Kadında üreme

Kadın üreme sistemi Kadın üreme organları, iç ve dış genital organlardan oluşur. Dış genital organlar; vulva adı verilen iç ve dış dudaklar, klitoris, hiymen (kızlık zarı) ve çeşitli bezlerden oluşur. Vajina açıklığını çevreleyen iç ve dış dudaklar yağ dokusu, terbezleri, kan damarları ve kıl kökleri içeren deri kıvrımlarıdır. Erkeklerde penisi oluşturan yapının kadınlardaki kalıntısı olan klitoris cinsel aktivite sırasında kanla dolarak sertleşen dokulardan oluşur. Hiymen (kızlık zarı) vajina açıklığının dış kısmını kaplayan ince bir zardır. İç genital organlar; vajina, rahim, fallop tüpleri (üreme kanalları) ve yumurtalıklardan oluşur. Vajina vulvadan rahme doğru uzanan yaklaşık 7-9 cm uzunluğunda olan ve kaslardan oluşan bir yapıdır. Elastik olduğu için cinsel ilişki ve doğum sırasında gerilebilir. Rahim armut şeklinde bir yapıdır, gövde ve rahim ağzından oluşur. Rahmin içi endometrium adı verilen ve her ay menstrual kanama (adet kanaması) ile dökülen bir tabaka ile kaplıdır. Fallop tüpleri rahim ve yumurtalık arasında uzanan yapılardır. Yumurtalıklardan atılan yumurtanın döllenmesi bu tüplerde gerçekleşir. Döllenen yumurta tüplerden geçerek rahme ulaşır. Yumurtalıklar, kanalların her iki yanında yer alan ve çok sayıda yumurta içeren ceviz büyüklüğünde yapılardır. Östrojen ve progesteron gibi hormonları üreten yumurtalıklardan menopoz dönemine kadar her ay bir yumurta gelişerek atılır. Bir kadının yumurtalıklarında kaç yumurta bulunur ? Kız çocuğu doğduğunda yumurtalıklarında 400.000 civarında yumurta bulunur. Doğumdan ergenlik dönemine kadar geçen sürede yumurta üretimi olmaz ve yumurtaların bir kısmı dejenere olur. Ergenlik ile birlikte her ay bir yumurta olgunlaşarak atılır. Yumurtalıklardaki yumurtaların dejenere olması sigara, ilaç, radyasyon ve çevresel faktörler arttırabilir. Yumurtalar çok azaldığında menopoz başlar. Menstrual siklusta (asnda) görülen hormonal değişiklikler Beyindeki hipofiz bezinden salgılanan Folikül Uyarıcı Hormon (FSH) ve Luteinize Edici Hormon (LH) gonodotropik hormonlar olarak adlandırılır. FSH, yumurtalıklarda folikül adı verilen ve içinde yumurtaların olgunlaştığı sıvı dolu keseciklerin gelişmesini sağlar. Folikül içindeki yumurtanın etrafındaki hücrelerden östrojen (kadınlık hormonu) salgılanır. Östrojen rahmin iç tabakasının (endometruim) kalınlaşmasını sağlar. Östrojen kritik düzeye ulaşınca ani LH salınımı olur. Bu ani LH artışı yumurtanın olgunlaşarak 36 saat sonra atılmasına yani ovulasyona (yumurtlama) neden olur. Yirmisekiz gün süren menstrual siklusta ovulasyon 13-14. günlerde gerçekleşir. Ovulasyondan sonra yumurtalıklardan progesteron adı verilen hormon salgılanmaya başlar. Gebelik gerçekleşirse progesteron ve östrojen artışı devam eder. Gebelik gerçekleşmediginde ise östrojen ve progesteron düzeyleri düşer ve buna bağlı olarak rahmin iç tabakası dökülür, menstruasyon (adet kanaması) başlar. Yumurta nasıl olgunlaşır ve salınır ? Yumurta folikül olarak adlandırılan içi sıvı dolu keseciklerde bulunur. Folikül büyümeye başladığında içinde sıvı toplanır. Büyüklüğü 18-20 mm'ye ulaşır ve LH yükselmesinden36-38 saat sonrafolikül çatlar. Ani LH artışı bir dizi hormonal reaksiyonu başlatır ve folikülün kenarında açılan delikten yumurta atılır. Serbestleşen yumurta fallop tüplerinin fimbria adı verilen parmaksı yapıları tarafından tüplere alınır. Her ay ovulasyonun hangi yumurtalıktan gerçekleşeceği tamamen tesadüfidir.Yapılan ultrasonografik inceleme ile hangi yumurtalığın aktif olduğu tespit edilebilir. Ovulasyon hermenstrual siklusta aynı yumurtalıktan mı gerçekleşir? Her ay ovulasyonun hangi yumurtalıktan gerçekleşeceği tamamen tesadüfidir.Yapılan ultrasonografik inceleme ile hangi yumurtalığın aktif olduğu tespit edilebilir. Menstrual siklusta rahimde ne gibi değişiklikler olur? Menstrual siklusun ilk yarısında, östrojen hormonunun etkisi ile rahmin iç tabakası kalınlaşır. Menstrual siklusun ikinci yarısında ise progesteron hormonunun etkisi ile bu tabaka daha da kalınlaşarak döllenen yumurtanın yerleşebilmesi için hazırlanır. Hamilelik gerçekleşmezse progesteron ve östrojen hormonlarının düzeyi düşer ve bu tabaka menstrual kanama ile dökülmeye başlar. Düzenli menstrual siklus ne demektir? Menstrual kanamaların düzenli olması yumurtladığımı gösterir mi? Bir önceki menstrual kanamanın başlangıcından bir sonraki menstrual kanamanın başlangıcına kadar geçen süre 26-34 gün arasında ise menstrual sikluslar düzenli olarak kabul edilir. Düzenli menstrual kanamaları olan kadınların bir çoğunda ovulasyon da düzenlidir.