Karayemiş: Faydaları, Nasıl Kullanılır, Nerede Bulunur?
Az bilinen ama bir an önce herkes tarafından tanınması gereken bitkileri keşfettiğimiz köşemizde bu haftaki konuğumuz karayemiş!
Top top salkım şeklinde meyveleriyle dikkat eden karayemiş bitkisini daha önce hiç görmemiş, hatta ismini dahi duymamış olabilirsiniz ama ülkemizde de yetiştirilen bu güzelliği tüm yönleriyle tanımanın tam zamanı şimdi.
Bağışıklık sistemini güçlendirmesinden tutun da bağırsakların sağlıkla çalışmasına destek olmaya, vücuda olan faydalarıyla şaşırtan, yanlış tüketildiğinde ise zehirleyici etkiler oluşturabildiği için mutlaka temkinli olunması gereken karayemiş tüm yönleriyle karşınızda, buyursunlar...
Karayemiş nedir?
Halk arasında taflan olarak da bilinen, farklı yörelerde Gürcü kirazı, karamiş, Laz üzümü ve tanal gibi isimlerle de anılan karayemiş, küçük beyaz çiçekler açan, top top minik meyveleriyle dikkat çeken gülgiller ailesinden bir bitki. Nemli iklimlerde kolayca yetişebilen bu bitkiye ülkemizde en çok Doğu Karadeniz'de rastlamak mümkün oluyor. Besin değeri bakımından zengin olduğu ve C vitamininden tutun da demire kadar içinde pek çok yararlı madde bulunduğu için yapraklarından meyvesine, bu bitkiden bol bol faydalanıyor. Oysa onu kullanırken dikkati de hiçbir zaman elden bırakmamak gerekiyor. Zira kendisinin yanlış tüketildiğinde zehirleyici etkiler oluşturabildiği de söyleniyor. "Karayemiş neden tüketiliyor, ne işe yarıyor?" derseniz buyurun sizi hemen aşağıya doğru alabiliriz.Karayemişin faydaları nelerdir?
- İçeriğinde bolca C vitamini olduğu için güçlü bir antioksidan kaynağı olarak görülüyor.
- Bu özelliği sayesinde bağışıklık sisteminin güçlendiriyor.
- Bağışıklık sisteminin güçlenmesi sayeside nezle ve grip gibi hastalıklardan çeşitli kanser türlerine kadar vücudu hastalıklara karşı korumaya yardımcı oluyor.
- Grip, nezle, soğuk algınlığı gibi sebeplerle oluşan ve bir türlü bitmek bilmeyen öksürüğün kısa sürede bitmesini sağlıyor.
- Kan dolaşımının sağlıklı bir şekilde sürmesine destek olduğundan karayemiş, beynin de sağlıklı bir şekilde fonksiyonlarını yerine getirmesini sağlıyor.
- Bu etkisi özellikle hafızayı güçlendirme ve Alzheimer hastalığına karşı koruma konusunda olumlu etkiler oluşturuyor.
- İçinde bulunan demir minerali sayesinde demir eksikliği sorunu yaşayanlara da destek olduğu biliniyor.
- Bunların yanında karayemiş, vücutta idrar söktürücü etkiler oluşturuyor. Aynı şekilde bağırsakların da sağlıkla çalışmasına destek oluyor.
- Sinirleri yatıştırıcı bir etkisi olduğu da bilinen karayemiş, sinir, stres ve buna bağlı ortaya çıkabilen uykusuzluk problemlerinin kısa sürede çözülmesini sağlıyor.
Karayemiş nerelerde bulunur, nasıl kullanılır?
Yapraklarını dökmeyen bir bitki olduğu için karayemişe dört mevsim ulaşmak mümkün olsa da genel olarak mayıs ila eylül ayları arasında toplandığını söylemek mümkün. Zira karayemiş, bu dönemlerde çiçeklenip olgunlaşıyor ve meyvelerini vermeye başlıyor. Dünya üzerinde Güneybatı Asya ile Güneydoğu Avrupa'da doğal olarak yetiştiği söylenen karayemiş bitkisi, ülkemizde de en çok Karadeniz Bölgesi'nde karşımıza çıkıyor. Özellikle Trabzon, Rize, Giresun, Ordu ve Artvin'de, yüksek dağlık bölgelerde doğal olarak yetiştiği biliniyor. Hem yaprakları hem de meyveleri değerlendirilebilen bir bitki olsa da onu yanlış tüketmemek için mutlaka işin uzmanlarından destek almaksa önem taşıyor. Reçeli, marmelatı, turşusu ve çayı hazırlanan karayemişin meyvelerini kurutulmuş halde ya da taze olarak doğrudan tüketenler de olduğu biliniyor. Yapraklarından çeşitli ilaçların ve kozmetik ürünlerin yapımında da kullanıldığı söyleniyor. Ancak zararlarını ve yan etkilerini de bilerek hareket etmek önem taşıyor. "Bir zararı var mı ki?" diyenleri hemen aşağıya alalım.Karayemişin zararları, yan etkileri var mıdır?
Karayemiş, doğru kullanıldığında ne kadar faydalıysa yanlış kullanıldığında da bir o kadar zararlı bir bitkiye dönüşebiliyor. Bunun için yukarıda da söylediğimiz gibi mutlaka işin uzmanlarından bu konuda fikir alarak hareket etmek gerekiyor. Her ne kadar yapraklarından faydalananlar olsa da taze yapraklarının zehirli olduğunu unutmamak, mutlaka kullanılması gerekiyorsa güvenilir aktarlardan kurutulmuş ve sağlıklı bir şekilde tüketilebilecek yapraklarını temin etmek gerekiyor.
Aynı şekilde karayemiş meyveleri taze olarak da tüketilebiliyor ancak içinde bulunan sert çekirdeklerinin vücutta zehirli etkiler oluşturduğunu unutmamak ve çekirdeklerini asla tüketmemek de büyük önem taşıyor.
Siz zaten yaparsınız ama biz de yeniden hatırlatmış olalım: Siz siz olun, karayemiş de dahil olmak üzere eğer daha önce tüketmediğiniz, sizin için yeni olan bir bitkiyi/meyveyi tüketmek istiyorsanız öncesinde mutlaka doktorunuza danışın. Özellikle kronik/ciddi bir rahatsızlığınız varsa, alerjik bir bünyeye sahipseniz ya da düzenli olarak kullandığınız ilaçlarınız varsa doktorunuza danışmadan ve onun onayını almadan hiçbir şekilde böyle yenilikler denemeyin. Sağlık bu, ihmale gelmez, aman diyelim.