Cinsel İlişkide Ağrı (Disparöni)

Vajinismus dışında kalan nedenlerle ortaya çıkan cinsel ilişkide ağrı durumudur. Uzun süre devam etmesi istek azalması gibi sorunları da beraberinde getirebilir. Genel ya da eşe bağlı özel olabileceği gibi, ilk ilişkiden itibaren görülebilir veya sonradan da ortaya çıkabilir. Sonradan gelişenler genellikle ilk ilişkiden on yıl sonra ortaya çıkarlar. En sık görülen kadın sağlığı problemlerinden birisidir ve kadınların üçte ikisi hayatlarının bir döneminde bu hastalığı geçirirler. Hem psikolojik hem de fiziksel nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabileceğinden dikkatli değerlendirme gerekir. Ağrı nedenleri neler? En önemli nedenleri arasında o bölgenin kronik enfeksiyonları gelmektedir. Kalın kızlık zarının olması, önceki doğum sırasında yapılan kesilerin iyileşme sonrası dokuları, vajinanın iltihapları, ilişkiye hazır olmadan (yani yeterince ıslanma olmadan) başlanması nedeniyle ortaya çıkan tahriş ve menopozda ortaya çıkan vajina dokusunun zayıflaması da ağrılı ilişki nedenlerindendir. Ayrıca, doğuştan kısa vajina olması, idrar kesesi enfeksiyonları, kronik iltihaplar, rahmin en iç tabakasının rahmin dış tabakalarında veya rahim dışı bir bölgede de bulunması (endometriozis), kalça kemik çatısının içinde kitleler olması, barsak hastalıkları, üreme organlarında sarkma da söz konusu olabilir. Cinsel doyum esnasında ortaya çıkan rahim kasılmaları da bazen ağrı duyulmasına neden olabilir. Yine cinsellikle ilgili çocukluktan gelen olumsuz önyargılar, cinsel taciz öyküsü, ilişkiyle ilgili olumsuzluklar da cinsel ilişkide ağrı duyulmasının psikolojik nedenleri arasında yer alır. Tedavide nedene yönelik yaklaşımda bulunulur. Vajinismus nedir? Vajinismus tüm kadınların yaklaşık %1'inde görülen ve vajinanın dış 1/3'lük kısmındaki kaslarda; penis, parmak ya da muayene aleti yerleştirme girişimi olduğunda ortaya çıkan istemsiz kasılmalardır. Vajinismus kendini nasıl gösterir? Bu kasılmalar gerçek bir girişim yanında yalnızca girişimin hayal edilmesiyle bile ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda vajinismus o kadar ağır olur ki, gerçek bir cinsel ilişki mümkün bile olmaz. Hatta muayene esnasında da kasılmalar ortaya çıktığından böyle bir durumda normal vajinal doğum bile mümkün olmayabilir. Vajinismus cinsel yaşamı nasıl etkiler? Vajinismusu olan kadınların büyük kısmında cinsel istek ve uyarılma tamamen normaldir ve orgazm da olabilirler. Bazı kadınlarda vajinismus baştan beri vardır, bazılarında ise sağlıklı bir cinsel yaşamı takiben sonradan ortaya çıkar. İkincil vajinismus adı verilen bu durum genellikle ilişki esnasında ağrıya bağlı olarak gelişir. Vajinismus neden ortaya çıkıyor? Vajinismusu olan kadınların özgeçmişinde cinsel taciz gibi ciddi bir psikolojik travma olabileceği gibi ağrılı bir jinekolojik muayene, ilk ilişkinin çok ağrılı olması gibi psikolojik tahribat yapmış bir durum veya katı dini inançlar ve cinsel yönelimde bozukluklar da söz konusu olabilir. Vajinismusu olan kadınların üreme organları ve vajinalarının boyutları hakkında yanlış inançları vardır. Bu yüzden de vajinalarının içine herhangi bir şey giremeyecek kadar ufak olduğuna inanabilirler. Rahmin en iç tabakasının rahmin dış tabakalarında veya rahim dışı bir bölgede de bulunması (endometriozis), kronik enfeksiyonlar, kızlık zarının gergin olması gibi durumlar da vajinismus nedeni olabilir ve bunlar ancak tam bir jinekolojik muayenede ortaya çıkarılır. Vajinismus tedavi edilebilir mi? Tedavide istemsiz olarak ortaya çıkan kasılmaların engellenmesine çalışılır. Kadının üreme organlarının yapısı ile ilgili temel bilgileri edinmesi için eğitim yapılır. Vajinaya girilmeden önce, gevşemesi için teknikler gösterilir. Kegel egzersizleri ile ilgili bilgi verilir ve bunları nasıl uygulayacağı gösterilir. Kegel egzersizleri: bunlar vajinanın girişinde yer alan kasların çalıştırılarak geliştirilmesi için uygulanan egzersizlerdir. İdrar kaçırma şikayeti olan bayanlarda uygulanabileceği gibi vajinismus tedavisinde de kullanılabilir. Bunun nasıl yapıldığını öğrenmek için iki parmağınızı vajinaya yerleştirerek parmağınızın dışarıya çıkmasını engelleyecek şekilde vajina kaslarınızı sıkınız. Bunu yapamıyorsanız idrarınızı yaparken işlemi yarıda kesmeye çalışınız. Her iki durumda da kasılan kaslar vajina girişindeki kaslardır. İşte bu kasların istemsiz olarak kasılması vajinismusun temel nedenidir. Bu egzersizin nasıl yapıldığını öğrendikten sonra günde en az 5-6 kez tekrarlayın. Eğer 4-6 hafta arasında netice alamadıysanız doktora başvurmanız gerekir. Vajinismus tedavisinde diğer bir yöntem de vajinanın parmaklarla ya da özel aletler (vajinal dilatatör) kullanılarak genişletilmeye çalışılmasıdır. Bu yöntem ancak bir doktor tavsiyesiyle uygulanabilir ve başarı oranı en yüksek olanıdır. Op. Dr. Osman Denizhan Özgün Maya Tüp Bebek Merkezi