Köpek ısırmaları önlenebilir mi?
Bu sorunun cevabı ne yazık ki “evet, kesinlikle önlenebilir” cümlesi değildir. Çünkü köpeklerin –hiçbir zaman ısırmayacaklarını- garanti etmek imkansızdır. Ama köpeğin ısırmasına neden olabilecek ortam ve koşulları önleyerek, bazı önemli hususlara dikkat ederek, en azından bu olası riski minimuma indirmek de yine sizin elinizdedir.
İsterseniz işinizi biraz kolaylaştırmak için, bu önemli detayları maddeler halinde toparlayalım ve birkaç cümle ile açıklayalım:
. Köpeğinizi kısırlaştırabilirsiniz. Köpeğinizin kısırlaştırılması, onun diğer köpeklerle kavga etme ihtimalini ve sanki böyle bir kavgayı yaratmak istermişçesine ortalıklarda dolanma isteğini azaltacaktır; aynı zamanda onun sizin sınırladığınız güvenli bölge içinde kalmasını da kolaylaştıracaktır. Kısırlaştırılmamış köpeklerin ısırma ihtimalinin kısırlaştırılmış köpeklere göre yaklaşık üç kat daha fazla olduğunu söyleyebiliriz.
. Köpeğinizi sosyalleştirin. Köpeğinizin aslında son derece sıradan olan sosyal koşullarda bile, önceden tahmin edemeyeceğiniz tepkiler vermesini, sinirlenmesini ya da korkmasını istemiyorsanız, onu önceden bu gibi durumlara alıştırın, farklı pek çok insanı ya da koşulu tanıma deneyimi edinmesi sağlayın. Bir köpek ne kadar değişik insan ve duruma aşina olursa, yeni kişi ve koşullar karşısında ani ve sert tepkiler gösterme, sizi zor duruma sokma ihtimali de o kadar azalır.
. Köpeğinizi eğitin. Köpeğinizin eğitimi sırasında ona eşlik etmeniz, hem onu sosyalleştirmenin en güzel yollarından biridir, hem de sizin en uygun eğitim tekniklerini öğrenmenizi sağlar. Yalnız lütfen “eğitim” konusundan bahsederken, bunun –tüm aileyi- ilgilendiren, yalnızca bir kişinin dikkat etmesi ve uygulaması ile tam başarıya ulaşması mümkün olmayan bir süreç olduğunu unutmayın. Evde köpeğinizle birlikte yaşayan tüm ev halkının köpeğin eğitiminde aktif rol alması ve eğitim tekniklerini öğrenip uygulaması, sizi çok memnun edecek sonuçlar yaratacaktır. Köpeğinizi eğitilmesi için uzun süreli olarak başka bir mekana gönderip orada bırakmak iyi bir seçim değildir, çünkü kendi köpeğinize nasıl davranması gerektiğini uzman bir eğitimci eşliğinde yine sizin ve kendi evinizde öğretmeniz en sağlıklı ve en başarılı yöntemdir.
. Köpeğinize uygun davranışlar öğretin. Köpeğinizle onu agresifleştirecek oyunlar oynamayın, çünkü eğer nerede durmanız ya da nasıl davranmanız gerektiğine dikkat etmezseniz, sizin oyun sandığınız şey, köpeğiniz tarafından “isteğiniz” ya da ”beklentiniz” gibi algılanabilir. Örneğin onunla boğuşmanız, oyun sırasında bir insanın üstüne atlamasını, saldırmasını teşvik etmeniz ve bunu yaptığında onay göstermeniz, köpeğinize saldırmayı, kavga edip yenmeyi sizin takdir ettiğiniz davranışlar olarak öğretir. Lütfen unutmayın: Köpeğiniz için uygun davranış sınırlarını belirleyip ona öğretecek ve bu davranışların bozulmadan devamını sağlayacak olan kişi sizsiniz. Böyle bir sınır belirlemek için mutlaka tatsız bir olayla karşılaşmayı beklemeyin. Eğer köpeğinizin nasıl davranmasını istediğinizi belirler ve ona karşı tavırlarınızı da bu istek doğrultusunda netleştirirseniz, işiniz çok daha kolay olacaktır. Zira istenen bir davranışın, köpeğiniz henüz sizi rahatsız edecek huylar edinmeden ona öğretilmesi, yanlış bir algılamayı ve bunun getireceği agresif davranışı düzeltmenizden çok daha kolay ve çabuk olacaktır. Eğer köpeğinizde çevrenize, özellikle de çocuklara karşı tehlike yaratabilecek bir hareket fark ederseniz, bunu hissettiğiniz ilk anda veterinerinizden, bir hayvan davranışları uzmanından ya da deneyimli bir köpek eğitimcisinden yardım isteyin, sorunu kendi başınıza çözmeye kalkmayın. Diğer hayvanlara karşı agresif davranışlar göstermenin ardından büyük olasılıkla yine insanlara karşı saldırgan eğilimler içinde olmak geleceğinden, bu da yine profesyonel destek almanız için yeterli bir sebeptir.
. Köpek sahibi olarak sorumluluklarınızı yerine getirin. Köpeğinizin sağlık kontrollerini, aşılarını ihmal etmeyin, geciktirmeyin. Herkesin güvenliği için köpeğinizin başıboş dolaşmasına izin vermeyin. Köpeğinizi ailenizin bir üyesi gibi kabul edin ve ona öyle davranın. Zamanlarının çoğunu arka bahçede tek başına ya da bir zincire bağlı olarak geçiren köpekler genellikle bir süre sonra “tehlikeli” köpeklere dönüşürler. Oysa bilinçli bir şekilde sosyalleştirilen ve sahiplerinin gözetimi altında olan, gerekli ilgiyi gören köpekler nadiren ısırırlar.
. Yanlış yapsanız bile, en azından “güvenli” bir yanlış olsun. Eğer köpeğinizin yeni bir durum karşısında nasıl tepki vereceğinden emin değilseniz, dikkatli olun, seçiminizi daima güvenliği ön plana alan davranıştan yana kullanın. Örneğin köpeğiniz kalabalıkta heyecanlanıyor, önceden kestiremediğiniz panik davranışlar içine giriyorsa, onu evde bırakın. Ya da eğer gelen misafirlerinize veya dağıtım hizmeti veren bir personele aşırı tepki veriyorsa, onu başka bir odada tutun. Bu kısıtlamalara profesyonel destek alıp köpeğinizi bu gibi durumlara hazır hale getirene kadar devam edin. Köpeğinizin nasıl davranacağı konusunda herhangi bir endişeniz kalmayana kadar sizi de strese sokacak girişimlerden kaçının.
Peki köpeğim birini ısırırsa, o zaman ne yapmalıyım?
Eğer sizin tüm çabanıza ve aldığınız önlemlere rağmen yine de bu gibi bir istenmeyen durumla karşılaşırsanız ve köpeğiniz birini ısırırsa, yine “sorumluluklarının bilincinde” bir köpek sahibi olarak şu aşamaları uygulayın:
. Öncelikle hemen köpeğinizi kontrol altına alın ve ısırılan kişinin durumunu kontrol edin. Eğer durum ciddi ise hemen tıbbi yardım çağırın.
. Isırılan kişiye köpeğinizin en son kuduz aşısının tarihi gibi gerekli tüm bilgileri aktarın.
. Köpeğinizle ilgili bilgi almak isteyen yetkililere gerekli tüm enformasyonu iletin. Köpeğinizin belli bir süre evinizde ya da bir veteriner kliniğinde karantina altına alınması gerekebilir, eğer böyle bir şey söz konusu olursa, herkesin güvenliği için size verilen talimatlara kesinlikle sıkıca uyun.
. Köpeğinizin tekrar ısırmasını önlemek için mutlaka profesyonel destek alın. Sizi bir hayvan davranışları uzmanına ya da yetkin bir köpek eğitimcisine yönlendirmesi için veterinerinize danışın, birlikte ısırma sebebini belirleyin, benzer bir durumda aynı tepkiyi gösterme riskini minimuma indirmek için uzman kişi ile birlikte hareket edin.
. Eğer köpeğinizin tehlikeli davranışlarını kontrol altına alamıyorsanız ve bu yüzden onu bir başkasına vermeye karar verirseniz, mutlaka o kişinin kendisini koruma ve köpeğin ısırmasını önleme becerisinden emin olun. Çünkü köpeğinizi bir başkasına verseniz bile, onun tehlikeli davranışlarda bulunabileceğini bilen “eski sahibi” olarak, başkalarına verebileceği zararlardan sorumlu tutulabilirsiniz.
. Isırma eğilimi olan köpeğinizi asla “tehlikeli” ya da “saldırgan” bir köpek arayışı içinde olan kimselere vermeyin. Zira bu gibi sahiplere düşen hırçın köpekler, sorunlarının giderilmesi yerine dış dünyadan izole edilmiş antisosyal bir ortamda, son derece eziyetli bir hayat yaşarlar ve sonraki günlerde çok daha saldırgan ve tehlikeli bir karakter geliştirirler, buldukları ilk fırsatta ısırmaya çok daha meyilli olurlar. Eğer köpeğinizi tehlikeli davranışları yüzünden başka birine vermekte kararlı iseniz, bunu mutlaka bir uzmanın fikrini alarak yapın ve köpeğinizi düzelmesine yardımcı olmaya niyetli, ona ilgi ve sevgi verebilecek, kendisini ve çevreyi köpeğin davranışları düzelene kadar koruyabilecek bilinçli birine verin.