Tırnak Hastalıkları

Tırnaklar parmaklarin distal bölümünün dorsal yüzünde yer alan, cisimlerin tutulmasina yardim eden, parmak uçlarini travmadan koruyan, epidermisin boynussu bir hal almasiyla gelismis bir organdir. Tirnak plagi sekli dikdörtgene benzer, saat cami gibi konveksligi olup, sert ve saydamdir. Tirnak plagi altinda damardan zengin bölüme tirnak yatagi denilir. Tirnak plagi proksimalindeki yarim ay seklinde görülen alana lunula denilir ki bu tirnagi olusturan makriksin distal kismidir. Proksimal tirnak kivriminin, tirnak plagi üzerinde sonlanarak tirnak plagi üzerine yapistigi iplik seklindeki (bant seklinde) olusuma kutikula denilir. Tirnak yataginin distal siniri ile tirnak plaginin sonlandigi bölgeye hiponisium denilir. Saçlar gibi tirnaklarda epidermisin boynussu bir hal almasiyla meydana gelirler. Saglikli kisilerde tirnaklar üç günde 1-1.5 mm uzarlar. El tirnaklari makriksten parmak ucuna kadar ortalama 6-8 ayda, ayak tirnaklari ise 8-10 ayda uzarlar. Tirnak, çesitli dillerde degisik isimler alir; nychia, unguim, onycho ve nail gibi. Tirnak hastaliklari çok çesitli olup, bunlardan önemli olan ve sık rastlananlar sunlardir: Çomak Parmak (Clubbing, Hipokrat parmagi) Normalde tirnak plaginda saat cami gibi hafif bir bombelik vardir ki bunun asiri derecede olmasina çomak parmagi denilir. Bu durum bronsektazi, bronsit, amfizem, konjenital kalp hastaliklari, pakidermoperiostitis, tiroid hastaliklari ve kolitis ülserozoda görülebilir. Familyal ya da idyopatik de olabilir. Kasik Tirnak (Koilonychia) Çomak parmagin tam tersi olarak, tirnak plagi çukurlasmistir (kasik gibi). Incelmis ve kolay kirilir hale gelmistir. Idyopatik, konjenital veya akkiz olabilir. Görüldügü hastaliklar; Plummer-Winson sondrumu (Demir eksikligi anemisi), Raynaud, skleroderma, hipotiroidizm, akromegali, kaseksi, liken planus, polistemi vera, koroner bozukluklari olup ev kadinlari ve baca temizleyicilerinde de rastlanmaktadir. Onikogrifozis (Onychogryphosis) Tirnak plagi lateral kisimlari, tirnak yatagina dönerek kalinlasir, kabalasir, sertlesir boynuz ya da gaga seklini alir. En çok ayak bas parmaklarinda ortaya çikan hastalik dolasim bozuklugu (özellikle alt ekstremiteler) olanlarda sıktır, fakat kronik travmalara bagli olabildigi gibi idyopatik de olabilir. Onikolizis (Onycholysis) Tirnak plaginin yatagindan ayrilmasidir. Mantar hastaliklari, tiroid hastaliklari, kontakt dermatitler, psoriasis gibi hastaliklarda görüldügü gibi, ilaçlara bagli gelisebilen ve idyopatik olan formlari da vardir. Onikoreksis (Onychorhexis) Tirnaklarin kolay kirilmasi olup, Hipotroidi, Vitamin AveB eksikliklerinde görülebildigi gibi su, sabun, deterjan ve travmalara bagli da ortaya çikabilirler. Onikofaji-Onikotillomani (Tirnak yeme-Tirnak koparma) Tirnak yeme bir tik olup, tirnak çevresindeki epitelin koparilmasini tirnak yeme takip eder. Emosyonel streslere bagli psisik sorunu olanlarda sıktır. Bu sahislarda tirnak etrafinda verrüler sık olup, parazit ve hepatit gibi enfeksiyonlara daha sık rastlanir. Gerekirse psikoterapi uygulanir. Beau Çizgileri Tirnak plaginda olusan transvers oluklardir. Birkaç tirnakta olmasi lokal travmalara bagli olup bütün tirnaklarda görülmesi su durumlari ve hastaliklari düsündürür: Sitostatik, arsenik, talyum gibi ilaçlarin kullanimi, kizil, kizamik, tifüs gibi enfeksiyonlar ve bazen de pellegra, SLE püstüler psoriasis gibi hastaliklarda görülür. Sari Tirnak Sendromu (Yellow Nails Sendromu) Bu hastalik tirnaklarin uzamasinin durmasi ile baslar ve daha sonra tirnaklar sari-yesil renge döner. Parmak uçlarinda ve topuklarda ödem olur. Hastalarda Kr. Bronsit, bronsektazi bildirilmektedir. Tirnak Patella Sendromu Tirnaklarda kalinlasmanin yani sira, bazen tirnak kaybi ile beraber lunula'nin üçgen seklini almasi, patellanin küçüklügü veya yoklugu ve kr.glomerulonefrit bulgulari tespit edilir. Splinter Hemoraji Tirnak plagi altinda, kiymik batmis sekilde görülen, longitidinal olarak uzayan kanama çizgileridir. En çok bakteriyel endokarditte görülüp, hipertansiyonlu hastalarda romatoid artrit ve mitral stenozu olan hastalarla beraber hemodializ hastalarinda ve psoriaziste de görülebilmektedir. Lökonisi (Leukonychia) Tirnak plaginda görülen beyazliklardir. Lokal olanlar mikro travmalara bagli (daktilo, bilgisayar, baglama vs.) olup önemli degildir, fakat bütün tirnaklarin tutularak tirnak plaklarinin lunula'dan hiponisium'a kadar beyazlanmasi total lökonisi olarak adlandirilir ve üzerinde durulmasi gerekir. Total lökonisi sebepleri; Arsenik zehirlenmeleri, selenyum, çinko, magnezyum ve manganez gibi eser element eksiklikleri olup, soguk cisimlerle temas edenler (kasaplar, buz fabrikalarindaki isçiler) de ortaya çikan hastalik bazi hastalarda otozomal dominant olarak genetik bir geçis gösterebilir. Yüksük Tirnak (Çukurlu Tirnak, Pitting) Tirnak plaginda terzi yüksügü seklinde çukurluklar görülmesidir. Lokal olanlarin önemi yoktur. Fakat 5 tirnaktan daha fazla ya da bütün tirnaklarin tutulumu önemli olup görüldügü hastaliklar sunlardir; psoriasis, alopesi, areata, ekzema, dishidrosis, parakeratosis püstüloza, pitriazis rozea, lichen planus, sarkoidosis ve mesleki travmalar. Paronisi (perioniksis, piyonisi, dolama) Asiri su, sabun ve deterjanlarla ugrasan kisilerde sık rastlanan tirnak çevresi enfeksiyonudur. Tirnak çevresi florasi bozuldugu zaman bu bölgede candida ve bakteriyel enfeksiyon ortaya çikar ve genellikle de el parmaklarinda olur. Bazen de lokal (bir parmak) ta herpes enfeksiyonlarına ya da sifilize bagli (Doktor, ebe ve hemsire'ye sifilizli hastanin muayenesi sirasinda bulasma) ortaya çikabilir. Etyolojiye göre tedavisi yapilan paronisili hastalarda, hazirlayici faktörlerin de düzeltilmesi gerekmektedir. Tirnak Batmasi (Unguis Incarnatus) Erkeklerde daha fazla görülen tirnak batmasi sebepleri arasinda travmalar basta gelir, herediter olarak tirnak lateral kisimlarinin yataga dogru kivrilmasi da ailesel yatkinlik faktörlerindendir. Sivri uçlu dar ayakkabi giyenlerde yatkinlik faktörleri de varsa kronik tirnak batmasi ortaya çikar. Tirnagi çok derin kesenlerde de görülebilmektedir. Genellikle ayak bas parmaginda ortaya çikan rahatsizlikta distal tirnak plaginin kösesi tirnak yatagini irrite ederek granülasyon dokusu gelisimine ve iltihabi enfiltrasyona sebep olur ki tirnak çevresinde sislik, kizariklik ve batan kisimda krutlu granülasyon dokusu olusur. Çok hafif batmalarda lokal konservatif tedaviler yeterli olabilir; batan tirnak kismi bir cisimle hafifçe kaldirilip, altina antibiyotikli krem sürülmüs yuvarlak bir pamuk parçasi ile desteklenmesi yaninda hastanin genis ayakkabi giymesi tavsiye edilir. Ciddi, tekrarlayici ve granülasyon dokusu gelisen hastalarda batan kisim ya lokal olarak ya da tüm tirnak plagi çekildikten sonra koterizasyon, gümüs nitrat ya da fenolle tahrip edilir. Genetik bozukluk, ailesel yatkinlik varsa tirnak çekildikten sonra matriks tamamen harap edilebilir (koter veya fenolle), ya da cerrahi olarak tirnak matriksi tamamen çikarilabilir.