Reuters AFAD ve Ahbap arasındaki ilişkiyi analiz etti

Merkez üssü Kahramanmaraş olan depremler sonrasında yaşamını yitirenlerin sayısı her geçen gün artarken İngiltere merkezli haber ajansı Reuters kapsamlı bir analiz yayınlayarak, AFAD ile Ahbap arasında ortaya çıkan gerilimi yorumladı. “‘Hızlı hareket kabiliyeti ve hesap verebilirlik’ kutuplaşan Türkiye’de deprem bağışlarına da yön veriyor” başlığıyla verilen analizde, “Türkiye tarihinin en yıkıcı ve ölümcül depremleri sonrası hükümetin arama kurtarma kurumu AFAD, depremin ilk günlerinde, ‘yetersiz ve geç kaldığı’ eleştirilerine hedef olurken, sanatçı Haluk Levent‘in kurucusu olduğu Ahbap Derneği ise resmi kurumların ‘hızlı hareket kabiliyeti ve hesap verebilirliği’ ile ilgili soru işaretlerinin arttığı bir dönemde, kutuplaşan Türkiye’de bağış için tercih edilen STK’ların başını çekti” denildi. Analizde, “Yaşanan felaket sonrası Türkiye’den ve dünyadan depremzedelere bağış yapanların bir kısmı, devlet destekli AFAD ve Kızılay’a yardımda bulunurken, Ahbap gibi sivil toplum örgütlerinin de büyük miktarlarda bağış toplaması son dönemde dikkatleri derneğin üzerine çekti. Öyle ki yaptığı deprem paylaşımında pop yıldızı Madonna da bağış için Ahbap’ı adres gösterdi” yorumu yapıldı. Yüzbinlerce kişinin kışın ortasında evsiz kaldığı deprem bölgesinde, özellikle yıkımın en yoğun yaşandığı Hatay, Maraş ve Adıyaman’da özellikle depremin ilk iki gününde arama kurtarma çalışmalarının yavaş kalması, sahadaki yardım çalışanları barınma, gıda ve sağlık yardımlarının dağıtılmasında yaşanan koordinasyonsuzluğun tepkilere neden olduğu kaydedilirken, “AFAD 2021 yılında Türkiye’nin birçok ilinde gerçekleşen orman yangınlarına müdahalede de yetersiz kalması nedeniyle eleştirilmişti” ifadesi kullanıldı. Öte yandan Reuters’ın yayınladığı haberde 1999’daki Gölcük ve Düzce depremlerinin ardından yürürlüğe giren ve kalıcı hale getirilen Özel İletişim Vergisi ile toplanan yaklaşık 38.2 milyar doların “nerelere harcandığı”nın da tartışıldığına dikkat çekildi. MAHRUKİ: KURUMLARA GÜVENSİZLİK AKUT derneğinin kurucusu Nasuh Mahruki Reuters’a yaptığı açıklamada 17 Ağustos 1999 depreminden sonra sivil toplumda önemli bir katılımcılık gözlendiğini kaydederek, halkın Ahbap gibi STK’lara yönelmesinin ardındaki nedenin devlet kurumlarına olan güvensizlikten kaynaklandığını söyledi. Vatandaşın hükümete yolladığı yardımların ihtiyaç sahiplerine ulaşabileceği konusunda tereddütleri olduğunu belirten Mahruki, devlete bağlı kurumların geçen yıl Temmuz ayında gerçekleşen orman yangınlarına müdahalede geç kaldığı gibi, yaşanan deprem sonrasında da geciktiğine dikkat çekti. Profesyonel dağcı olan Nasuh Mahruki’nin kurduğu AKUT, 1999 yılında meydana gelen ve 18,000 kişinin öldüğü Gölcük depreminde arama kurtarma faaliyetlerinde kilit rol üstlenmiş ardından giderek tanınan ve bilinen bir dernek olmuştu. Ancak Mahruki geçen sene AKUT’tan atıldığını duyurarak “AKUT ölçeğinde bir STK’yı yönetmeye asla ehliyetli ve liyakatli olmayan ve yönetimde hiçbir zaman bulunmamış bir çıkar grubu bu yöntemle AKUT’un yönetimine çöktü” açıklamasını yapmıştı. MADONNA AHBAP’I İŞARET ETMİŞTİ Bağışta bulunmak için Ahbap’ı adres gösteren Madonna da resmi Instagram hesabından deprem ile ilgili yaptığı paylaşımda takipçilerine Ahbap’a bağış yapma çağrısında bulunmuş ve derneği “bağış yapılacak en iyi yer” olarak nitelemişti. Yıllarca Kızılay’a bağışta bulunduğunu belirten ve Reuters’a konuşan 53 yaşındaki K.K. ise “Her yıl kestirdiğim kurban etlerini yoksullara dağıtacağına inandığım için Kızılay’a gönderirdim. Toplanan bu yardımların satıldığına dair haberleri gördüğüm günden beri bir kuruş bağışta bulunmadım. Ahbap’a yolladığım paranın depremzedeler için kullanılacağından şüphem yok” dedi. Reuters, Ahbap derneğinden gündemdeki tartışmalar ile ilgili sorularına yanıt alamadı. AHBAP BAĞIŞLARI 1 MİLYAR TL’NİN ÜZERİNE ÇIKTI Ahbap Derneği Başkanı Haluk Levent, depremin hemen ardından Türkiye ve dünyanın dört bir yanından toplanan bağışların 1 milyar liranın üzerine çıktığını açıkladı. Bunun üzerine sosyal medyada, “toplanan paralar için hesap verilmesi” eleştirilerine ise Levent, derneği denetleyecek kurumların ismini sosyal medyadan paylaşarak cevap vermişti. Öte yandan televizyon kanallarının ortak yaptığı bir yayınla Cumhuriyet tarihinin en büyük yardım seferberliği olduğu ifade edilen bağış kampanyasında AFAD ve Kızılay’a aktarılmak üzere toplam 115 milyar TL toplandı. Bu tutarın 80 milyar TL’den fazlası ise Merkez Bankası ve kamu bankaları da dahil olmak üzere kamu kurumlarından geldi. Paylaşımlarında sürekli “AFAD da bizim Ahbap da” diyen Levent ise, yardım gecesi televizyona bağlanmak istediğini ancak bağlanamadığını belirterek AFAD’a 500.000 TL bağışladığını duyurdu. Bir başka sivil toplum kuruluşu olan Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Genel Başkanı Profesor Doktor Ayşe Yüksel ise Reuters’a konuşarak hesap verebilirlik ve şeffaflığın altını çizerek, “Bizim internet sitemizde ve beyannamelerimizde bütün bağışlarımız, giderlerimiz herkesin ulaşımına açık. Şeffaf olunca, somut sonuçlar gösterince ve projelerde raporlama yapınca güvenilir oluyorsunuz” dedi. Reuters’taki haberde “Türkiye’de ve yurtdışında çok sayıda sivil toplum örgütünün de yer aldığı geniş çaplı yürütülen yardım kampanyalarında, şu ana kadar depremzedelerin ihtiyaçlarına yönelik toplanan tutarın parasal karşılığı ise bilinmiyor” yorumu yer aldı. MHP’DEN KİNAYELİ TEPKİ İktidarın ortağı pozisyonunda olan Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) lideri Devlet Bahçeli grup toplantısında derneğe kinayeli bir ifade ile tepki göstererek, “Devleti bir kenara itip ahbap çavuş ilişkileriyle yardım toplanması yanlıştır” açıklamasında bulunmuştu. Bugüne kadar birçok kez AHBAP’ın AFAD ve hükümet ile eşgüdümlü çalıştığını ve irtibat hâlinde olduğunu belirten Levent ise, Bahçeli’nin eleştirilerinin ardından Twitter’da AHBAP’ın AFAD ile imzaladığı işbirliği protokolü belgesini paylaşarak “AFAD devleti, Ahbaplar da STK olarak gönüllüleri temsil eder” demişti.