Gastroenterit Nedir?
Gastroenterit kısaca bağırsak zarının ve midenin iltihaplanmasıdır.
Gastroenterit Belirtileri
Gastroenteritin belirtileri çoğunlukla aniden ortaya çıkar. Yaygın olarak görülen gastroenterit enfeksiyonunun belirtileri: ateş, mide bulantısı, karın krampları, kusma, iştah kaybı, ishal.
Gastroenterit kusma ve ishal nedeniyle vücutta dehidrasyona (aşırı su kaybı) yol açabilir. Vücudun dehidrate olması ise ciddi sonuçlar doğurabilir.
Gastroenterit Neden Olur?
Kişiden kişiye gastroenteritin nedeni değişse de hastalığın %60'ı virüslerden kaynaklanır. Nörovirüsün ise tek başına bu vakaların yarısının nedeni olduğu söylenebilir.
Gastroenterit Nasıl Bulaşır?
Gastroenteritin kendisi bulaşıcı bir hastalık değildir. Ancak enfeksiyöz (enfeksiyonla ilişkili) gastroenterite neden olan virüs, bakteri ve parazitler bulaşıcıdır. Bulaşıcı patojenler kişiden kişiye geçerek gastroenteritin başka insanlarda görülmesine sebep olabilir.
Enfeksiyon geçiren biriyle yakın temasta bulunulduğunda gastroenterit geçirme olasılığı yükselebilir.
Kirli su kaynaklarından gelen sular içildiğinde gastroenterite yakalanılabilir.
Enfekte olan bir bebeğin bezi değiştirildiğinde ya da hasta olan ve tuvalet temizliğine dikkat etmeyen bir bireyin temas ettiği yerlere temas edildiğinde hastalık riski taşınabilir.
İnsanlarda olduğu gibi enfekte hayvan dışkısına temas etmek de hastalığa yol açabilir.
Bunlar dışında az pişmiş ve kirli yiyecekler yemek hastalığın bulaşma yolları arasında önemli bir yere sahiptir. Açıkta satılan yiyecek ve içeceklerden, son kullanım tarihi geçmiş ürünlerden, pastörize olmayan süt ve süt ürünlerinden uzak durun. Gıdaları buzdolabı dışında uzun süre bekletmeyin. Çiğ sebze ve meyveleri bol ve temiz suyla yıkayın. Özellikle açık büfe servis yapan yerlerde açıkta uzun süre bekletilen soslu, mayonezli ve kremalı yiyecekler önemli enfeksiyon kaynağı olabilir.
Gastroenteritten Korunmak İçin Neler Yapılmalıdır?
Elleri düzenli olarak yıkamak gereklidir.
Gastroenteritten ve diğer bulaşıcı hastalıklardan korunmanın en iyi yolu elleri hijyen kurallarına uygun biçimde su ve sabunla yıkamaktır. Elleri en az 20 saniye yıkamaya özen gösterilmelidir.
Elleri sabunlarken parmak araları, tırnak içleri ve tırnak çevresi unutulmamalıdır. Eller yıkadıktan sonra mutlaka kurulanmalıdır. Bu sayede ıslak bölgede kolayca yayılabilen mikropların farklı yerlere bulaşmasının önüne geçilebilir. Tuvaleti kullandıktan ya da bebek bezi değiştirdikten sonra, yemek hazırlamadan veya yemek yemeden önce, dışarıdan eve döndüğünüzde, çöp attıktan sonra, hapşırdıktan ve öksürdükten sonra, sigara kullandıktan sonra, evcil hayvanları sevdikten ve onların tuvalet ya da yemek kaplarını temizledikten sonra eller yıkanmalıdır.
Seyahat Ederken Dikkatli Olmak
Gelişmemiş ve hijyen konusunda eksiklikleri olan ülkelere seyahat ederken enfeksiyon kapma riski artış gösterebilir. Bunun önüne geçmek için:
Yalnızca şişelenmiş su tüketmeye özen gösterilmeli ve dişler de şişelenmiş suyla fırçalanmalıdır.
Pişmemiş yiyecekler, kabuğu soyularak satılan meyve ve sebzeler hatta salata tüketmekten kaçınılmalıdır.
Açıkta satılan yemekleri yememeye dikkat edilmeli ve az pişmiş et, tavuk ya da balık tüketilmemelidir.
Buzlar kirli suyla hazırlanabileceğinden soğuk içecek alırken içine buz ilavesi yaptırılmamalıdır.
İlaç Kullanımında Doktora Danışmak
Bazı ilaçlar da gastroenterite sebep olabilir. Bunun önüne geçmek için kişi kendi başına ilaç kullanmaktan kaçınmalıdır. İlaç dozunun yetersiz olduğu düşünülüyorsa veya ilaçların yan etkisi görüldüyse ilacı bırakmadan ya da doz artırımında bulunmadan önce doktora danışılmalıdır.
Gastroenterit zaman zaman zorlayıcı bir rahatsızlık olsa da hayat tarzında yapılabilecek bazı değişikliklerle ondan korunmak mümkün olabilir.
Adana İl Sağlık Müdürlüğü