Toprak Islahı
toprak geçirgenliği - alkali toprakların ıslahı nasıl yapılır - toprak sodyumluluğunun giderilmesi - kimyasal toprak ıslahı
Tarım arazileri sulamalar ve yüksek tabansuyu nedeniyle zamanında önlem alınmaması sonucunda tuzlu hale dönüşürler. Sodyumluluk da sulamalar sonucunda ortaya çıkar. Verimli toprakların tuzlu ve sodyumlu hale gelmelerine engel olmak için gerekli teknik önlemler alınmalıdır. Toprakların tuzlu hale gelmesini önlemek için alınması gerekli önlemler, toprakların sodyumlu hale dönüşmemesi için de geçerlidir.
Sodyumluluğun giderilmesi oldukça zor, zaman alıcı ve maliyeti yüksektir. Anılan toprakların ıslahı için kimyasal ıslah maddelerine gerek vardır. Toprak geçirgenliğinin çok düşük olması ıslah maddelerinin etkinliğini de azaltır. Bu yüzden toprak geçirgenliğini artıracak önlemler alınmalıdır.
Toprak geçirgenliği; derin sürüm, toprak altı işleme ve kumlama gibi mekanik işlemlerle artırılır. Derin sürüm ile ince ve kaba bünyeli tabakaların karıştırılması ile üniform bir toprak elde edilirken; toprak altı işleme ile de geçirimsiz tabakalar kırılır. Diğer taraftan, derin sürüm ile sodyumdan etkilenmiş, yüzey yada yüzey altı toprakları önemli ölçüde jips içeren toprakların altına getirilirler. Başka bir deyişle jips tabakası toprak üstüne çıkarılır. Derin sürüm, geçirgen tabakalar arasında geçirimsiz tabakalara sahip topraklarda son derecede yararlı bir işlemdir.
Canlı ve ölü organik madde de toprak geçirgenliğini artırarak sodyumlu toprakların ıslahında yararlı olmaktadır. Toprağa hayvan gübresi ya da diğer organik maddelerin verilmesi ve baklagil yetiştirilmesi ile istenilen uygun toprak yapısı oluşturulabilir.
Biyolojik veya mekanik işlemlerden herhangi biri, yada bunların birlikte kullanılmaları ıslah işlemini genellikle kolaylaştırır. Ayrıca toprakların yıkanma etkinliğini artırarak ıslah işlemini hızlandırır.
Kimyasal ıslah maddeleri, yıkama ve drenaj, sodyumlu toprakların başarılı bir şekilde ıslahları için gerekli temel unsurlardır. Drenaj yetersizliği olan yüksek tabansuyuna sahip sodyumlu topraklarda herhangi bir kimyasal ıslah maddesi uygulamasına geçilmeden önce, o alanda drenaj şebekesinin kurulup, taban suyunun güvenilir düzeylere düşürülmesi gerekir. Drenaj sistemi, toprak ve toprak altı su ve tuz dengelerinin düzenlenmesini sağlar.
Kimyasal ıslah maddesini aktif hale getirmek için su gerektiğinden söz konusu alanda sulama şebekesi olmalıdır. Arazi üzerinde büyük tavalarda göllendirme yapılacağından toprak profilinden eşit düzeyde yıkama için tesviye edilmesi gerekir.
Tuzlu-sodyumlu ve sodyumlu toprakların ıslahında mutlaka uygun kimyasal ıslah maddelerin uygulanması gerekir. Kimyasal ıslah maddeleri toprak reaksiyonunu nötralize etmek ve topraktaki değişebilir sodyumun uzaklaştırılmasını sağlamak amacıyla uygulanır.
Bazı durumlarda gerek duyulan ıslah maddesi çok fazla miktarlarda olabilir. Bunun için ıslah maddesinin uygun bir ekipmanla dağıtılması gerekir.
Yukarıda sözü edilen bütün işlemler tamamlandıktan sonra yıkama suyu uygulaması yapılır. Tuzlu - sodyumlu topraklarda iyi kaliteli sularla yıkama yapıldığında toprak geçirgenliği azalarak tamamen geçirimsiz bir hale dönüşebilir. Böyle topraklara tuz içeriği yüksek sular verilerek geçirgenlikleri artırılabilir.