğun, ailesinin birey ya da bireyleri tarafından cinsel amaçlar uğruna kötüye kullanılmasıdır. Cinsel İstismara Uğrayan Çocuklarda Ortaya Çıkabilecek Belirtiler Cinsel içerikli konulara aşırı ilgi ya da bunlardan aşırı kaçınma Uyku sorunları, kabuslar Depresyon ya da aile/arkadaş ilişkilerinde içe kapanma Tahrik edici davranışlar Bedeninin kirli ya da zarar gördüğü şeklindeki söylemler, ya da genital organlarında bir sorun olduğu düşünceleri Okul devamsızlığı ya da kurallara uymama Aşırı ketum tavırlar Çizim, oyun ve fantazilerinde cinsel saldırganlık öğeleri Aşırı sinirlilik, agresyon İntihar düşünceleri ve girişimleri Cinsel İstismara Uğrayan Çocuk Neler Hisseder? Shergold (1990), cinsel istimarın çocuğun üzerindeki etkisini ‘ruhun ölümü’ olarak tanımlamıştır. İstismara uğramış bazı çocuklar sanki içlerinde - ta derinlerde birşeylerin bozulduğunu, parcalandığını hissettiklerini dile getirmektedirler. Cinsel İstismarın Etkileri Cinsel istismar, çocuk ve gencin hem yakın hem de uzak gelecekteki, ruhsal ve sosyal uyumunu etkileyen çok önemli bir sorundur. Cinsel İstismarın Etkisinin Derecesi İstismarın, SIKLIĞINA, SÜREKLİLİĞİNE, TÜRÜNE ve İSTİSMARCININ KURBANA YAKINLIK DERECESİNE bağlı olarak değişmektedir. Neden Bazı Çocuklarda Belirti Görülmez ? Deneyim belirti çıkaracak düzeyde olmayabilir. Bu çocuklar istirmara ilişkin güçlüklerle başedebilecek güçte, korunma düzeyi yüksek çocuklar olabilir. Henüz klinisyenler ve araştırmacılar istismarın neden olabileceği sorunları nasıl ortaya çıkarabileceklerini tam olarak bilmiyor olabilirler. Çocuklar ‘ kaçınma savunma düzeyini’ kullanarak, istismara ilişkin çatışma ve sıkıntılarını başarılı bir şekilde bastırabilir ve bu yol kısa süreli de olsa işlevsel olmuş olabilir. Etkilenme Derecesini Etkileyen Ara Değişkenler Etkilenme Derecesini Etkileyen Ara Değişkenler Bireysel özellikler Aile çevresi Toplumun özellikleri Çocuğun olaya ilişkin düşünceleri Bireysel Özellikler Kendini koruma yetisi yüksek güçlü çocuklar zorlu yaşam olaylarından daha az etkilenmektedir. Cinsel İstismara Uğramış Çocuk ve Genç İstismar edenden, Sorun çıkardıkları için, Kendileri için önemli kişileri kaybetmekten, Farklı Olmaktan KORKARLAR Çocuk ve Genç; Kendilerinde birşeylerin değiştiğini hissettikleri için, Başlarından geçen deneyimde yalnız kaldıkları için, İstismara ilişkin konuşmakta güçlük çektikleri için YALNIZLIĞA YÖNELİRLER İstismarcıya, Kendilerini koruyamayan yetişkinlere, Kendilerine ÖFKE duyarlar. Kendilerinden birşeyler alındığı için, Bedenlerinden birşeyler kaybettikleri için Çok çabuk büyüdükleri için Güvendikleri kişi ya da kişiler tarafından aldatıldıkları için ÜZGÜNDÜR. İstismarı durduramadıkları için, Böyle bir deneyime katıldıkları için, Bedenlerinin verdiği tepki için SUÇLULUK DUYARLAR Her şeye karşın hala istismarcıyı seviyor olmaktan dolayı, Duygularının sürekli değişiyor olmasından dolayı KARMASIK DUYGULAR YAŞAR Cinsel İstismara Uğrayan Çocuklarda Ortaya Çıkabilecek Belirtiler Cinsel içerikli konulara aşırı ilgi ya da bunlardan aşırı kaçınma Uyku sorunları, kabuslar Depresyon ya da aile ve arkadaş ilişkilerinde içe kapanma Tahrik edici davranışlar Bedeninin kirli ya da zarar gördüğü şeklindeki söylemler, ya da genital organlarında bir sorun olduğu düşünceleri Okul devamsızlığı ya da kurallara uymama Aşırı ketum tavırlar Çizim, oyun ve fantazilerinde cinsel saldırganlık öğeleri Aşırı sinirlilik, agresyon İntihar düşünceleri ve girişimleri NORMAL Cinsel Gelişim Davranışları 0-4 yaş; ara sıra cinsel organlarına eller, cinsel organlarını gösterir, cinsel organlar arasındaki farkı keşfetmeye ve ilgilenmeye başlar, nadir de olsa küfür benzeri sözcükler kullanma, evcilik ve doktorculuk oynama (taklit ve model alma) 5-8yaş; kendine dokunma, cinsel içerikli şakalar yapma, diğer çocuklarla oynarken kendisinin doktor rolünü oynamayı isteme, öpme, kışkırtıcı mimikler kullanma, cinsel sözcükler içeren mektupler yazmak, 9-12yaş; Kendisinin ve başkalarının cinsel organlarına dokunma, kendini gösterme, öpmeve sevgilisinin olduğunu söyleme ,kendi cinsinden olanlarla cinselliği konuşma, cinsel organların ve işlevleriyle ilgilenme, kitap ve magazinlere ilgi duyma, cinsel içerikli şiirler, mektuplar Cinsel İstismar Kapsamına Giren Davranışlar Çocuğun önünde masturbasyon yapma Erkek ya da kadın organına ağız ile temas Anüse, vajene parmak sokmak Anüse, vajene penil penetrasyon Cinsel muayeneye zorlama İstismar Sürecinin Aşamaları HAZIRLIK Çocuk ile yalnız kalma, kandırma, güven sağlama, çocuktan yardım isteme çocuğa cinsel ilişkiyi oyun gibi doğal bir etkinlik içersinde, sevginin bir biçimi olarak sunma, şiddet ya da tehdit kullanma. CİNSEL ETKİLEŞİM; ......çıplaklığa maruz bırakma………… dokunma………okşama………penetrasyon Gizlilik Aile sisteminin korunması Failin kendini koruması Failin cinsel eylemi tekrarlayabilmesi AÇILMA ORTAYA ÇIKMA TESADÜFEN Başka ruhsal belirtiler Çocuğun yaşca küçük çocuklarla ya da yaşıtlarıyla oynadığı tekrarlayıcı cinsel içerikli oyunlar Görülme….. İhbar Gebelik Cinsel ilişki ile bulaşan hastalıklar Çocuğun yaşına uygun olmayan bir biçimde cinsel bilgi ve davranışlar sergilemesi Fiziksel yaralanma PLANLANARAK ÖRT BAS ETME Namus kavramı Olaydan toplumun haberdar olması Tedavi girişiminin engellenmesi Sistemin kendini koruması Çevre baskısından korunma Çocuğun başına gelen olayın inkarı Çocuğun suçlanması Çocuğun sistem içinde izole edilmesi Çocuğun verdiği ifadenin güvenirliğinin azalması Davanın düşürülmesi yönünde girişim Risk Etmenleri İstismarın türü İstismarın özellikleri (süresi, sıklığı, zorlama ve tehdit ...) Yaş İstismarcı ile yakınlığı İstismarcı ve kurban sayısı Diğer aile üyelerinin tutumları İstismarcının tepkisi Çocukların Tepkileri Özetle; Aldatılmışlık Kızgınlık, suçluluk, utanç Ne olduğuna ilişkin karmaşık duygular İstirmarcıya ilişkin duyguların karmaşıklığı Bütün bu olanların ne anlama geldiğni merak etme Kirlenmişlik hissetme Kaygılı olma Utanç ve güvensizlik Kendini suçlama Düşük benlik saygısı İyiymiş gibi görünmek Anne, baba, kardeşler ve diğer kişilere yönelik öfke Başına gelenlerden gizlice hoşlandığı için endişe duyma Anne ve Babaların Duyguları Kızgınlık Suçluluk, öfke Şok, inanamama Çocuktan uzaklaşma Çaresizlik Yas ve aldatılmışlık İntikam Anne ve Babalarda Ortaya Çıkan Davranışlar Çocuğa ve diğer çocuklara karşı aşırı koruyucu ve kollayıcı tutumlar Utanç Olayın inkarı Evlilik sorunları İstismarı Önleme Adımları American Academy of Pediatrics Öğretin (Bedeninin özel olduğunu) Dinleyin (özellikle bir şeyleri anlatmakta zorlanıyorsa) Zaman ayırın ve ilgilenin Tanıyın (Arkadaşlarını, bakıcıları, oynadığı alanları....) İzleyin (İstismarı önleme programlarını)(başlatın) Konuşun (İstismar hakkında) Danışın (Çocuğunuzun ya da başka çocukların istismarından şüpheleniyorsanız) Neler Yapılabilir Çocuklar size bir şey söylemek istediğinde, ONLARI DİNLEYİN. Çocukların başkaları hakkında anlattıklarını CİDDİYE ALIN. Çocuğunuz okulda başka çocuklar tarafından hırpalanıyor ,alay ediliyor ya da farklı davranılıyor ise bunu DİKKATE ALIN. Çocuğunuzun etrafındaki güvenebileceğiniz büyüklerin çocuğunuzla ilgilenmesini İSTEYİN, Çocuğunuzu güvenmediğiniz akraba, yetişkin ya da arkadaşlarla yalnız BIRAKMAYIN. Eğer cinsel istismardan şüpheleniyorsanız; AŞAĞIDAKİ TUTUM VE DAVRANIŞLARA ÖZEN GÖSTERİN, Kendinizi tanıtın. Ne iş yaptığınızı ve işlevinizin ne olduğunu açıkca ve anlaşılır bir dil ile anlatın. Onunla konuşurken bulunduğu bilişsel düzeyi hep hatırda tutun. Çok hızlı gitmeyin, ardı ardına soru sormayın, onu ürkütebilirsiniz. Sakın ve rahat bir yer seçin, hiç bir koşulda rahatsız edilmeyeceğinizden emin olun. Odanızda oyuncaklar ve boyama kitapları bulundurun. Çocuk merkezli- görüşme teknikleri kullanın. Göz teması kurun. Kendini daha rahat hissedecektir. Anne – Babalara Öneriler Olağan davranın Çocuğunuza inanın Çocuğu suçlamayın Suçlanacak olan yetişkindir Doğru yerden yardım isteyin Çocuğunuza güvende olduğu duygusu verin Meraklı olmayın Olanları tamamen unutmaya çalışmayın Olayların iyi taraflarını anlatma fırsatı verin Aşırı koruyucu olmayın, kısıtlamayın Eskisi gibi sevgi gösterin Cinsel istismar konusunda eğitin Diğer çocuklarınızı ihmal etmeyin Yapılmayacaklar Öğüt verin Konuyu değiştirin Önemsiz detayları sorun Sorunu entellektüelize edin Duygusal davranın Onun yerine karar verin Kaçamak baştansavıcı olun Herşeyi kendiniz halledin Yapılacaklar İlişki oluşturun Dikkatli dinleyin Duygularla başa çıkın Konuşmaya teşvik edin Sakin olun Yapılmayacaklar “Neden-Niçin” soruları Ona acıyın Espirilerle şımartın Resmi, soğuk duyarsız olun Sözünü kesin Yargılayın Görüşmeyi kısa kesin. Yapılacaklar “Nasıl-Ne” soruları Onunla birlikte hissedin Espiriyi uygun kullanın Sıcak, duyarlı, spontan olun İletişimi açık bırakın Birey olduğunu unutmayın Kapınızın her zaman açık olduğunu hissettirin. İkincil Yaralar Damgalanma (Stigmatizasyon) Profosyoneller Aile için (inanmama suçlama)2.travma Bireysel düzeyde (Seksüel davranışlar nedeniyle tekrar istismar, dışlanma cezalandırılma) İyileştirici olmayan tedavi (profosyonel olmayanların ya da konuyu basite indirgeyenlerin yaklaşımları) Çok Önemli***** Çocuğun çeşitli kişiler tarafından tekrar tekrar sorgulanmasını azaltın. İstismarın bir başka türüne aracı olmayın. Mümkünse çoklu disiplin yaklaşımı kullanın. Psikolojik danışmanın ya da psikoloğun Alması Gereken Bilgiler Cinsel istismarla ilgili bilgi ve inanç düzeyi Önceki fizik ve cinsel istismar öyküsü Yaşam Koşulları Eğitim ve iş durumları Çocuk bakımı yetileri Disiplin Eş ilişkileri Cinsel öykü Madde-alkol kullanımı Ruhsal hastalık ve zeka sorunları Suç öyküsü İstismarcı Olmayan Ebeveyn ile Görüşme Ek bilgi (istismar hakkında) Destekleyicilik ve koruyuculuk yetisi Çocuğun inkar etmesine neden olacak tutum sergileyebilir mi? İstismara yol açan dinamikler nelerdir ? Çocukla ilişki düzeyi ( + / -) Bağımlılık düzeyi (istismarcı ile) Terapinin Amacı Çocuğun bilişsel kapasitesi ve sınırlılıkları açısından travma ile başedebilmeyi kolaylaştırmak. Çocuğun gelecek gelişim basamaklarına doğru ilerlemesini sağlamak Terapide öncelikle çalışılacak temalar; Temel güven duygusu Bağlanma Travmanın etkisi Terapide Gözlenen Özellikler Fiziksel uzaklık Regresyon Öfke Geri çekilme ve izolasyon SÜREÇLER Temel güven duygusunun oluşması Fiziksel uzaklık ve izolasyonun aşılması Yeniden yapılanma Sağlıklı bağlanmanın oluşması Açılım.. Travmanın oyun ortamına taşınması Bağlanmanın terapistten aileye aktarımı, Değişim sürecinde sağlıklı yapıların oluşumunun izlenmesi