Karakter

Karakter terimi bazan kişilikle (bkz.) eş anlamda kullanılır fakat daha dar bir anlamda kişiliğin başkaları tarafından sosyal etik veya moral kriterlerle ilgili olarak değerlendirilen görünüşleri anlamına gelir. Böylece bir kişinin karakter yapısı o kişinin sosyal ortama uyum biçimini belirleyen nispeten dengeli belirli organize ve integre güdüler tutumlar değerler savunma mekanizmaları ve güdüsel anlatım yollarını kapsar. Organizasyon ve integrasyon derecesi kişinin karakter «gücünü» belirler. Karakter yapısı nevrozun etyolojisini açıklayıcı bir kavram olmuş ve karakter nevrozlarıyla sitüasyon nevrozları arasında ayrım yapılmıştır. Özellikle psikana-litik teori nörotik karakterin önemi üzerinde durur. Karakter bir öğrenme proçesiyle fakat toplumsal anlamda bir öğrenme proçesiyle edinilir. Sosyal psikologlar ve sosyologlar toplumun benimsediği davranış biçimlerini ve değerleri kişinin öğrenmesi proçesi için sosyalizasyon terimini kullanmaktadırlar. Bu bilim adamlarının hepsi bu tip öğrenmenin en çok toplumdaki güçlü ve nüfuzlu kişilerle toplumsal karşılıklı ilişki yoluyla sağlandığı konusunda hemfikirdirler. Böylece yetişkinler yeni bir ortama uymaya daha yatkın olduklarından sosyalizasyon terimi genellikle çocuklar için özellikle de ailelerin çocuklara uyguladıkları eğitim anlamında kullanılmaktadır. Davranış üzerinde duran psikologlar sosyalizasyonu ve sonucundaki karakter oluşumunu normal öğrenme proçesiyle ve özellikle ailenin çocuk üzerinde kur-duğu ödüllendirme-cezalandırma sistemiyle açıklamaktadırlar; yine de taklidin (bkz.) ve sosyal bir modele az çok benzemeye çalışmanın da karakter oluşumu bakımından çok önemli olduğunu ileri sürmektedirler. Freud'cu (bkz.) teori kişinin aile değerlerini benimseyerek bir süperego (bkz.) edindiği idanti-fikasyon (bkz.) kavramını ileri sürerek bir adım daha atmıştır. Psikanaliz yönteminde ayrıca çocuğun gelişiminde kritik olgunlaşma aşamaları olduğu ve libidonun (bkz.) (erotik enerji) o aşamaya özgü belli faaliyet ve nesnelere yöneldiği üzerinde durulmaktadır. Oral anal fal-lik ve genital aşamalar tanımlanmıştır. Bu aşamalardan birinde belli bir çeşit libidonun kalıcı olarak yerleşmesi anlamına gelen fiksasyonlar (bkz.) oluşabile-rek karakter yapısını etkiler ve bu fiksasyonlar norotik bozukluğun karakteristiği olan regresyonun (bkz.) (yâni dahi çocukça bir davranış biçimine ve emos yonel tepkiye dönüş) derecesini belirler Böylece anal karakter yapısı gösteret bir yetişkinin ukalâ cimri huysuz ve ot sesyonel olduğu ileri sürülmektedir. Be gibi özelliklerin gelişimin anal aşama sında çocuğun tuvalet eğitimine ailenir müdahale etmesi ve dolayısıyla çocuğun duyduğu zevk ve gösterdiği tepkinin ks hntıları olduğu düşünülmektedir.