Osmanlı’da Futbol
İkinci Meşrutiyetten 1908′e kadar Türkiye’de spor yapmak hem padişah yönetiminin baskısı, hem de muhafazakarların tutumu nedeniyle hemen hemen olanaksız gibiydi. Spor yapanlar o dönemde ataerkil bir zihniyetle ayıplanırdı. Türkiye’de modern Beden Eğitimi öncüsü Selim Sırrı Tarcan 1919 yılında beden eğitimini geliştirmek amacıyla bir salon açmak için İzmir’e geldi. Onun bu girişimi “Sarıklılar” tabir edilen aşırı muhafazakarlar tarafından engellendi. Selim Sırrı Tarcan salon açamamasına rağmen, o dönemde Vali Rahmi Bey, Necati Bey, Vasıf Çınar Beyle görüştü. Tarcan’ın spor sevgisi aşısı sonucu Rum ve Ermeniler ile diğer azınlığın etkinliği nedeniyle artık Türk gençleri spor yapma gereğini duyuyorlardı.
Türkiye’de ilk kez futbol Rum ve Ermeniler ile İngiliz ve İtalyanlar tarafından 1898 yılında oynanmağa başlandı. 1905 yılında Amerikan Kollejinde öğrenim yapan sayın Talat Erboy orada okuyan iki arkadaşı Şerif Remzi Reyent, Sabri Süleymanoviç ile birlikte yabancı öğrenciler ile futbol oynamağa başladı. Ne yazık ki bu üç Türk genci İstibdat devrinin karanlık günlerinde Kamil Paşanın baskısı sonucu Amerikan Kolejinden çıkarıldı. Talat Erboy okumak üzere İngiltere’ye gönderildi. 2 yıl İngiltere’de kalan Erboy futbolun beşiği sayılan büyük Britanya’da futbolunu geliştirdi. Aynı tarihte sayın Adnan Menderes’in eniştesi sayın Nejat Evliyazade de futbol oynuyordu. O da Belçika’ya 2 yıl için öğrenime gönderildi. Nejat Evliyazade Belçika’da futbol oynayan ilk Türk futbolcusudur. Türkiye’de ilk futbol tüzüğünü İngilizce den tercüme edenler ise Türkiye Şeker Fabrikaları Genel Müdürlüğü’nü yapan Baha Esat Tekant Bey, Talat Erboy Bey ve Nejat Evliyazade Bey oldular.
Belgesel kayıtlara göre 1905 yılında futbola başlayan Talat Erboy, Sabri Süleymanoviç, Şerif Remzi Reyent, Nejat Evliyazade ilk Türk futbolcularıdır. 1908 yılında ikinci Meşrutiyat ilan edilince istibdat dönemi bitti. Türk gençleri futbol oynamaya başladılar. 1908 yılından sonra futbol Türk okullarına da girdi. Sultani mektebinde okuyan öğrenciler Okul Müdürü sayın Şükrü Saraçoğlu, Okul Müdür Muavini sayın Baha Esat Tekant’ın daha sonra Şark İdadisinde (Mektebinde) Necati Bey, sayın Vasıf Çınar’ın teşviki ile futbol gelişmeye başladı.
Okuldan sonra öğrenciler kendi aralarında futbol oynamağa başladılar. 15-16 yaşlarında olan Talat Erboy’la, Nejat Evliyazade, Sabri Süleymanoviç, Kemal Tahsin Soydam, Hasan Tahsin Soydam, Şimendiferci lakabıyla anılan Rıfat İyison, Mazlum Bey, Hüsnü Bey Çakır Kemal Bey futbolcu olarak futbol tarihine isimlerini yazdırdılar.
Futbol Terimleri
Vaziyyetül velvele ve isgali cemaatiyye **** Seyircinin sahayi isgali
Kramponül belai seytan **** Iyi futbolcu (rakip takimdan)
Kramponül kabiliyyei maasallah **** Iyi futbolcu (bizim takimdan)
Mühendisi kürrei hümayun **** Teknik direktör
Gafletü dalaletiye **** Kendi kalesine atilan gol
Hiyanetül vatanfir kayme **** Sike
Hakimiyyetül kürre **** Top kontrolü
Kramponül deccaluryanül kaybi kürre **** Futbolcunun topu kaybetmesi
Serdari kuvvaül kürre **** Takim kaptani
Asakiri milliyei devleti Osmaniyye **** Türk milli takimi
Vaziyetül madara **** Tarihi fark
Hezimetül yarabbi sükür **** Serefli maglubiyet
Sutul minare **** Havadan atilan top
Zamanei yekunu kürrei cihad **** Topun oyunda kaldigi süre
Zamanei fuzuliyye **** Bosa geçen zaman
Biserefiyei tribünül sarih **** Açik tribün
Cihadül kuvvai milliye **** Milli maç
Akibetül cihad ya seydi **** Uzatma dakikalari
Vaziyyetül hararet **** Karambol
Seyhül divanül kürrei hümayun **** Futbol federasyonu baskani
Ulemai rezili rüsva **** Spor yazari
Cihadül reisi cumhuriyye **** Cumhurbaskanligi kupasi
Cihadül veziri azam **** Basbakanlik kupasi
Vaziyyetül kalaba ve istif ül baliki numerra **** Numarali tribün
Muhafazzari kal'a **** Kaleci
Asakiri muhafazzaül satih **** Defans oyuncusu
Veledi rüzigar **** Kanat oyuncusu
Asakiri sahaül merkeziyye **** Orta saha oyuncusu
Cihadi vallahül azim **** Kavga
Müfrezei kramponül bomba **** Golcüler
Reisül tekkeyi kurrei hümayuniyye **** Klüp baskani
Garibani umumiyye **** Taraftar
Garibani gurbet **** Gurbetçi taraftar
Mudri terbiyyei bedeniyye ya sehri Istanbul **** Istanbul GSGM genel müdürü
Defterdari cihadül kürriye **** Hakem
Sancaktari hattül saha **** Yan hakem
Surül düttürü **** Hakem düdügü
Sükunu mahser **** Yenilen gol sonrasi sessizlik
Isyani garibaniyye **** Kötü tezahürat
Tezahürü cümlei cemaat **** Toplu tezahürat
Reisi imami cemaatiyye **** Amigo
Cezai serriye aman yarabbi **** Penalti
Vaziyyetül hüzzam velakin Allahüm Rabbena ve Insallah vaziyeti zaferi kuvvai aliye sehri Istanbuliyye **** 1 gol Istanbul'da turu getirir mi ?
La havle ve la kuvveten **** Yenilen gol
Alllaaaaaahhhh **** Atilan gol
Darbei müstehcen **** Faul
Taaruzu aleyküm selam **** Kontra atak
Cenazii meftai kürre **** Ölü top
Sutul hürriyet **** Frikik
Taaruzu fevkal beser **** Mükemmel atak
Fermani kehribar **** Sari kart
Fermani ahmer **** Kirmizi kart
Taaruzul hasbinallah **** Ofsayt
Kabei hürriyei hümayuniyyeh sahane **** Stadyum
Divani kramponül deccali üryanül mafis kaabiliyet **** Yedek kulübesi
Hareketül rabiyail kusuriyye **** kusurlu hareket
Darbei mabad **** Teknik direktörün kovulmasi
Iblisi vesvese **** Basin
Harabeti kürrei feza **** Hava topu
Cinsiyei defterdari cihatül kürriye na mümkün **** Ibne hakem
Kramponül deccalu uryan **** Futbolcu
Akibetül hüzzam **** Elenme