GPS Teknolojisi ile alınan koordinatlar ne kadar doğrudur bakalım
GPS ile ölçülen koordinatların doğruluğu aşağıdaki faktörlere bağlıdır;
• Kullanılan alıcı ve gözlem tipleri.
• Konumlama yöntemi.
• Alıcı uygulama şekli ve gözlem süreçleri.
Bunların açıklamaları ve somut doğruluk verileri aşağıdaki gibidir.
a. Kullanılan alıcı tipleri ve gözlem nitelikleri: Halen (GPS modernizasyon sinyalleri öncesi) çift frekans ( L1 ve L2 ) ve tek frekans (L1) alcıları olmak üzere genel olarak iki tip (yaygın yöntem olarak kod korelasyonu yapan) alıcı bulunmaktadır. Her iki tip alıcı tipinde söz konusu taşıyıcı dalgalar üzerinde bulunan GPS gözlemleri ve bunların duyarlıkları aşağıdaki tabloda verilmektedir.
Gözlem Tipi Duyarlığı C/A Kodu 10-300 cm P Kodu 10-30 cm Taşıyıcı Dalga Fazı 0.5- 5 mm
b. Konumlama Yöntemleri: Genelde üç yöntem bulunur.
(1) Tek Nokta Konumlaması
(2) Göreli (Bağıl) Konumlama
(3) Diferansiyel GPS (DGPS) Yöntemi
(1) Tek Nokta Konumlaması: Bu yöntemde tek alıcı kullanılır. Kullanıcı, kullandığı GPS alıcısının anteninin bulunduğu yerin, 3 Boyutlu konumunu (Enlem-Boylam-Yükseklik) belirlemek istediğinde, en az dört uyduya eş zamanlı olarak gözlem yapmak suretiyle nokta koordinatlarını belirlediği yöntemdir. Askeri ve sivil uygulamalarda (yüksek doğruluk gerektiren bilimsel çalışmalar hariç) en yaygın kullanım şeklidir. Genellikle anlık olarak (yani uydu gözleminin yapıldığı gerçek zamanda) alcının konumlama yapması ile uygulanan yöntemdir. Uydu alıcı mesafeleri ve bilinen uydu koordinatları ile uzayda geriden kestirme temeline dayanan konumlama prensibidir (Şekil 2 ve 4). Yöntem dâhilinde Kod (C/A ve P ) verileri kullanılır. Bu nedenle iki seviyede uygulama çeşidi vardır. Bunlar,
(a) Standart Konumlama Servisi (SPS): Sivil kullanıcıların C/A (Kaba-Sivil) kodu kullanarak uyguladıkları konumlama çeşididir. L1 frekansı bilgileri kullanılır. Elde edilen koordinatın doğruluğu
-Uyduların konumuna,
-Sinyalin yayılma ortamındaki dış etkilere (iyonosfer, troposfer, ters yansımalar, topoğrafya veya sinyal girişimi vb) bağlı olup, yatay konumda 13 m, düşey konumda 22 m.’dir ( % 95 istatistik seviyesinde).
(b) Hassas Konumlama Servisi (PPS): Askeri kullanıcıların sahip olduğu alıcılarda P (Hassas veya Korumalı) kodun kriptolu olarak kullanıldığı şekildir. Asker kullanıcılar, aynı zamanda sivil kullanıcıların kullandığı C/A kodu da kullanabilmektedirler. (Sivillerin temin edebildiği alıcılar P kodunu algılayacak modül ve kriptolara sahip olamayacakları için, siviller P kodunu kullanamayacak ve PPS uygulamasını gerçekleştiremeyeceklerdir) Bu konumlamada metre altı (birkaç dm seviyesinde) doğruluklar elde edilebilmektedir.
gps15.jpgŞekil 4.Tek nokta konumlaması ve el-tipi kullanım alıcıları
(2) Göreli (Bağıl) Konumlama : En az iki alıcı kullanılır. Bir alıcı, konumu daha önceden duyarlı olarak bilinen bir referans (A) noktasında, diğer alıcı ise konumu belirlenmek istenen her hangi bir (B) noktadadır. İki alıcı arasında baz mesafesi- üç boyutlu vektör- yöntemin temelidir. Bu mesafe kullanılarak, A noktasına göre B’nin konumu belirlenir. Genelde taşıyıcı dalga fazı gözlemleri kullanılır. Nokta konum duyarlığı, konumu bilinen (referans) noktasının doğruluğuna ve aradaki mesafeye bağlıdır. Faz ölçüleri veya Fazla uyumlaştırılmış kod ölçüleri kullanılıyorsa doğruluk 5 - 10 mm + 1 ppm seviyesinde olmaktadır. Burada ppm (milyonda bir) ifadesi, mesafeye bağlı olarak değişen doğruluk terimidir. Bilimsel uygulamalarda en yaygın olarak kullanılan yöntemdir