Yeryüzü Şekilleri – Çöl

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Çöl, yerkürede yer alan ana biyom tiplerinden birisidir.

Çöller, temel olarak ekvatorun kuzey ve güneyinde 15-40 dereceler arasında, bulunan çok kurak alanlardır. Çöller birer ekosistemlerdir ve çöl atmosferinin düşük nemliliği gece ve gündüz arasında çok büyük sıcaklık farklarının oluşmasına neden olur. Çöller, aldıkları yağışın miktarında (genellikle yılda 25 cm’den az) büyük değişkenlik gösterirler. Yağışın zamanı da öngörülememektedir. Çöl toprağında organik madde miktarı az olmasına karşın mineraller bol miktarda bulunur. En gelişmişlerinde bile bitki örtüşü çok seyrektir ve toprak güneş ışınlarına ve rüzgara doğrudan maruz kalır. Hem yıllık hem de çok yıllık bitkiler mevcuttur, ancak çok yıllık bitkiler olarak kaktüsler tipiktir. Bu bitkiler su kaybını azaltmak için genellikle çok küçük yapraklara sahiptir ya da hiç yaprakları yoktur. Bazı bitkiler ise yer altı organları olarak yaşarlar ve yalnızca aşırı yağışların olduğu kısa bir büyüme dönemine sahiptirler.

Çöllerde yaşayan hayvanlar, çok çetin koşullarla baş etmek zorundadırlar; su ve besin çok nadirdir, sıcaklık dramatik bir şekilde değişmektedir, kumda yürümek ve yuva kazmak zordur, ve kumda yürüme gömülmeyle sonuçlanabilir. Bu sorunları aşmak için çok çeşitli fizyolojik ve davranışsal uyumlar evrimleşmiştir. Çoğu hayvan küçüktür, günün en sıcak saatlerini bitkilerin altında ya da yer altında geçirirler, gece avlanır ve besin ararlar. Kanguru faresi gibi hayvanlar, besinlerde bulunan ve metabolizma sonucu ortaya çıkardıkları su (metabolik su) ile canlılıklarını devam ettirirler. Canlı biyokütlesi çok düşüktür ve biyota oldukça özelleşmiştir.

Dünyaca ünlü çöller, Kuzey Afrika’da Büyük Sahra, Güney Afrika’da Kalahari, Asya’da Gobi ve Güney Amerika’da Atacama çölleridir. Büyük Sahra, bilinen en büyük sıcak çöldür. Sahra’daki Berberi kabileleri, yıllardır Sahra’da kaybolan insanlara misefirperverliklerini sunmaktadırlar.

Sıcak Çöller

• 30 °C enlemlerinde görülür.
• Yılda 1-2 kez yağış düşer.
• Vahaların dışındaki yerler yerleşmeye elverişli değildir.
• Yıllık sıcaklık farkı azdır.
• Gece ile gündüz arası sıcaklık farkı fazladır.
• Görüldüğü yerler: Büyük Sahra (Kuzey Afrika), Kalahari (Güney Afrika), Atakama (Güney Amerika), Arizona (Kuzey Amerika), Viktorya (Avustralya), Tar (Hindistan), Kisimu (Kenya)
• Bitki örtüsü dikenli bitkilerdir.

Karasal Çöller

• Orta kuşak karalarının deniz etkisinden uzak iç kesimlerinde görülür.
• Bitki örtüsü steptir.
• Diğer özellikleri sıcak çöllerle aynıdır.
• Yıllık yağış miktarı 20 mm’yi geçmez.

Soğuk Çöller

• Kutup çevrelerinde görülür. Sadece Antarktika‘nın çevresinde görülmez
• Bitki örtüsü yoktur.
• Çok az görülür.

Benzer Yazılar:

Güneşin gerçek Yapısı Nasıl ve Ömrü Ne Kadar? Bor Kullanım Alanları Güneşin Büyüklüğü Ne Kadardır? Volkan Topografyası – Türkiye Türkiye Coğrafi Bölgelerinin Yeryüzü Şekilleri Açısından Özellikleri; ​ Topaz Nasıl Kullanılır? Mar Chiquita Gölü Kaçkar Dağı Nerededir? Türkiye’nin Matematik Konumu ve Özellikleri Türkiyede Dalgaların ve Akıntıların Oluşturduğu Şekiller Dünyada Kaç Ülke Vardır Mağaraların oluşumu Saat Dilimleri (Uluslararası Saat) Yeryüzü Şekilleri – Göl Yeryüzü Şekilleri – buzdağı (İceberg) Kayaçlar ve çeşitleri Türk Elleri Özbekistan Jeolojik Devirler Jupiter Gezegeni Güneş Sistemi – 1 Toprak Çeşitleri, Toprak Tipleri Nelerdir? Kıtalara Göre Akarsular Nüfus Nedir ? Nüfus İle ilgili Genel Bilgi Türkiye’ de Yetiştirilen Başlıca Tarım Ürünleri Harita Bilgisi Türkiyenin Platoları Mevsimler ve Özellikleri İklim Bölgelerine Göre Akarsu Rejimleri Dünyanın Yedi Harikası Ekosistem