Türk Ve Batı Edebiyatı İle İlgili Küçük Notlar

TÜRK VE BATI EDEBİYATI İLE İLGİLİ KÜÇÜK NOTLAR *Halk edebiyatı soyut güzelliği aramaz,gerçek güzelliğin peşinde koşar. *Dede Korkut Hikayeleri,destan geleneğinden halk öykücülüğüne geçiş döneminin ürünüdür. *Eski Yunan edebiyatında Ksenophon’un “Anabasis” adlı eseri anı türünün ilk örneklerindendir. *II.Yeni akımı sürrealizmin etkisindedir. *Nabi’nin Tuhfet-ül Harameyn (gezi notları) eseri vardır *Nef’i kaside ve özellikle de yergileriyle ünlüdür.(Siham-ı Kaza) *Şeyh Galip Sebk-i Hindi denilen tarzın öncüsüdür.(sembolizm) *Evliya Çelebi gezi yazılarıyla(seyahatname) ünlüdür. *Naima,tarihçiliğiyle ünlüdür. *Katip Çelebi,bibliyografya(Keşfüz-zünün) çalışmasıyla ünlüdür. *Baki,şairler sultanıdır.Şiirlerinde tasavvufa yer vermemiştir. *Hoca Dehhani Divan edebiyatının kurucusudur.(Şelçuk Şahnamesi) *Fuzuli, Divan edebiyatının “lirizm” yönünden en zengin şairidir. *Ahmedi,nin İskendername adlı büyük mesnevisi,”Doğu ilimlerinin manzum ansiklopedisi” haline koymuştur. *Koşma,anonim halk edebiyatı ürünü değildir. *Türk edebiyatında sembolist şair deyince aklımıza Ahmet Haşim gelir. *Şeyhi,Divan şiirinin ilk ustalarındandır.(Harname,Hüsrev ile Şirin) *Mani,yalnız aşk konularına değil sosyal konulara da değinen Halk edebiyatı nazım şeklidir. *Şikayetname,Fuzuli’nin Nişancı Celalzade Mustafa Çelebi’ye yazdığı ünlü bir mektuptur. *Şarkı türünün en güzel örneklerini Nedim vermiştir. *Halit Ziya,modern romancılığımızın kurucusudur. *Parnasizm,şiirde gerçekçi akımdır. *Servet-i Fünun edebiyatının dil anlayışı , Divan edebiyatının dil anlayışı ile hemen hemen aynıdır. *Vatan ve özgürlük aşkını ilk işleyen Namık Kemal’dir. *Şiirde geleneksel kuralları yıkan,ölçü ve uyağı kaldıran Orhan Veli’dir. *Kiralık Konak romanında dede,baba ve torun üç kuşak çatışması işleniyor. *Türklerin Divan edebiyatına kattıkları iki tür:Şarkı ve tuyuğdur. *Türkçemiz köken bakımından Ural-Altay dil grubunun Altay koluna bağlı sondan eklemeli bir dildir. *Türkler bugüne kadar Göktürk,Uygur,Arap ve Latin yazısı olmak üzere dört çeşit yazı kullanmışlardır. *38 harfli Göktürk alfabesi ile yazılan ilk ürünler Yenisey yazıtlarıdır.(mezartaşı yazılarıdır)Bu alfabe ile yazılmış olan önemli metinler Göktürk(Orhun) yazıtlarıdır.Türkçenin gelişmiş bir dil olduğu anlaşılıyor. *Süleyman Çelebi’nin Mevlid’i önemlidir. *Şeyhi’nin Harname adlı satirik mesnevisi ünlüdür. *Ali Şir Nevai’nin Muhakemetü’l-Lügateyn adlı eseri ve ilk şairler tezkiresi(biyografi) edebiyatımızın önemli eserleridir. *Bağdatlı Ruhi,terkib-i bend’iyle tanınır.(hicivler,yergiler) *Divan şiirinin son temsilcileri:Enderunlu Vasıf,İzzet Molla,Leskofçalı Galip ve Yenişehirli Avni’dir. *Veysi ve Nergisi,süslü-sanatlı nesri,secilerle,söz oyunlarıyla en uç biçimde temsil ederler. *Yunus Emre,hece ölçüsüyle yazmıştır genellikle.Ama aruz ölçüsü ve Divan edebiyatı nazım biçimlerini de kullanmıştır. *Ahmet Cevdet Paşa:Tarih,hukuk,dil ve edebiyat alanında çalışmalar yaptı.Kavaid-i Osmaniye adlı dilbilgisi kitabıyla Belagat-ı Osmaniye adlı kuramsal edebiyat kitabı tanınmıştır.Tarih-i Cevdet,Kısas-ı Enbiya,Mecelle. *Muallim Naci:Türkçeyi,doğal söylenişini bozmadan aruza uydurması bakımından Tevfik Fikret’i ve Mehmet Akif’i etkilemiştir.”Ateş-pare,Şerare,Demdeme,Ömer’in Çocukluğu” *Cenap Şehabettin,sembolist tarzda yazdığı şiirlerle tanındı. *Mehmet Rauf:Mensur şiir türünün başarılı örneklerini vererek bu türün yayılıp tanınmasını sağladı.Halit Ziya’nın etkisinde kaldı. *Hüseyin Rahmi:Ahmet Mithat geleneğini sürdürerek “halk için sanat” anlayışıyla yazdığı romanlarıyla tanındı. *Ahmet Rasim:Edebiyat aracılığıyla halkı eğitmeyi amaçlayan bir yazar olarak Ahmet Mithat geleneğini sürdürür.Üçer beşer sözcüklü,kısa,hareketli,canlı cümleleriyle döneminin dil ve anlatımından oldukça farklı özellikler gösterir.Falaka(anı),Gecelerim(anı),Gülüp Ağladıklarım(fıkra) *Behçet Kemal Çağlarnuncu Yıl Marşı”nın söz yazarlarındandır(Öteki F.Naf iz Çamlıbel’dir) *Peyami Safasikolojik roman türündeki başarısıyla tanınır. BATI EDEBİYATI İLE İLGİLİ KÜÇÜK NOTLAR *Emile Zola,natüralizmin kurucusu ve kuramcısıdır.Natüralistler çevrenin insan üzerindeki etkisine çok önem verirler. *Racine klasisizmin temsilcisidir. *Denemenin kurucusu Montaigne’dir. *En ünlü komedi yazarları Aristophanes ve Moliere’dir. *En ünlü trajedi yazarları:Sophokles,Corneille,Racine’dir. *Adgar Allen Poe,”gerilim” öğesini öykü ve romanda ilk kullananlardandır. *P.Verlaine:Sembolistlerden olmasına rağmen emprestyonistler arasında da adı geçer. *A.Rimbaud:Emprestyonistler arasında adı geçmiş ve sürrealisme kaynaklık etmiştir. *J.Joyce:Romanın yapısını değiştirmiş,dil kurallarını kırmış;bilinçle bilinçaltını,zamanla uzayı birilikte verebilmek için iç konuşmalardan,kesintilerden,çağrışımlardan,izlenim lerden yararlanmıştır.Düzyazıda oldukça ustadır.Ulysses. *P.Eluard:Önce dadaizm,sonra sürrealizm,oradan da toplumsal gerçekçiliğe yönelmiştir.”Ölmeden Ölmek” *L.Aragon:Sanatta başkaldırının yetersizliğini dadaizm ve sürrealizm anlayışlarından sonra görmüş,toplumsal gerçekçiliğe yönelmiştir.”Rüyalardan Bir Dalga,Elsa’nın Gözleri” *Egzistansiyalizm,edebiyatta yeni bir hümanizm olarak kendini göstermiştir. *Sanat ve edebiyat akımlarının ortaya çıkış sıralaması: Klasisizm,romantizm,realizm,natüralizm,sürrealizm
Benzer Videolar