Sarımsak yetiştiriciliği ülkemizin her tarafında yapılabilen bir sebzedir. Sarımsak çevre şartlarına iyi adapte olabilen yapısından dolayı ülkemizin her tarafında yetiştirilmekle birlikte ideal üretim alanlarının deniz ikliminden kara iklimine geçilen yöreler olduğu kolayca görülür. Kastamonu, Amasya, Tokat illerimizde önemli boyutlarda sarımsak üretimi başarıyla sürdürülmektedir.
Sarımsak yetiştiriciliği Türkiye’de ne zamandan beri yetiştirildiği yolunda kesin bir kayıt bulunmamaktadır. Ancak Evliya Çelebi Seyahatnamesinde sarımsakla ilgili kayıtlar bulunmaktadır. Türklerin Orta Asya’dan göç etmeden önce sarımsağı kullandıkları da bilinmektedir.
Sarımsağın anavatanının Akdeniz ülkeleri, İran ve Afganistan olduğu bir çok araştırıcı tarafından bildirilmiştir. Sarımsağın M.Ö. I. Ve II. Yüzyıllarda Çin’de ilaç olarak kullanıldığı verilen bilgiler arasındadır. Bayraktar, 1970 Firavun mezarlarında sarımsak başlarının bulunduğunu bildirmektedir. Sarımsağın Avrupa’daki 15. Ve 16. Yüzyıllarda başlamıştır. Sarımsağın insan sağlığında oynadığı rolün belirlenmesinden sonra sarımsak kullanımı engelleyen kokusu üzerinde
çalışmalar yoğunlaşmış, bunun sonucunda da sarımsak üretim ve tüketimi önemli boyutlarda artmıştır. Bugün ABD’de sarımsak son derece kıymetli bir sebze olup önemli miktarlarda üretilmekte ve tüketilmektedir.
Sarımsak İklim İstekleri
Sarımsak yetiştiriciliği ülkemizin çok yağış alan Karadeniz kıyı bölgesi dışında hemen her tarafında kolayca yetiştirilir. Çok yağış alan bu kıyı kesiminde de taze sarımsak olarak rahatça yetiştirilmektedir.
Büyük miktarlarda ve ekonomik üretimi ise deniz ikliminden kara iklimine geçiş bölgelerinde başarı ile yapılır. Yetiştirme döneminde optimum gelişmeyi 15-20 °C sıcaklıklarda %60-80 nemli ortamlarda gösterir. Sıcaklık azalması ve artışı durumunda bitki gelişmesi yavaşlar, bitkilerin yapraklarında sararmalar görülür. Bitkinin gelişme döneminde yüksek nem olumlu etki yaptığı halde dişlerin ve
başın oluşmasından sonra yüksek nem hastalıklar yönünden olumsuz etki yapar. Hasat döneminde ise yağış istemez.
Sarımsak Toprak İsteği
Toprak istekleri yönünden seçici değildir. Sarımsak bitki besin maddeleri ve organik maddelerce zengin toprak ister. Hafif karakterli, kaymak bağlamayan alüviyal topraklarda iyi gelişir. Taze organik gübreden kaçınılmalıdır. Toprak pH’sı 6.5-7 arasında olmalıdır. Nötr topraklarda üretim daha başarılı olur.
Sarımsak Kullanım ve Pazarlanması
Yeşil soğan gibi taze olarak tüketilmektedir.
Klasik tüketim şeklidir. Pazarda en çok bu şekilde yer bulur. salamura edilerek ve kurutulup toz halde de piyasada yer bulmaktadır.
Permakültürde Sarımsak
BÖCEK KOVUCU: Salyangozlar başta olmak üzere ekildiği alanda
böcekleri uzaklaştırma özelliği vardır.
KURU TÜKETİM :Şifalı yönleri göz önüne alındığında
permakültür yaşam tarzını benimsemiş kişilerin
düzenli tüketmesi beklenir.
TAZE TÜKETİM: Yetiştiricilik yapıldığında taze olarak yeşil
aksamınında tüketme şansının olması.
Ziraat Müh. Sinan DEĞİRMENCİ
