Türkçe YGS – LYS Hazırlık DEYİM VE ATASOZÜ YANLIŞLIKLARI

Deyim ve Atasözü Yanlışları Atasözleri ve deyimlerin yanlış anlamda kullanılması ve bu kalıplaşmış sözlerde yapılan değiştirmeler anlatım bozukluğuna yol açar. Deyim ve Atasözü Yanlışları İki Türlüdür. a. Deyimin yanlış anlamda kullanılması Bu tip bozukluklarda verilen deyimle açıklaması birbirene uymaz. Örnekler Etrafta kimsecikler yoktu, adeta ana baba günüydü. Bir ayağı çukurda olmasına rağmen çok sağlıklı görünüyor. Bir dediği iki olmaz, her söylediği reddedilir. Sabah akşam atıştırmaktan bir deri bir kemik kaldı. Bire bin katarak olayı tüm gerçekliği ile anlattı. Başından büyük işe kalkıştığına göre gayet gerçekçi bir insan olmalı. Sevinçten başını taştan taşa vuruyor. Bu işi hiç yapmak istemiyor, bu yüzden de kendini naza çekiyordu. Son başarısı da bunlara tuz biber ekti. Güzel haberi alınca yüreğine ateş düştü. Olayın ciddiyetini anlayınca yüreğine su serpildi. b. Atasözü ve deyimin yapısının bozulması Deyimler ve atasözleri kalıplaşmış sözlerdir, bu sözlerin değiştirilmesi anlatım bozukluğuna yol açar. Örnekler Deveyi yardan uçuran bir tutam çiçektir. (ottur) Akıllı düşman, akılsız arkadaştan hayırlıdır (dosttan) Akıllı köprü arayıncaya dek, deli nehri geçer. (suyu) Altın eşik, bakır eşiğe muhtaç olur. (gümüş) Baş nereye giderse bacak da oraya gider. (ayak) Deyim Bu sefer şeytanın ayağını kıracağız. (bacağını) Bu son olay üstüne tuz şeker ekti. (biber) Mantıksız ve Çelişkili İfadeler Cümlenin anlamındaki çelişkili ifadeler ve mantık hataları anlatım bozukluğudur. Bu tür anlatım bozuklukları birkaç şekilde oluşabilir: a. Kesinlik – olasılık çelişkisi Cümlede hem kesinlik hem de olasılık ifade eden sözcüklerin bulunması bu tür anlatım bozukluklarını oluşturur. Örnek Emin misiniz de bu işten para kazanabilirsiniz. Kesinlikle biz de orada olacağız sanırım. Kuşkusuz siz de haklı olabilirsiniz. b. Mantıksızlıklar Nesnek gerçeklere ters düşen ifadeler de anlatımı bozar. Örnek Golsüz biten maçın ilk yarısı da golsüzdü. Yazın en güzel aylarıdır, haziran ayı. Trafik kazalarında ölen le re baş sağlığı dilendi. c. Bağlaç çelişkileri Bağlaçların kendine özgü anlamlar vardır. Her bağlacı her yerde kullanamayız. Aksi takdirde anlatım bozulur. Örnek Bu sefer daha erken gitti ve kimse yoktu orada. Onunla bir daha görüşmem; yalnız arayıp sormam da. Gelir gelmez yatağa uzandı; fakat çok yorgundu.