Raşitizm
Raşitizm, kemiklere sağlanan kalsiyum ve fosfor miktarlarındaki yetersizlik nedeniyle kemiklerde oluşan şekil bozuklukları ile karakterize edilen bir çocuk hastalığıdır. Buna genellikle D vitamini eksikliği yol açar. D vitamini, kalsiyumun kemik tarafından emilmesi açısından hayatî önem taşır.
Bu hastalığın hemen hemen aynısı olup yetişkinlerde görülen şekline osteomalasi (kemik yumuşaması) denir.
X Linkli Hipofosfatemi (XLH), raşitizm semptomlarıyla birlikte idrarla yüksek oranda fosfat atılması ile bağlantılı olarak kanda düşük fosfor oranı ile karakterizedir. Yaklaşık olarak 20 binde 1 kişiyi etkiler.
Raşitizm ayrıca bazen, ender böbrek ve karaciğer hastalıklı çocukların yanı sıra, çocuklarda kalsiyum veya fosforun iyi emilmemesine yol açan bir sindirim hastalığının komplikasyonu
Kemiklere eklenen kalsiyum ve fosfat miktarlarının normalden düşük olması nedeniyle kemikler zayıflar ve yumuşar. Sonuçta bacakların şekli bozulabilir, göğüste güvercin göğsü denilen şekil bozukluğu oluşabilir, omurga eğilebilir, kemikler kolayca kırılma eğilimi gösterebilir ve kafatası kareleşebilir ve yassılaşabilir. Dişlerin çıkması gecikir ve diş mineleri daha yumuşak olur.
D vitamini (kalsiferol), süt ürünlerinde ve balık yağlarında bulunan, yağda çözünür bir vitamindir. Bu vitamin, kalsiyumun bağırsaklardan emilmesine olanak sağlar.
Ayrıca, alınan gıdadaki provitamin D maddeleri, güneş ışığının deriye olan etkisiyle D vitaminine dönüştürülür. İyi beslenmeyen, özellikle güneş ışığından mahrum bırakılan çocukların raşitizmden etkilenmeleri daha olasıdır. Günümüzde raşitizm, gelişmiş ülkelerde ender görülür. X Linkli Hipofosfatemi irsî olabilir. Kusurlu gen, annelerden hem kız hem de erkek çocuklara geçebilir. Babalardan ise kusurlu gen kız çocuklara geçebilir ama erkek çocuklara geçemez. Bundan başka, hastalık hiç aile öyküsü olmadığında da bazen görülebilir.
Kan testlerinde düşük kalsiyum ve fosfat düzeyleri görülür.
Kemik röntgenlerinde düşük mineral miktarları görülür.
Beslenme eksikliği nedeniyle oluşan raşitizm, destekleyici D vitamini ve süt gibi kalsiyum içeren besinlerden bol miktarda verilerek tedavi edilir. Ayrıca, güneş ışığına yeterli düzeyde maruz kalınmalıdır.
X Linkli Hipofosfatemide tedavinin amacı, ağızdan verilen fosfat ilaçları ve aktif D vitamini hormonları aracılığı ile kandaki fosfor düzeylerini dengelemektir.
Eğer raşitizmin ardında böbrek hastalığı gibi bir neden yatıyorsa, yapılan tedavi o nedene göre değişir.