Ülkemizde Marmara, Karadeniz, Ege, Orta ve Doğu Anadolu, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde yayılış gösteren sarı kantaron (Hypericum perforatum) çok yıllık otsu bir tıbbi bitkidir.
İçermiş olduğu hiperisin ve hiperforin maddeleri nedeniyle etkin bir antidepresan ve yara iyileştiricidir. Bu nedenle, tüm dünyada tüketimi hızla artmaktadır. Sarı kantaron ekstresi Almanya’da en fazla reçete edilen ilaçların başında gelmektedir.
Ancak, Türkiye’de ekonomik anlamda bir üretim söz konusu değildir. İhtiyaç duyulan droglar doğadan toplanmaktadır. Gıda takviyesi olarak kullanılan ekstreler ise yurt dışından ithal edilmektedir.
Sarı Kantaron
Kantaron üretimindeki en önemli sorun, uluslararası kodekslere uygun çeşidimizin olmamasıdır. Doğal populasyonlardaki hiperisin içerikleri ne yazık ki standardın (%0,3) altında kalmaktadır. Bu nedenle ekstraksiyon için yeterli miktarda ve kalitede ürün bulunmamaktadır.
Kısa vadede yurtdışından kaliteli çeşitlerin tohumları getirilerek tarımına başlanabilir. Hiperisin oranı yüksek olan Alman Topas çeşidi ile bazı denemeler yapılmış ancak düşük drog verimi elde edilmiştir.
Orta ve uzun vadede ise mutlaka yerli bitkilerle ıslah çalışmaları başlatılarak hiperisin oranı ve drog verimi yüksek yeni çeşitler geliştirilmelidir.
Sarı Kantaron Yetiştiriciliği
Çok yıllık otsu bir bitkidir ve ekstraksiyonda bitkinin 1/3’lük çiçekli üst kısmı drog olarak kullanılmaktadır. Etken madde (hiperisin) en fazla çiçekte bulunmaktadır.
Kantaron bitkisi iklim ve toprak istekleri bakımından fazla seçici değildir. Ancak drenajı iyi olan orta nemli topraklarda daha iyi yetişir.
Tıbbi amaçlı olarak yetiştirilecekse hiperisin oranı yüksek olan çeşitler bulunmalıdır. Almanya’da ıslah edilmiş Topas çeşidi tercih edilebilir.
Tohumları küçük olup çimlenmesinde önemli sıkıntılar yaşanmaktadır. Bunun için mutlaka iyi bir çimlendirme ve fide yetiştirme alt yapısı olmalıdır.
Kantaron tohumlarında dormansiyi kırmak için tohumların buzdolabında (4 derece) birkaç hafta bekletilmesi gerekmektedir. Çimlenmede en kritik noktaların biri de tohumların yüzeye ekilmesi ve ışık almalarının sağlanmasıdır. Bu durumda %40-50 civarında çimlenme olabilmektedir.
Kurak geçen yaz aylarında sulama verimi artırmaktadır. Toprak besin maddeleri bakımından fakirse gübreleme yapılabilir. Yabancı ot mücadelesi önemlidir. Bitkinin çiçekli kısmı (üstten 1/3’lük kısım) kesilerek hasat edilmektedir. Kantaronun ekonomik verimi 4-6 yıldır.