Gebelik ve Diyabet Nedir?
Diyabetli bir kadında sağlıklı bir gebeliğin anahtarı, kan şekerini hem gebe kalmadan önce, hem de gebelik sırasında hedeflenen değer aralığı içinde tutmaktır. Bunun için öğünleri, egzersizi ve insülini dengeli tutacak bir diyabet tedavi planına ihtiyacınız olacaktır. Bu plan gebeliğiniz ilerlerken değişecektir. Aynı zamanda kan şekerinizi sık sık ölçmeniz ve değerleri kaydetmeniz gerekecektir. Kan şekerinizi hedeflenen aralıkta tutarak ve iyi bir tıbbi bakımla, neredeyse diyabetsiz bir kadın kadar sorunsuz bir gebelik yaşayabilirsiniz ve sağlıklı bir bebeğe sahip olabilirsiniz.
Sağlanan ilerlemelere rağmen, diyabetli kadınlardan, özellikle diyabeti iyi kontrol edilemeyenlerden doğan bebeklerde doğum kusuru tehlikesi hala daha yüksektir. Kan şekeri ve keton (miktarı çok artarsa bebeği zehirler) düzeyleri yüksek olduğu zaman plasentadan bebeğe geçer. Bunlar doğum kusuru olasılığını artırır. Bu nedenle, gebe kalmadan önce iyi kan şekeri kontrolünün sağlanması çok önemlidir. Çoğu kadın bebek 2-4 haftalık oluncaya kadar hamile kaldığının farkında değildir. Gebeliğin ilk 6 haftası sırasında bebeğin organları oluşur. Erken haftalardaki kan şekeri düzeyiniz bebeğin gelişmekte olan organlarını etkiler. Yüksek kan şekeri düzeyleri doğum kusurlarına yol açabilir. İlk haftalar bebeğiniz için çok önemli olduğundan, planlayarak hamile kalmalısınız. Eğer kan şekeri düzeyleriniz iyi kontrol altında değilse, hamile kalmadan önce diyabeti kontrol altına almaya çalışın. Gebe kalmadan önceki 3-6 ay içinde iyi kan şekeri kontrolü sağlamak iyi bir fikirdir. Gebeliğiniz sırasında ve daha sonrasında da mükemmel kan şekeri kontrolü sağlamak isteyebilirsiniz.
Yüksek kan şekeri nasıl sorunlara yol açar?
Kanınızda fazladan şeker bulunduğu zaman, bebeğe de fazladan şeker gidecektir. Tüm bu şeker fazlası bebeğin çok büyük ve şişman olmasına yol açabilir. Büyük bebek doğurmak anne ve çocuk için güç bir durumdur. Bebeğinize fazla şeker gittiği için, bebeğin pankreası fazla insülin yapar. Doğumdan sonra bebeğin bu fazla insülin salgısını durdurması zordur. Bebek yakından izlenmeli ve eğer kan şekeri düzeyleri çok düşerse tedavi edilmelidir.
Diyabetik kadınların bebeklerinde daha sık sarılık görülmektedir. Sarılık, vücudun yeterince hızlı işleyemediği eskimiş alyuvarlardan kaynaklanmaktadır. Bu durum tedaviyle hızla geçer.
İyi doğum öncesi bakım
Artık diyabet hakkında her zamankinden daha çok şey bildiğimiz için, hamileliğinizi planlamak daha kolay. Diyabetinizi kontrol altında tutmak için doktorunuzla ve kadın doğum uzmanınızla düzenli olarak işbirliği yapmalısınız. En iyi doğum öncesi bakım için, sizinle ilgilenen ekipte aşağıdaki kişiler olmalıdır:
• Diyabet hastalarının tedavisi ve gebe diyabetikler konusunda deneyimli bir doktor
• Yüksek riskli gebeliklere alışkın ve başka diyabetli gebeleri de takip eden bir kadın doğum uzmanı
• Diyabetik kadınların bebeklerinde çıkabilecek özel sorunları bilen ve tedavi edebilecek bir çocuk ya da yenidoğan (bebeğin ilk ayı) doktoru
• Yemek planınızı gebelik sırasında ve sonrasındaki ihtiyaçlarınıza göre değiştirebilecek bir diyetisyen
• Size gebelik sırasında diyabetle başa çıkmakta yardımcı olacak bir diyabet eğitmeni
Gebelik çoğunlukla çok büyük iniş-çıkışların olduğu bir dönemdir. Mutluluk verici ve heyecanlandırıcı olabilir (bebeğin ilk kalp atışını duymak ya da ilk hareketini hissetmek gibi). Aynı zamanda moral bozucu, hatta KORKUTUCU da olabilir. Bebek büyüdükçe vücudunuz değişir. Diyabetiniz olduğu için bu değişiklikler kan şekeri düzeyinizi de etkileyecektir. Gebelik aynı zamanda kan şekeri düşüklüğünün saptanmasını zorlaştıran belirtilere de neden olabilir. Gebelik sırasında diyabet kontrolü daha çok çaba gerektirecektir. Evde yaptığınız kan şekeri ölçümleri gebelik öncesinde, sırasında ve sonrasında sizin ve bebeğin sağlığının korunması için çok önemlidir.
İnsülin ve Diyabet Hapları
Eğer tip 1 diyabetiniz varsa, gebelik insülin tedavi planınızı etkileyecektir. Gebelik ayları sırasında, vücudunuzun insülin ihtiyacı artacaktır. Bu özellikle gebeliğin son 3 ayı için geçerlidir. Daha fazla insülin ihtiyacının nedeni plasentanın yaptığı hormonlardır. Plasenta bebeğin büyümesini sağlayan hormonları salgılar. Aynı zamanda bu hormonlar annedeki insülinin etkisini engeller. Bunun sonucunda insülin ihtiyacınız artacaktır.
Tip 2 diyabetiniz varsa, ileriye dönük bir plan yapmalısınız. Eğer kan şekerinizi kontrol etmek için hap alıyorsanız, gebeyken bunlara devam edemeyebilirsiniz. Diyabet haplarının gebelik sırasında güvenli olduğu kanıtlanmadığı için, doktorunuz muhtemelen hemen insüline geçecektir. Kan şekerinizi kontrol etmek
Bu kontroller kan şekerinizi hedef değer civarında tutmanıza yardım edecektir.
Diyabet ekibinizin önerdiği zamanlarda kan şekerinizi ölçün; bu ölçümler günde 8 kereye kadar çıkabilirve muhtemelen öğün sonrası ölçümleri de içerecektir.
• Sonuçlarınızı yazın
• Yemek planı ve egzersizlerinizle ilgili notlar alın
• Sadece diyabet ekibiniz önerdiği zaman yemek planı ve insülininizde değişiklik yapın
Gebelik ve yiyecekler
Gebelik sırasında diyetisyeniniz veya doktorunuz kan şekerinizin düşük ya da yüksek olmaîmı önlemek için yemek planınızı değiştirmeye ihtiyaç duyabilir. Bu, kan şekeri sonuçlarınızı kaydetmenizin en önemli nedenidir.
Eğer gebeliğe çok yüksek bir kiloyla başlamışsanız, zayıflamaya çalışmamalısınız. Bunun yerine diyetisyeninizle birlikte gebelik sırasında kilo almanızı nasıl engelleyeceğiniz üzerinde çalışın.
Diyetisyeniniz kilo alımınızı takip edecektir. Eğer gebeliğe normal bir kiloyla başlamışsanız, 11-16 kg almayı bekleyin. Gebeliğe çok zayıf başlayan kadınlar daha fazla kilo almalıdır. Eğer gebeliğin başlangıcında yüksek kiloluysanız, diyetisyeninizle çalışarak kilo alımınızı 7-11 kg arasında tutmaya çalışın.
Gebelik ve egzersiz
Egzersiz, özellikle tip 2 diyabet hastaları için diyabet tedavisinin çok önemli bir parçasıdır. Tıpkı gebe kalmadan önce kan şekerinizi kontrol altına almanız gerektiği gibi, gebelik öncesinde formda olmak da en iyisidir. Şu anki egzersiz programınıza gebelikte de devam edebilecek misiniz?
Gebe kaldıktan sonra egzersize başlamanız güvenli mi? planlarınızı diyabet ekibinizle paylaşın. Yol göstermelerini isteyin.
Egzersiz gebelik sırasında sağlığınızı korur. Fakat eğer
1) Yüksek tansiyonunuz
2) Göz, böbrek ya da kalp problemleriniz
3) Küçük ya da büyük kan damarlarınızda hasar ya da
4) Sinir hasarınız varsa, diyabet ekibinizle konuşun
Genel olarak, gebelik sırasında zorlayıcı bir egzersiz programına yeni başlamak iyi bir fikir değildir. Gebe kadınlar için iyi olan egzersizler yürüyüş, hafif aerobik, yüzme ya da su aerobiğidir.
Doğum
Beklenen doğum tarihiniz yaklaşırken doktorlarınız sizin ve büyümekte olan bebeğinizin sağlığını takip edecektir. Daha sonra ekibinizle birlikte doğum için en uygun olan zamanı ve yöntemi konuşacaksınız.
Normal doğum yapabilir veya sezaryene karar verebilirsiniz. Doğumu nasıl yaparsanız yapın, doktorlarınız doğum süresince kan şekerinizi kontrol altında tutmak için çalışacaktır. Doğumun başlangıcında insülin ihtiyacınız düşecektir. Büyük olasılıkla doğum sırasında ve doğumdan sonraki 24-72 saat içinde insüline ihtiyacınız olmayacaktır.
Doğumdan sonra hem annenin hem de bebeğin bakıma ihtiyacı olması nedeniyle, diyabetik kadınların evde doğum yapması önerilmemektedir.
Doğumdan sonra
Bebek doğduktan sonra vücudunuz gebelik ve doğumun yorgunluğunu atmaya çalışır. Bazı yeni annelerde doğumdan sonraki ilk birkaç haftada kan şekeri kontrolü daha iyi olur. Birçoğunda ise, kan şekerinde garip dalgalanmalar görülür. Vücudunuzun nasıl tepki vereceğini bilmemek sizi şaşırtabilir ve üzebilir.
Diyabetik kadınlar için emzirmek iyidir, fakat kan şekerinizi tahmin etmeyi biraz zorlaştırabilir. Bebekle evde geçireceğiniz ilk haftalarda muhtemelen yorgun, uykusuzluk nedeniyle stresli olacaksınız ve programınız bozulacak. Kan şekeri düşüklüğü gerçek bir tehlikedir. Sersemlemenize yol açabilecek kan şekeri reaksiyonlarından kaçınmanız bebeğinizin güvenliği için önemlidir. Tüm bu yukarıdaki nedenlerle, bu dönemde kan şekerinizi sık sık kontrol etmeniz önemlidir. Kan şekeri düzeylerinizi kaydetmeniz sizin ve ekibinizin insülin dozunuzu ayarlamasına yardım edecektir.
Bebeğin gelişiyle tüm dikkatiniz ona odaklanacaktır. Fakat bebeğinize iyi bakmak için kendinize iyi bakmanız gerektiğini unutmayın. Gebeliğiniz sırasında kan şekerinizi hedefte tutmanızı sağlayan alışkanlıklarınızı devam ettirin.
Emzirme
Emzirme sırasında kan şekerinizin düşmesini önlemek için:
• Emzirmeden önce ya da emzirirken birşeyler atıştırın
• Yeterince sıvı alın. Emzirirken yudum yudum su veya kafeinsiz bir içecek için
• Emzirirken yanınızda kan şekeri düşüklüğünü tedavi edecek bir şey bulundurun, böylece kan şekeri düşüklüğünü tedavi etmek için emzirmeye ara vermeniz gerekmez
Emziren annelerin daha fazla kaloriye ihtiyacı vardır. Neler yiyip içtiğiniz kan şekerinizin yanı sıra süt miktarınızı da etkiler. Emzirirken öğünlerinizi planlamak için doktorunuz ve diyetisyeninizle birlikte yemek planınızı düzenleyin.