Petrol fiyatlarındaki artışla birlikte akaryakıt fiyatları zamlandı, enflasyon endişesi büyüdü. Peki petrol fiyatları neden artıyor? Yükseliş nereye kadar sürecek ve ekonomiye etkileri ne olacak?
Petrol fiyatları son günlerde varil başına 90 doların üzerine çıkarak son 10 ayın en yüksek seviyelerine ulaştı. Petrol fiyatlarındaki artış nedeniyle akaryakıt fiyatları da zamlandı.
Son yapılan zamla birlikte benzinin litre fiyatı 38,52 TL seviyesine çıktı. Motorin ise pek çok şehirde 40 liranın üzerine çıktı. Petrol ve akaryakıt fiyatlarındaki artış tüm dünyada enflasyona ilişkin korkuları yeniden ateşledi.
PETROL FİYATLARINDAKİ ARTIŞIN NEDENLERİ
Peki petrol fiyatların son günlerde neden artıyor?
Suudi Arabistan ve Rusya’nın üretimi kısıtlama yönündeki kararları petrol arzının azalmasına ve stokların düşmesine neden oldu. Riyad ve Moskova geçen hafta üretim ve ihracat kesintilerini 2023’ün geri kalanı için uzattığını açıkladı.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) ve OPEC, yakın zamanda, kesintilerin sürdürülmesinin bu yıl petrol piyasalarında açık yaratacağı yönünde yeni tahminler yayınladı. IEA bu hafta yaptığı açıklamada, “Suudi-Rusya ittifakı petrol piyasalarında zorlu bir mücadeleye neden oldu” dedi.
Öte yandan ABD gibi büyük enerji tüketicisi ülkelerde ekonomik koşulların beklenenden daha iyi seyretmesi, 2023’te küresel petrol talebinde yeni rekorların oluşmasına neden oldu. Dünyada bu yıl günde benzeri görülmemiş şekilde 101,8 milyon varil petrol tüketilmesi bekleniyor.
Washington merkezli Eurasia Group analistlerinden Raad Alkadiri, “Petrol talebinin istikrarlı olması ve Suudi Arabistan ile OPEC’in yaptığı arz yönetimi, hazirandan bu yana piyasa duyarlılığında büyük bir dalgalanmaya neden oldu” dedi.
FİYATLAR DAHA NE KADAR YÜKSELEBİLİR?
Brent ham petrolü, perşembe günü varil başına 93,70 dolara yükseldi. Batı Teksas Ham petrolü ise 90,16 dolar oldu. Her iki gösterge de 2023’ün en yüksek seviyelerine ulaştı. Brent petrol haziran ayından bu yana yüzde 25’ten fazla artmış oldu.
Pek çok analist, güçlü talep, sıkışık arz ve ABD yönetiminin fiyatları sınırlayacak araçlarının bulunmaması gibi sebeplerle petrolün önümüzdeki haftalarda 100 doları aşabileceğini öngörüyor.
Enverus Intelligence Research analisti Al Salazar, “Küresel petrol talebi rekor seviyelerde ve OPEC buna rağmen üretimi kesiyor. Ham petrol ve ürün stokları nispeten düşük. Basit matematik Brent petrolün 100 dolar olması anlamına geliyor” dedi.
BU DURUM EKONOMİ AÇISINDAN NE ANLAMA GELİYOR?
Petroldeki yükseliş enflasyonda yeniden ivmelenmeyi de tetikliyor. ABD Merkez Bankası’nın (Fed) fiyatları kontrol altına alma çabasının meyve vermeye başladığı dönemde enflasyonun tekrar rotadan çıkması büyük tehlike olarak görülüyor.
ABD’de bu hafta açıklanan verilere göre ağustosta yıllık enflasyon yüzde 3,7 oldu. Geçen ay bu rakam yüzde 3,2 seviyesindeydi. Tüketici fiyatlarındaki yüzde 3,7’lik artışın temel nedeni ise yüksek petrol fiyatlarıydı.
ABD’de benzin fiyatları perşembe günü galon başına 3,86 dolara yükseldi. Nakliye, tarım ve diğer endüstriler için kritik önem taşıyan motorin fiyatı da son üç ayda neredeyse yüzde 20 artarak galon başına 4,53 dolara yükseldi.