İkiz Bebek Aslında Tüp Bebek Hatası mı?

Fazla embriyo transferi yaparak dördüz doğuma neden olmak Türkiye'de yasak. Gelecekte bütün dünyanın hedefi; tek embriyo transferi ile sağlıklı bir bebeğin doğumunu sağlamak. Tıp dünyası üçüz gebeliğin riskli olduğunu kabul ediyor. Peki tüp bebeğin olmazsa olmazı sayılan ikiz bebekler de aslında bir tüp bebek hatası olabilir mi?. Alman Hastanesi Tüp Bebek Merkezi Direktörü Prof. Dr. Mustafa Bahçeci, tüp bebek uygulamalarında en fazla tartışılan konulardan biriyle ilgili soruları yanıtladı. Anne ve çocuk sağlığını tehlikeye atan çoğul gebelik, aslında tüp bebek denemelerinde bir hata olarak kabul edilebilir mi? Ailelerin tüp bebekle üçüz ya da dördüz doğurması mümkün mü? Bu soruların yanıtını Prof. Dr. Bahçeci verdi: * İkiz gebelik aslında bir tüp bebek hatası mı? Son yıllarda tüp bebek tedavileri çok geliştiği ve yaygınlaştığı için çoğul gebelikleri önceki yıllara göre daha fazla görüyoruz. Doğal olarak, ikiz ya da üçüz gebelikler hem aile, hem de bebeklerin sağlıklı yaşamı açısından bazı riskleri de beraberinde getiriyor. Ancak bunun yanında ikiz gebelikler, çoğu aile için kabul edilebilir hatta arzu edilen bir durumdur. Tüp bebek tedavisine başlarken, tıbbi gerekçeler haricinde ailelere de ne düşündüklerini soruyoruz tabii. Ülkemiz koşullarında çoğu aile ikiz gebeliğe sıcak bakıyor ve hatta bazı çiftler direkt ikiz gebelik istiyorlar. Bu bağlamda günümüz koşullarında ikiz gebelik, bir tüp bebek gerçeği olarak görülebilir. * Çoğul gebelik ne zaman riskli? Annenin ve çocuğun hayatını ne zaman tehlikeye atar? İkiz veya daha fazla bebek taşıyan annelerde; gebeliğe bağlı hipertansiyon, şeker hastalığı, vajinal kanamalar, erken doğum tehdidi ve erken doğum gibi tek gebeliklerde de görülen problemler görülür. Ancak tek gebeliğe göre, daha erken haftalarda ve daha şiddetli bulgularla ortaya çıkar. * Tek seferde birkaç çocuk birden isteyen çiftlere ne yapıyorsunuz? Hastalarımızdan böyle istekler geliyor tabii. Ama istek üzerine ikiz ya da üçüz yapmak, ya da istenen cinsiyette çocuk yapmak gibi bir durum söz konusu değil. Hastanın kısırlık nedenine ve yaşına göre zaten 2 ya da 3 embriyo transfer ediyoruz. Yani; tek seferde iki ya da üç çocuk isteyenler için bu şansı vermiş oluyoruz zaten. * Çoklu gebelik oluştuysa buna müdahale edip azaltma işlemine aile mi yoksa doktor mu karar verir? Aile ve doktor birlikte karar veriyor. Bu işlemi yapan doktorumuz, işlemin ve çoklu gebeliğin risklerini anlatıyor. Hastaya yaklaşık bir ay düşünme süresi veriyoruz. Gebeliğin sekizinci haftasında hasta ile bu konu konuşuluyor. Gebeliğin 11'inci ve 12'nci haftalarında işlem yapılıyor. Burada bilgilendirmenin çok yeterli olması gerekiyor. Son karar ailenin! * Hangi çocuğa müdahale edileceğine nasıl karar veriliyor? En sağlıklısının ya da istenen cinsiyettekinin doğumuna müdahale edilmesi söz konusu olabilir mi? Sağlıksız olanı görmeyip, sağlıklı olanına müdahale etmek gibi bir şey söz konusu olamaz. 12'nci haftada bunu görebiliyoruz. Ama o haftalarda henüz cinsiyetini göremediğimiz için istenen cinsiyettekine müdahale etmiş olabiliriz tabii. Biz teknik olarak; bebeklerin ense kalınlıklarına bakıyoruz, anomali taraması yapıyoruz. Var olan ya da olabilecek herhangi bir probleme göre, öncelikle o bebeğe müdahale ediyoruz. Eğer her şey normal ise; rahim ağzından en uzak, bize yani karın duvarına en yakın bebeğe müdahale ediyoruz. Yüzde 70 sağlıklı olup olmadığını görmüş oluyoruz zaten. O bebekler sıkı izleniyor, anomali taraması tekrar tekrar yapılıyor zaten. * Bir doktor olarak, çoklu gebelik oluşmaması için gelişmekte olan çocuğu alırken ne hissediyorsunuz? Siz olsanız ne karar verirsiniz? Kendi adıma ben de olsam, ikiz ise müdahale etmem, ancak üçüz ise kesinlikle ikiye indiririm. Hastalarıma da öneriyorum zaten. Çünkü, diğer iki bebeğin daha sağlıklı gelişimi için olması gereken durum budur. * Tüp bebek deneyen ailelerin, ikiz ya da üçüz tercih etme hakları var mı? Bazen hastalar 'ben ikiz, üçüz bebek istiyorum' diye başvuruda bulunabilir. Hasta açısından bakıldığında; yıllarca çocuk özlemleri olduğundan çoğul gebeliği çok istemeleri normal bir durum. Üçüz ve üzeri gebelikler için değil ama, ikiz gebeliği artık tedavinin yan etkisi olarak kabul etmek gerektiğine inanıyorum. * Yıllarca çocuk sahibi olmayı isteyen bir annenin, 'çoğul gebelik oldu bir kısmını alacağız' dediğinizde tepkisi ne oluyor? Öncelikle şunu söylemek gerekli ki; azaltma işleminin, yüzde 3 ile 5 gebeliği kaybetme riski dışında anneye tıbbi hiçbir zararı yoktur. Ancak anneler için, özellikle de yıllarca süren tedaviler sonrasında gebe kalan bu anneler için, psikolojik baskının çok fazla olduğunu görüyoruz. Burada, doktorun aileyi çok iyi aydınlatması, işlemin zorunluluğunu vurgulaması ve gerekirse hastanın psikolojik destek almasını sağlaması çok önemli. Biz merkezimizde, tüp bebek tedavisine başlamadan önce ve tedavi sürecinde, hatta tedavi sonrasında (çift bebek sahibi olsun ya da olmasın) psikolojik desteği sürekli sağlıyoruz. Bunun, gebelik oranlarına da pozitif bir katkı sağladığını gördük. * Tüp bebekte cinsiyet tercihi yapılıyor mu? Tüp bebekte cinsiyet tercihi yapılıyor zaman zaman. Ama Türkiye'de cinsiyet seçimi yasal değil. Açıkçası ben de doğal seleksiyonu sürdürmek açısından cinsiyet seçimini uygun bulmuyorum. İstek üzerine cinsiyet seçimi yapılarak tüp bebek uygulayan ülkeler ve merkezler var tabii.