Mahmut Goloğlu

Milli Mücadele ve Cumhuriyet tarihimiz üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan, eski Trabzon Milletvekili, Tarihçi-Yazar Mahmut Goloğlu, 11 Ekim 1982 Pazartesi günü saat 20 sıralarında geçirdiği bir kalb krizi sonucu Trabzon'da ölmüştür. Cenazesi 14 Ekim 1982 günü İskender Paşa Câmii'nde kılınan öğle namazım müteakip Asrî Mezarlığa defnedilmiştir. Mahmut Goloğlu, 1915 yılında Trabzon'un Akçaabat ilçesinde doğdu. Doğduğu yıl babası Kolağası Celâleddin Efendi, Sarıkamış'ta şehit düşmüştü. Annesi Binnaz Hanımdır. İlk, Orta, Lise tahsilini Trabzon'da gördü. Lise sıralarında ilim ve sanata ilgi duydu, hikâyeler yazdı. Liseyi bitirdikten sonra bir ara ilk okul öğretmen vekilliği yaptı. 1934 yılında Halkevi'nin tarih kolunda vazife aldı. Bu sırada Trabzon'un mezar taşları ve kitabelerini tetkik ve tesbit etti. Tarihe karşı olan ilgisi bu yıllarda başladı. İstanbul Hukuk Fakültesini bitirdikten sonra memuriyete Tekel Müfettişi olarak atıldı. 1940 yılında evlendi. Daha sonra avukatlığa başlayarak memleketi Trabzon'a döndü. 1950 yılından sonra üç dönem Trabzon D.P. milletvekili seçilmişti. Meclis çalışmalarında Gümrük ve Tekel Komisyonlarına başkanlık etmiş, bir dönem Meclis Başkan vekilliği yapmıştır. 27 Mayıs 1960'da Yassıada'ya gönderilmiş ve beraat etmiştir. Bundan sonraki yıllarda, milletvekilliği sırasında başladığı tarih çalışmalarına hız vermiştir. Hayatı boyunca Trabzon'daki ve diğer gazetelerde bir çok yazı yazmıştır. "Yeni Adam" ve "Eğitim Hareketleri" dergilerinde denemeler ve kitap tenkitleri yayınlanmıştır. Mahmut Goloğlu, Erzurum kongresi ile başlayan millî mücadele tarihi çalışmalarını, "Sivas Kongresi", "Üçüncü Meşrutiyet", "Cumhuriyete Doğru" ve "Türkiye Cumhuriyeti" adlı kitaplarında topladı. 1919-1923 yılları arasına ait önemli belgeleri neşretti. Daha sonra bu yoldaki çalışmalarına devam ederek, 1950 yıllarına kadarki dönemi ayrıntılı şekilde incelemiş, Türkiye'nin siyasî ve sosyal problemlerini kendine has tarafsız üslubuyla ortaya koymuştur. Goloğlu kendi doğduğu ve çok sevdiği Trabzon'un tarihi ile de ilgilenmiştir. En çok üzüldüğü husus M.Ö. 298-63 yılları arasında hüküm sürmüş Pontos Krallığı ile 1204-1461 yılları arasında yaşamış Trabzon devletinin birbirine karıştırılması, Trabzon devletinden Rum Pontos İmparatorluğu diye söz edilmesiydi. Trabzon tarihi üzerine yaptığı çalışmalarını, şehrin fethine kadar olan dönemi "Pontos", sonrasını ise "Trabzon Tarihi" olarak yaymlamış-tır. Mahmut Goloğlu emekli olunca, Trabzon'da Karadeniz Teknik Üniversitesi'nde 1 derece profesörlük kadrosu ile Devrim Tarihi dersleri okuttu. Oradan Trabzon İktisadi ve Ticari tümler Akademisine geçti. Akademi'de derslerine devam etti, TİTİA adına İstanbul'daki akademiler arası sempozyuma katılarak; "Türk inkılâp Tarihi nasıl okutulmalıdır?" konusunda rapor verdi. "Trabzon Eski Eserleri ve Müzeleri Sevenler Derneği"nin fahri genel baş kanlığını kabul etti, Trabzon'daki tarihi eserlerin korunması, tanıtılması, müzenin teşhire açılabilmesi çalışmalarına yardımda bulundu. 9-13 Kasım 1981 tarihleri arasında Boğaziçi Üniversitesi'nde düzenlenen milletlerarası Atatürk sempozyumunda, Atatürk prensiplerinin incelenmesi, anlatılması ile Atatürk prensiplerinin tanıtılması yolundaki çalışmalarından dolayı iki şeref ödülüne lâyık görüldü. • İki kızı olan Mahmut Goloğlu 67 yaşındaydı. Eserleri şunlardır: A. MİLLİ MÜCADELE TARİHİ; 1. Erzurum Kongresi, Ankara 1968; 2. Sivas Kongresi, Ankara, 1969; 3. Üçüncü Meşrutiyet, Ankara, 1970; 4. Cumhuriyete Doğru, Ankara, 1971; 5. Türkiye Cumhuriyeti, Ankara 1971: B. TÜRKİYE CUMHURİYETİ TARİHİ: 6. Devrimler ve Tepkileri, Ankara, 1972; 7. Tek Partili Cumhuriyet, Ankara, 1974; 8. Milli Şef Dönemi, Ankara, 1974; 9. Demokrasiye Geçiş (1946-1950) Baskıda. C. CUMHURİYETİN 50. YILINA ARMAĞANI: 10. Atatürk İlkeleri ve Bursa Nutku, Ankara, 1973; 11. Halifelik, Ankara, 1973; 12. Pontos, Ankara, 1973; 13. Trabzon Tarihi, Ankara 1975 D. DENEMELER: 14. Sevda Masalları, İstanbul, 1943 16. Dostluk ve Mutluluk, Ankara 1975: 17. Kahve Değirmeni (Basılmadı).