Balık Hastalıkları

BALIKLARIMIZ: Sualtı dünyasının bu mükemmel canlılarının bize yaşattığı zevkler kadar onların daha iyi yaşayabilmeleri için bazı gereksinimleri olduğunu da unutmamalıyız.Her balığın nasıl ayrı bir çekiciliği varsa, sağlıklı olabilmeleri için de yapılarına uygun ayrı ortamlara ihtiyaçları vardır.Öncelikle beslediğimiz balığın ortam gereksinimlerini bilmeli ve akvaryumumuzun biyolojik dengesini(PH-GH..)onların istediği düzeyde ayarlamalıyız. İşte akvaryumunuzda sıkça rastlayacağınız hastalıklardan bazıları; Beyaz benek: Çok sık rastlanan ve önlem alınmazsa kısa sürede yaygınlaşan bir hastalıktır. Bu hastalıkta balığın vücudu küçük beyaz lekelerle kaplanır. Tedavi için ilk olarak ısıyı sabit tutmalı ve piyasada rahatlıkla bulabileceğimiz ilaçları kullanmamız gereklidir. Oodınıum: Kuyruk ve kanatlarda çürümeyle başlar ve yavaş yavaş bu kısımlarda parçalanmaya sebep olur. Gövdeye ilerlediğinde ise bu hastalığı tedavi etmek ise çok zordur. Mantar: Genelde yaralanmış balıklarda görünen ve balığın yaralanmış ve hırpalanmış bölgelerinde başlayan bir hastalıktır. Kısa sürede kök salıp vücutta pamukçuklar oluşturmaya başlar. not: Hasta balıklarınızın tedavilerinde kullanılmak üzere küçük bir akvaryum temin etmenizi öneririz. Bu sayede hastalığın tüm balıklarınıza bulaşmasını engelleyebilirsiniz. Saglikli bir akvaryum ve saglikli baliklar, her akvaryum severin temel dileklerinden biridir. Butun hastaliklarda oldugu gibi balik hastaliklarinda da erken teshis cok onemlidir.Bu nedenle baliklarimizin normal davranislarindaki degisiklikler uzerinde onemle durulmalidir. Sagligi bozulan baligi tanimak çok kolaydir. Balik turune ozgu renk ve davranislari yitirir. Renkleri solar, istahini kaybeder, cevresi ile ilgisi azalir, hareketleri anormallesir. Hastalik unsuru akvaryuma kendiliginden girmez. Onlari akvaryuma biz kendi ellerimizle, akvaryuma koydugumuz hasta bir balik, temizliginden emin olmadigimiz yem ya da bitki gibi elemanlarla sokariz. Sonuc olarak baliklarimiza sagladigimiz ortam ve besin onlarin sagliklarini bozacak nitelikte olmamalidir. Bir akvaryumda hastalik olusturabilecek etkenler nelerdir? a) Akvaryumda kapasitesinden cok balik beslenmesi. b) Akvaryum sartlarini besledigimiz baliklarin yasam sartlarini dusunmeden planlamamiz ya da sartlarin sabit tutulamamasi. c) Yasam sartlari (isi, isik, pH, sertlik... gibi) cok farkli olan baliklari bir arada besleme cabalari. d) Temizliginden emin olunmayan canli ya da kuru yemler. e) Yanlis tedavi. f) Akvaryuma el ile mudahale. g) Duzensiz ve yetersiz havalandirma. h) Yanlis besleme. i) En onemlisi de ilgisizlik. Akvaryumumuzda bir hastalik farkettigimiz zaman yapmamiz gereken ilk sey hastalik baliklarin hepsinde degilse hasta baligi digerlerinden ayirip hastaligin sebeplerini arastirmaktir. Bu arastirmayi da kendimize birtakim sorular sorarak yapabiliriz: 1) Akvaryuma son zamanlarda yeni balik ya da bitki koydum mu? 2) Suyun durumu nasil? Berrak mi, bulanik mi? pH'i ve sertligi nasil? 3) Baliklarin beslenmelerinde bir sorun var mi? Son zamanlarda farkli bir yem verdim mi? Yemin hepsi yeniyor muydu yoksa dibe coken yem var miydi? 4) Bitkilerin durumu nedir? Akvaryumda salyangoz gibi kabuklular var mi? 5) Akvaryum aksesuarlarimiz duzgun calisiyor mu? Sartlari sabit tutabiliyor muyum? 6) Hasta balik akvaryumda diger baliklar tarafindan rahatsiz ediliyor muydu? 7) Su degisimleri duzenli olarak aksatilmadan yapildi mi? 8) Akvaryum dogrudan gunes isigi aliyor mu?(Eger aliyorsa bu asiri alg olusumu ve suyun isisinda dalgalanmalara sebep olacaktir. 9) En onemli sorulardan biri de hastalik ya da olumun ayni tur balikta mi yoksa butun turlerde mi oldugudur. Butun bu ve benzeri sorulara verdigimiz cevaplardan sonra is sadece guvenilir bir kaynaga (daha tecrubeli biri, akvaryumcunuz, kitaplar... gibi) ya da tecrubelerinize basvurup hastaligin ismini koymaktir.Ornegin; Icinde cok fazla balik bulunan bir akvaryumunuz var, duzenli su degisimlerini ihmal ettiniz, suyun pH'i yuksek, bitkiler cok iyi, akvaryum dogrudan gunes isigi aliyor, bircok balik kramp girmis gibi aniden oluyor.(Bunlar sorularimiza aldigimiz cevaplardir) Yuzgecler hafifce parca parca olmus ve deri biraz mat(Bunlar balik uzerindeki gorsel belirtiler) Artik hastaligin adini koyabiliriz: AMONYAK ZEHIRLENMESI. (Litrede 1-2 mg.amonyak baliklar icin oldurucudur.) Bu sekilde hastalik teshis edilip adi konulduktan sonra bircok hastaligin tedavisi icin sadece sorulara aldigimiz cevaplarin bazilarini tersine cevirmemiz yeterlidir.Amonyak zehirlenmesi durumunda balik sayimiz zaten olumlerle dusmustur, su degisimini yapmamiz gerekiyor.Su degisimiyle beraber pH'ta dustu.Akvaryumumuzu dogrudan gunes isigi almayacak bir yere yerlestirdikmi amonyak zehirlenmesi sorunumuz cozumlenmistir.(Ornekte filtrenin devamli calisarak suyu temizledigi varsayilmistir) Dikkat edilmesi gereken hususlar: 1) Akvaryuma koyacagimiz su 48 saat üzeri acik ve su yüzeyi genis kaplarda dinlendirilmelidir. 2) Akvaryum suyunun pH'ini baligin dogal ortamindaki pH degerine mutlaka uydurun. 3) Akvaryum her zaman temiz ve akvaryum tabani pislikten arindirilmis olmalidir. 4) Akvaryum suyunun cinko, bakir, demir gibi madenlerle temasindan kaçininiz. Bunlar suyun zehirlenmesine neden olur. 5) Akvaryumun gereginden fazla havalandirilmasi az havalandirilmasi kadar tehlikelidir. 6) Akvaryumun isisini sabit tutunuz. Balıklarda en çok hastalık akvaryum koşullarının uygun olmaması veya akvaryuma yeni balık yada zararlı bir şeyler bırakılmasıyla gelir balıklarınızın hastalanmaması için filtrenizin temizliğini aksatmamanız , balıklara fazla yem vermeyiniz , ısıyı 28 dereceye ayarlayınız balığın türüne göre ( ısı 26 -- 28 derece arasıdır ) hasta balığı akvaryumunuza sokmayınız . MANTAR: Akvaryumda en çok rastlanan hastalıktır . akvaryum içindeki pislikler, ölü balık ve bitki yapraklarından, yem atıklarından balık pisliklerinden kaynaklanır fazla yem atınca akvaryuma dibe çöken yem kaldıkça bozulur ve asit bırakır suya veya uzun süre temizlenmeyen filtrede mantar hastalığına neden olur veya hasta bir balığın akvaryuma bırakılmasıyla da mantar hastalığı ortaya çıkar BELİRTİLERİ: Balığın derisinde ince tüylü pamuk görüntüsü oluşur. TEDAVİSİ : Mantar ilacı bırakınız mümkün mertebe tanınmış firmaların kaliteli ilaçlarını tercih ediniz. Aksi taktirde öldüreceğiniz balık fiyatı ilacın fiyatından çok üstüne çıkar . BEYAZ BENEK: Hemen hemen her tatlı su akvaryumunda bu hastalığa rastlamak mümkündür .Akvaryumun suyunu değiştirildiğinde , ısıtıcısı olmayan akvaryumlarda ve yeni balık bırakıldığında akvaryuma beyaz benek hastalığı görünür . BELİRTİLERİ: Balığın deri kısmı ve yüzgeçlerinde gözle görülen beyaz nokta nokta bir örtüyle kaplanır, solungaçlarını hızlı hızlı hareket ettirir. TEDAVİSİ: Isıyı yükseltiniz 28 dereceye çıkarınız ve beyaz benek ilacı kullanınız ( metine mavisi ) filitreyi yıkayınız KUYRUK ÇÜRÜMESİ: Fazla renkli balıklar ve Japon balıkları bu hastalığa çok duyarlıdır hastalığın birinci nedeni kirli akvaryum diğer nedenler ise başka balıkların yüzgeçlerinin ısırması , yetersiz beslenme ve az vitamin verilmesi suyun kirli olmasıdır . BELİRTİLERİ: Kuyruğun kısalması yüzgeçlerin tel tel olarak gözlenmesi . BALIK KENESİ: Balığın özelikle solungaç tarafında olur gözle görünebilir yuvarlak biçimdedir BELİRTİLERİ: Balık huzursuz bir biçimde dolaşır kendini kuma sürter TEDAVİSİ: Kepçeyle aldığız balığın üstünden keneyi bir cımbız yardımıyla dikkatlice alınız. HASTALIK BELİRTİLER Beyaz benek Beyaz grimsi benekler Kuyruk kanat çürümesiKuyruk ve yüzgeçlerde beyazlamaMantarBeyaz iplikimsi oluşumlarAğız fungusuAğız ve yanaklarda mantara benzer beyaz tabakaGöz fırlamasıAşırı göz büyümesi ve fırlaması ( Genelde Japon balıklarında görülür)Balık veremiZayıflama, iştahsızlık, zayıflık, refleks azlığıKadife hastalığıBalığın üstünde ince bir toz bulutu gibi bir tabakaKara leke hastalığıBalık üstünde siyah noktalarNeon hastalığıBalık üstünde sarımsı lekeler (Genelde Tetra ve Neon'larda görülür)Solungaç hastalığıSu yüzeyinde yüzme, yem yememe ve solungaç kenarlarında beyazlıkSümüklü deri hastalığıHareket ve beslenmede isteksizlikBalık bitiDeri üstünde kamçılı parazitlerActheres Ambloptitis Salmincola Edwardsi Solungaçlarda tahribat ve deri üstünde parazitler Gyrodactylus Yüzgeçlerde yıpranma, yer yer kızarmış bölgeler Furunkulozis Deride şişmeler ve kabarcıklar, balıkta renk solmasıHexamitaZayıflama, iştahsızlık ve ani yüzme hareketleriKolomnarisVücutta yuvarlak delikler ve kenarlarınsa sarımsı yapışkan bir madde BEYAZ BENEK En çok tanınan parazitlerden biridir. Balığın üzerinde iğne başı büyüklüğünde grimsi beyaz renkte çok sayıda benekler görülür. Parazit balığın üzerindeyken tedavi edilemez. Zamanla balığın halsizleşmesi ve ölümüne sebep olur. KUYRUK KANAT ÇÜRÜMESİ Bunlar genelde bakteri ve mantarların oluşturdukları hastalıklardır. Kuyruk ve yüzgeçlerin kenarlarında beyazlanmayla başlar ve vücuda doğru yayılır. Erken fark edilmesi tedaviyi kolaylaştırır. MANTAR Çoğunlukla bakımsız ve yaralanmış balıklarda deri üzerinde beyaz iplikimsi oluşumların görülmesiyle kendini belli eder. Hastalığın önlemi erken alınmaz ve yayılmasına olanak tanınırsa, mantarın geliştiği bölge ufak bir pamuk parçasını andırır. Bu hastalığın en önemli belirtileri yorgunluk ve iştahsızlıktır. AĞIZ FUNGUSU Balığın baş kısmında, özellikle yanak ve ağzında mantara benzer bir görünümde beyaz bir tabaka oluşur. Balığın ağzında bir bozulma görülür. Hastalığın ilerlemesi durumunda ağız çevresi bakteri tarafından kemirilerek hayvanın ölümüne sebep olur. GÖZ FIRLAMASI Bu hastalıkta gözlerden biri veya her ikisi de göz yuvasına sığmayacak şekilde büyür, daha sonra şişerek patlar ve sonuçta balığın kör olmasına yol açar. Daha çok japon balıklarında görülen bir hastalıktır. BALIK VEREMİ Genelde balıklarda bir zayıflama ve iştahsızlık ile kendini belli eder. Hasta balıkların refleksi zayıflar, dolaşamaz ve durgunlaşır. Tedavi edilmediği zaman toplu ölümlere sebep olur. KADİFE HASTALIĞI (OODİNİUM) Beyaz benek hastalığına çok benzer. Ondan çok daha küçük olup balığın üzerinde ince bir toz bulutunu andırır. Tedavi edilmezse ölümlere sebep olur. KARA LEKE HASTALIĞI Balık üzerinde siyah noktalar halinde görülen ve balıklara zarar veren bir parazittir. Bu küçük parazit kurtlarının yumurtaları, balık yiyen kuşların dışkılarıyla suya bırakılır. Yumurtadan çıkan larvalar salyangozlarda büyüyüp gelişerek, buradan balıklara saldırır. Deri içine girerek siyah kistlere sebep olur. NEON HASTALIĞI ( PLİSTOPHORA ) Daha çok neon tetra balığında görüldüğü için bu balığın ismiyle alınır. Balık üzerinde açık sarımsı lekeler halinde görülür. Kısa sürede kitle ölümlerine yol açar. BAKTERİYEL SOLUNGAÇ HASTALIĞI Micro bakterilerin sebep olduğu bu hastalıkta, balıklar suyun yüzeyinde yüzer, yem yemez, solunum hızlanır ve solungaç kapağı normalden fazla açılarak kenarlarında beyazlık oluşur. Yüksek oranda ölümlere yol açan bir hastalıktır. SÜMÜKLÜ DERİ HASTALIĞI (COSTİA) Deride ve solungaçta hastalık oluşturan bir parazittir. Serbest yüzer uzun kamçılarıyla hareket eder. İlerlemiş durumlarda balığın üzeri sümükümsü bir hal alır. Balığın hareket ve beslenmesinde isteksizlik görülür. Tedavi edilmezse ölümlere sebep olur. PARAZİTSEL HASTALIKLAR BALIK BİTİ (ARGULUS) Bir dış parazit olup iri bir su piresi büyüklüğündedir. İlk bakışta pula benzer iki tane iri göz ve emicisi vardır. Balığın derisine yapışarak kan emer. Yumurtaları ve larvaları açıkta uzun müddet yaşayamaz. Parazit balığın üzerinden bir cımbız vasıtasıyla alınır. SOLUNGAÇ PARAZİTLERİ ACTHERES AMBLOPTİTİS SALMİNCOLA EDWARDSİ Bu iki parazit birbirine çok benzer. Yumurtaları ve larvaları uzun müddet açıkta yaşayamazlar. Balıkların solungaçlarına hareketli ayaklarıyla iyice yapışırlar. Solungaçlara yaptıkları tahribat yüzünden ölümlere sebep olurlar. GYRODACTYLUS Bir çift çapası ve 16 yan çengeli vardır. Uygun durumlarda çıplak gözle görülebilirler. Bu dış parazit balıklarda halsizlik, yüzgeçlerde yıpranma, deride matlık, yer yer kızarmış bölgeler oluşturur. Deri ve solungaçlara yerleşerek balığın ölümüne sebep olur. FURUNKULOZİS Hastalık balığın sindirim sisteminde veya dıştan tahriş olan bölgelerde ortaya çıkar. Deri şişer, kabarcıklar meydana gelir. İçleri pembemsi veya kırmızımtırak sıvı ile doludur. Hastalık balığın solungaçlarında renk solmasına sebep olur. Eğer hasta balığın solungaçlarına bastırılırsa kan geldiği görülür. HEXAMİTA Balığın ince bağırsağında yaşayan ufak, 8 kamçılı, hareketli bir parazittir. Bilhassa diskus balıklarında tipik bir hastalığa sebep olur. Balıkta zayıflama, iştahsızlık, ani yüzme hareketleri görülür. KOLOMNARİS Bu hastalığı oluşturan bakterilerin yapışkan özellikleri vardır. Bu bakteriler vücutta yuvarlak delikler açarlar. Bu deliklerin kenarlarında sarımsı yapışkan bir madde görülür. Yüksek sıcaklıkta fazla, düşük sıcaklıkta daha az görülür. Eğer solungaçlara musallat olmuşsa kılcal damarları etkileyerek balıkların boğulup ölmesine sebep olur. Not: Yukarıdaki adı geçen balık hastalıklarının bazılarının tedavisi olmasına rağmen bazılarının ise hala tedavisi bilinmemektedir. EĞER HASTA BİR BALIĞINIZ VARSA... Öncelikle paniğe kapılmayın. Ne kadar çok acele ile hareket ederseniz o kadar çok işiniz zorlaşır. Balığınızı dikkatlice tekrar inceleyiniz. Eğer hastalıklar konusunda bilgili iseniz hastalığın türünü tespit etmeye çalışın. Eğer bir bilginiz yoksa balık üstünde gözlemlediğiniz durumları not alınız ve akvaryumcunuza danışınız. Hastalığın diğer balıklara da bulaşmış olup olmadığını tespit ediniz. Eğer sadece tek bir balık ya da bir kaç balık hastalanmış ise mutlaka hasta balıkları diğerlerinden ayırınız ve ayrı bir cam fanus ya da akvaryuma koyunuz. Hastalık akvaryumunuzun ya da cam fanusunuzun içine koyacağınız suyun akvaryum suyunun kimyasal bileşiminden çok fazla farklı olmamasına özen gösteriniz. Hasta balıklarınızı diğer balıklardan ayırdıktan sonra akvaryumcunuzdan hastalığın tedavisi olan ilacı satın alınız. İlaçtan balıklarınızın suyuna ne kadar gerekiyosa o kadar koyunuz ve suyun sıcaklığınında ideal ısıda olmasına özen gösteriniz (26oC+). Ve balıklarınız tamamen iyileşmeden tekrar akvaryumunuza koymayınız. Ve mutlaka diğer balıklarınızda hastalık olsa da olmasa da onların suyuna da koruyucu ilaçtan atınız. Geçmiş Olsun... Kaynak: İstanbul Akvaryumcular Yardımlaşma Ve Dayanışma Derneği